Şili'de 'hesaplaşma' kabinesi: Öğrenci liderİ hükümet sözcüsü, Allende'nin torunu Savunma Bakanı oldu

Şili, 11 Mart'ta göreve başlayacak olan ülkenin yeni Devlet Başkanı Gabriel Boric, kabinesini açıkladı. Kabinede çoğunluk kadınlarda ve eski öğrenci hareketi liderleri de olan gençlerde...

Boric’in kabinesindeki 24 yeni bakanın 14'ü kadın. Göreve başlamadan 36 yaşını dolduracak olan Boric’in kabinesinde, 2011 yılında nitelikli ve parasız eğitim için düzenlenen bir miting dalgasına öncülük edenler de dahil olmak üzere, 40 yaşın altında altı bakan yer alıyor.

ALLENDE’NİN ÜLKESİNDEN NEOLİBERALİZMİN LABORATUVARINA

Şili, siyasi tarihi açısında Latin Amerika’nın en önemli ülkelerinden birisi.

Şili’de 1970 yılındaki seçimi kazanan Salvador Allende, Latin Amerika'da serbest seçimle iktidara gelen ilk Marksist Devlet Başkanı oldu. Sosyalist ekonomi politikası izleyeceğini belirten Allende’nin yabancı işletmeleri devletleştirmesi, birinci derecede, hemen hemen tümüyle Amerikalılara ait olan bakır madenlerine yönelikti. 1970 Kasım'ında Küba ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması, ABD ile ayrıca bir sürtüşme nedeni oldu.

1973 Ağustos'unun sonunda Allende tarafından Şili Silahlı Kuvvetleri'nin Başkomutanlığı'na getirilen General Augusto Pinochet, ABD ile işbirliği yaparak, Allende hükümetine darbe yaptı. CIA’nın kontrolü altında gerçekleşen darbe Latin Amerika devletlerinde serbest seçimlerle iktidara gelen Marksist bir Devlet Başkanına yapılan antikomünist bir darbeydi.

Allende, Başkanlık Sarayı'na yapılan saldırılar sırasında teslim olması çağrısı yapıldı, fakat o askerlere teslim olmayı reddetti. Ölümünden önce, Fidel Castro'nun kendisine hediye ettiği ve elinde tuttuğu AK-47 marka silah birkaç kez fotoğraflanmıştı. Allende, bu silahla ölü bulundu.

ABD’nin arka bahçesi haline getirilen ülke, Neoliberal ekonomi politikalarının ilk kez denenmesi nedeniyle ABD için adeta bir “laboratuvar” işlevi gördü.

Ancak ülkede 2006 ve 2011’de gelişen öğrenci eylemleri, yeni bir süreci başlattı.

KRİTİK HESAPLAŞMA: ALLENDE’NİN TORUNU SAVUNMA BAKANI OLDU

1973'te askeri darbeyle devrilen sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende'nin torunu olan 50 yaşındaki Maya Fernandez ise Savunma Bakanı olarak atandı. Fernandez’in orduya dair yetkileri olan Savunma Bakanlığı’na atanması, aynı zamanda 1973’teki darbeyle simgesel bir hesaplaşmayı da içeriyor.

2011 ÖĞRENCİ AYAKLANMASININ LİDERLERİNDEN VALLEJO HÜKÜMET SÖZCÜSÜ

BirGün’de yer alan habere göre; Boric gibi öğrenci lideri olarak öne çıkan Komünist Parti Milletvekili Camila Vallejo da hükümet sözcüsü olacak.

Kasım 2010'da "Şili Üniversitesi Öğrenci Kurulu" başkanlığına seçilen Vallejo, 2011’de gerçekleşen büyük öğrenci eylemlerinde temsilci olarak seçilmiş ve öne çıkmıştı. 1988 doğumlu olan Vallejo 7 Kasım 2013 tarihindeki genel seçimlerde Şili Komünist Partisi'nden milletvekili seçilmişti.

(Camila Vallejo ve Gabriel Boric, öğrencilik yıllarında)

MALİYE BAKANLIĞI’NA DÜNYA BANKASI’NDA ÇALIŞMIŞ İSİM

Maliye Bakanlığı’na, Merkez Bankası başkanlığı dönemi finansal analistler tarafından pozitif değerlendirilen ve övülen Sosyalist Partili Mario Marcel getiriliyor. Daha önce Dünya Bankası, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve önceki merkez sol Şili hükümetlerinde çalışmıştı.

İLK LEZBİYEN BAKAN

Spor Bakanı olarak belirlenen 45 yaşındaki Alexandra Benado eski bir milli futbolcu. Devrimci Sol Hareket üyesi annesi devlet ajanları tarafından öldürülen Benado, Şili tarihinde lezbiyen olduğunu açıklamış ilk bakan olacak. Benado, halen General Pinochet'nin gizli polisi DINA'nın gizli işkence ve infaz merkezi olarak kullanılan Santiago'nun merkezindeki bir konakta kurulmuş olan "Londres 38" anıtının koordinatörü.

ÜLKENİN İLK KADIN İÇİŞLERİ BAKANI

İçişleri Bakanlığı’nı, yakın zamanda Ulusal Tabipler Birliği’nin başkanı olan Dr. Izkia Siches üstlenecek. Siches, Şili'nin ilk kadın içişleri bakanı olacak.

Öte yandan Boric'in siyasi kampanya danışmanı 34 yaşındaki Giorgio Jackson genel sekreterlik görevini üstlenecek.

32 yaşındaki kabinenin en genç üyesi Antonia Orellana da yeni kurulan Kadın ve Cinsiyet Eşitliği Bakanlığı görevini sürdürecek.

BORIC: BU EKİBİ DEĞİŞİM GÜNDEMİNE ADANMIŞ KİŞİLERDEN OLUŞTURDUK

Boric, bakanlarını açıkladıktan sonra, “Bu ekibi, hazırlıklı, bilgili, tecrübeli ve ülkenin ihtiyaç duyduğu değişim gündemine adanmış kişilerden oluşturduk" dedi.

Kabinenin görevinin, ''Pogramda önerdikleri büyük reformların temellerini atmak” olduğunu ifade eden Boric, “Yapısal eşitsizlikleri ortadan kaldırırken ekonomik büyümeyi teşvik etmeye çalışacağını" kaydetti. Borç, "Servetin adil bir şekilde yeniden dağıtılmasıyla birlikte sürdürülebilir büyümeden söz ediyoruz” diye konuştu.

ŞİLİ, PİNOCHET ANAYASASINI DEĞİŞTİRMEYE GİDİYOR

Şili’nin başkenti Santiago’da metro biletine yapılan zamma karşı 6 Ekim 2019’da başlayan halk ayaklanmasının ardından ülkede büyük bir değişim yaşanıyor.

2020 Ekim’inde kabul edilen anayasa referandumu ardından 16 Mayıs 2021’de, “yeni anayasayı yazacak” 155 sandalyeli Kurucu Meclis’in üyeleri halk tarafından seçildi. Anayasal Konvensiyon denilen Kurucu Meclis’in çoğunluğu da solculardan oluştu, sosyal hareketlerin bağımsız üyelerinin yanına yerli halkların 17 temsilcisi de eklendi. Haziran 2021’de çalışmaya başlayan Kurucu Meclis’in Başkanlığına Mapuche yerlisi akademisyen Elisa Loncon seçildi.

Geçen yıl yapılan yerel seçimlerde sol ittifaklar önemli kazanımlar elde etti.

Şili’de mevcut anayasa, Allende'ye karşı darbeyi yöneten Augusto Pinochet'nin diktatörlüğü altında kabul edilmişti.