Torbadan yandaşlara kıyak çıktı

Emine Kaplan/ Cumhuriyet AKP’nin yerel seçimler öncesinde Meclis’e sunduğu torba yasa taslağıyla yandaş firmalara can simidi uzattı. Yine kesenin ağzını açtı. Taslağa göre, kamudan büyük yatırım projeleri için ihale alan firmalar, beklenmeyen fiyat artışı gerekçesiyle ihale sözleşmesini feshedebilecek ya da devredebilecek. Cumhurbaşkanı’nca yapımının üstlenilmesine karar verilen metro ve şehiriçi raylı ulaşım sistemleri projenin tümü tamamlanmadan önce işletmeye açılabilecek. En düşük emekli maaşı 1000 TL olacak. İşsizlik maaşı için son 120 gün devamsız olarak çalışma koşulu kaldırılacak.

Varlık fonu kıyağı

AKP milletvekillerinin TBMM’ye sunduğu kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik içeren teklif, ilk olarak Plan Bütçe Komisyonu’nda ardından da genel kurulda ele alınacak. 71 maddelik torba yasa teklifinin ayrıntıları şöyle:

-Varlık finansmanı fonlarının sermaye piyasalarında yaptıkları işlemler dolayısıyla elde ettiği paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisna tutulacak. Böylece Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başkanı, Berat Albayrak’ın da başkanvekili olduğu Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi’nin yaptığı işlemler nedeniyle elde ettiği para Gelir Vergisi Yasası’ndan muaf tutulabilecek.

-Türkiye tarafından gerçekleştirilen uluslararası organizasyon ve toplantılar için yapılacak mal ve hizmet alımlarının esaslarını Cumhurbaşkanı belirleyecek, yani bu organizasyonlar için mal ve hizmet alımı ihalesi yapılmayacak.

-Cumhurbaşkanınca yapımının üstlenilmesine karar verilen teleferik, finiküler, monoray, metro ve şehir içi raylı ulaşım sistemleri, projenin tümü tamamlanmadan önce işletmeye açılabilecek durumda ise düzenlenecek protokoller ile mülkiyet devrine kadar işletmenin devri ile hizmete açılabilecek.

-Kamu İhale Sözleşmeleri Yasası’nda yapılacak değişiklikle, beklenmeyen bir fiyat artışı yaşanması durumunda “çılgın projelerin” aksamaması için, ihaleyi üstlenen firma sözleşmeyi feshedebilecek ya da devredebilecek.

İşsizlik maaşında esneme

-İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşulları esnetilecek. İşsizlik maaşı için son 120 gün devamsız olarak çalışma koşulu kaldırılıyor. Bu ödenekten yararlanmanın sağlanması için şart olan “başvurudan önceki 120 günlük prim ödeyerek sürekli çalışma” koşulu, “hizmet akdine tabi” olarak değiştirilecek. Böylece 120 gün boyunca hizmet akdine tabi olmasına karşın devamsızlık hallerinden kaynaklı ödememe durumu ortadan kaldırılacak.

-En düşük emekli maaşı 1000 TL olacak. Bu düzenleme Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 100 günlük icraat programında yer almıştı.

-Şalgam suyu; çeşnili ve aromalı içme sütleri ile bebek ve devam sütü sayılan içeceklerden ÖTV alınmayacak.

-Borçlar Yasası’nda yapılacak değişiklikle Türk Parasının Kıymetinin Korunması Yasası hükümleri saklı kalmak kaydıyla dövizle kira sözleşmesi yapılabilecek. Buna göre Cumhurbaşkanı, dövizle kirayı kaldırabileceği gibi sınırlayabilecek. Daha önce Cumhurbaşkanlığı’nın çıkardığı tebliğle bir düzenleme yapılmış, ancak uygulamasında sıkıntılar yaşanmıştı.

-ÇayKur’dan yapılacak çay ve çay ürünleri alımları, Kamu İhale Kanunu (KİK) hükümlerinden muaf tutuldu.

-Valiler il sınırları içindeki meraları, jeotermal ve doğal minarelli su tesislerine açabilecek. Ayrıca Organize Sanayi Bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin jeotermal, güneş, rüzgâr gibi yenilenebilir enerji harcamaları KDV’den istisna tutalacak. Bu düzenleme ile tarımsal üretimde jeotermal enerjinin yaygınlaşmasının öngörüldüğü belirtildi.

Kur farkına vergi

-Yurtiçinde dövize dayalı işlemlerin bedeli sonradan ödeniyorsa oluşan kur farkının da vergi matrahında sayılmasının önü açıldı.

-İmalat sanayisi şirketlerinin inşaat harcamalarından doğan katma değer vergisinin 2017 ve 2018’de olduğu gibi 2019’da da iade edilebilecek. Cumhurbaşkanı, bu süreyi her bittiğinde 5 yıl daha uzatma yetkisine sahip olabilecek.

Kira bedelinde TÜFE

Kentsel dönüşüm çalışmalarına destek olması ve finansman sağlaması için İl Bank’a yetki verilen teklif kapsamında kira bedelinin belirlenmesinde tüketici fiyat endeksi (TÜFE), artış oranı olarak belirlenecek.

DASK’ın teknik işleticilik görevinin gerekmesi durumunda münhasıran bu amaçla kurulacak bir anonim şirket üzerinden bu görevin yürütülmesi öngörülüyor. Teklif çerçevesinde Türkiye’deki sigortacılık sektöründe yaşanan teminat sorunlarına daha etkin ve proaktif bir biçimde çözüm getirilmesi hedefiyle Türk Reasürans AŞ kurulacak. Türk Hava Kurumu ile sivil havacılıkta görevli pilotlar ile kabin memurlarının ücretlerinin yüzde 70’i gelir vergisinden muaf tutuldu. Ancak Cumhurbaşkanı’na da bu oranı değiştirme yetkisi verildi.

Cumhurbaşkanına tedbir yetkisi

-Hazine Müsteşarlığı’a bağlı olarak görev yapan ve Hazine Müsteşarı, Merkez Bankası Başkanı, BDDK Başkanı, SPK Başkanı ve TMSF Başkanı’ndan oluşan Finansal İstikrar Komitesi, yeni sistemle müsteşarlıklar kaldırıldığından etkisiz hale gelmişti.

-Torba teklifle bu komitenin adı Finansal İstikrar ve Kalkınma Komiesi olarak değiştirildi. Üye yapısında mevcut düzenlemeye dayalı herhangi bir değişiklik yapılmadı. Komite, finans sistemindeki risklerin yönetilmesi, reel sektörle koordinasyonun artırılması, kriz yönetim planlarının oluşturulmasını sağlayacak. Finans sisteminin bütününe yönelik olumsuz bir gelişme komite tarafından tespit edilirse Cumhurbaşkanı, Finansal İstikrar Komitesi’nde olduğu gibi alınacak tedbirleri belirleyecek.