Şili'de halk anayasanın yeniden yazılmasını istedi

Şili halkının büyük çoğunluğu, anayasanın yeniden yazılması yönünde oy kullanarak General Augusto Pinochet diktasında oluşturulan prensipleri yürürlükten kaldırmaya karar verdi.

Şili’de 1980 askeri darbesinin ardından, iktidarı zapt eden ve ülkesini neoliberal bir laboratuvara dönüştüren Augusto Pinochet dönemi anayasası tarihe gömüldü. Halk oylaması sonucunda anayasa yeniden yazılacak.

Şili’de yeni anayasa referandumda halkın yüzde 78'i anayasanın yeniden yazılması için oy verdi.

Şili Seçim Servisinin internet sitesinde yer alan sonuçlara göre, yüzde 99'u açılan sandıklarda geçerli oyların yüzde 78,27'sini anayasanın yeniden yazılmasını onaylayanların oyları oluşturdu, buna karşı çıkılan oyların oranı ise yüzde 21,73 oldu.

Seçmen sayısının 14 milyonu aştığı Şili'de, halkın yüzde 50'si sandıklara gitti.

ANAYASA 'ANAYASA KURULU' TARAFINDAN HAZILANACAK

Referandumda yeni anayasayı yazacak heyet de halkın onayına sunuldu. Anayasayı, Anayasa Kurulunun yazmasını isteyenlerin oranı yüzde 79,04, bu görevi Karma Anayasa Kurulunun üstlenmesini isteyenlerin oranı ise yüzde 20,96 olarak kayda geçti. Bu sonuç doğrultusunda, Anayasa Kurulunda bulunacak kişiler 11 Nisan 2021'de yapılacak yerel seçimlerde halk tarafından seçilecek.

Kadın-erkek sayısının eşit tutulacağı ve yerli halkların da temsilcilerinin bulunacağı Kurul, yeni anayasayı 9 ayda yazacak. Gerekli görülmesi halinde bu süre 3 ay uzatılabilecek.

DEVLET BAŞKANI PİNERA SONUÇTAN MEMNUN

Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, sandıkların açılmaya başlandığı saatlerde basına yaptığı açıklamada, halkın özgürce fikrini beyan ettiğini söyledi. Pinera, "Bugüne kadar anayasa bizi bölmüştü. Umarım bugünden itibaren yeni anayasa, birlik, istikrar ve geleceğin çerçevesi olur. Bugün, birlik olmak bölünmeye, barış da şiddete galip geldi. Şüphesiz bu demokrasi zaferi bize mutluluk ve umut vermeli." dedi.

Pinera, 2018'de göreve geldiğinde önceki Devlet Başkanı Michel Bachelet'in görev süresinin bitmesine 5 gün kala imzaladığı anayasanın yeniden yazılmasını içeren yasa tasarısını desteklememiş, o dönem anayasanın yeniden yazılmasının önüne geçmişti.

30 YIL ARADAN SONRA GELEN İLK DEMOKRATİK ANAYASA

Kurulun yeni anayasayı hazırlayıp hükümete sunmasının ardından düzenlenecek referandumda yeni anayasanın yürürlüğe girip girmemesi oylanacak. Böylece Şili, 1973'ten 1990'a kadar süren Pinochet rejiminin ardından ilk kez demokratik yönetimde yazılmış bir anayasaya sahip olacak.

MÜCADELE SONUÇ VERDİ, HALK SOKAKLARA DÖKÜLDÜ

Referandum sonucunun belli olmasının ardından ülkede binlerce kişi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen sonucu kutlamak için sokağa döküldü.

Halk, Şili'de geçen yıl düzenlenen protestolarda halkın başlıca toplanma yeri haline gelen başkent Santiago'daki Plaza Nunoa'da referandum sonucunu kutluyor.

Reuters’e konuşan 37 yaşındaki Daniel, “Bu zafer halka aittir. Herkesin bu zaferde payı var ve burada zaferimizi kutluyoruz. Beni en çok mutlu eden şey, değişim isteyen gençlerin fazlalığı” dedi.

Ülkede Ekim 2019'da başlayan ve 5 aydan fazla süren hükümet karşıtı gösterilerde birçok şiddet olayı yaşanmıştı. "Sosyal patlama" adı verilen gösterilerde 30'un üzerinde kişi ölmüş, 4 binden fazla kişi yaralanmıştı. Halkın başlıca isteklerinden biri anayasanın yeniden yazılmasıydı.

DİKTATÖR AGUSTO PİNOCHET KİMDİR?

1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten, 1998'e kadar Şili ordusunun başkomutanı ve 1973'ten 1981'e kadar Şili Cunta Hükûmeti'nin başkanı olan Agusto Pinochet, 11 Eylül 1973 tarihinde ABD destekli bir askeri darbeyle iktidarı zapt emişti.

Pinochet, halkın büyük çoğunun desteğini alan sosyalist devlet başkanı Salvador Allende'nin ‘Unidad Popular’ hükûmetini kanlı bir darbe sonucunda devirmişti.

Allende, 11 Eylül sabahı darbeci güçlerin başkanlık sarayı La Moneda'yı bombalamasına rağmen, teslim olmamış, “Bu tarihi dönemeçte, halka olan sadakatimin bedelini canımla ödeyeceğim. Teslim olmayacağım!” demişti.

Pinochet dönemi çok sayıda siyasi cinayet, insan hakları ihlalleri yaşanmıştı.