Trump'tan bir Türkiye hamlesi daha: O imzayı attı!

Türkiye'yi yakından ilgilendiren tasarı F35 teslimatının geçici olarak durdurulmasını öngörüyor. Tasarı, önce ABD Kongresi tarafından kabul edilmişti. Kongrenin alt kanadı Temsilciler Meclisi ve üst kanadı Senato, iki farklı tasarı hazırlamış, sonra da ortak metin üzerinde uzlaşmıştı. Metin, Başkan Trump'ın imzalaması için bu ayın 3'ünde Beyaz Saray'a gönderilmişti.

ABD Başkanı Donald Trump, 2019 yılı savunma harcamaları tasarısını imzaladı. Trump'ın imzaladığı tasarının içinde F-35'lerin teslimatını engelleyen bir madde de yer alıyor.

Türkiye'ye F-35 teslimatının engellenmesine gerekçe olarak Papaz Andrew Brunson da olmak üzere bazı Amerikan vatandaşlarının Türkiye'de tutuklu olması ve Rusya'dan S400 hava savunma sisteminin alınması gösteriliyor. ABD tarafının S400 gerekçesi, sistemin NATO sistemiyle uyumlu olmaması ve F35 projesi detaylarının Rusların eline geçmesi ihtimali. Hatta NATO Müttefik Kuvvetler Hava Komutanı Tod Wolters, “Rusya radardan kaçabilen bu jetlerin nasıl çalıştığını öğrenebilir” ifadesini kullanmıştı. Türkiye'yse iddialara karşı çıkıyor, özellikle S400 alımının ABD ya da NATO çıkarlarına aykırı olmadığını söylüyor. Savunma Bakanı James Mattis de ortak metin kabul edilmeden önce Kongre'ye bir mektup yazmış, tasarıyı geçirmemelerini istemişti. Gerekçesi Türkiye'nin projeden tamamen çıkarılmasının tedarik zincirinde kırılma yaratacağı endişesiydi. Ve tabii ki bir diğer endişe de stratejik bir savunma ortağı ve NATO müttefiki Türkiye'yle ilişkilerin geri dönülemez bir noktaya gitmesi...

YASA NE DİYOR?

Tasarının imzalanmasından sonra 90 gün içerisinde ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Dışişleri Bakanlığı'na danışarak bir rapor hazırlayacak. Rapor, Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerin durumu üzerine olacak.

Raporda ayrıca S400 sisteminin alınmasının ilişkilere etkisi, Türkiye'nin F35 projesinden tamamen çıkarılmasının ABD savunma sanayisine zarar verip vermediği irdelenecek. Ayrıca Türkiye'deki ABD diplomatik ve askeri varlığının, özellikle de İncirlik Üssü'nün durumu değerlendirilecek.

S400 alımının Türkiye'de Patriot, Chinook tipi helikopter, AH-64 atak helikopteri, H-60 kara Şahin helikopteri ve F16'ların kullanımını etkileyip etkilemediği değerlendirilecek.

Rapor Kongre'ye sunulana kadar da Türkiye'ye F35 teslimatı durdurulacak.

Teslimatın kalıcı olarak durdurulmasına Kongre, raporu değerlendirdikten sonra karar verecek.

Senatoda 10 karşı 87 oy

ABD Kongresi'nin iki kanadı olan Senato ve Temsilciler Meclisi, 2019 yılı savunma bütçesi üzerinde anlaşmaya varmış, Ulusal Savunma Yetki Yasası olarak da bilinen yasa tasarısı Senatoda 10'a karşı 87 oyla kabul edilerek kanunlaştırılmak üzere ABD Başkanı Donald Trump'ın onayına sunulmuştu.

TÜRKİYE 25 MİLYAR DOLARLIK YATIRIMLA PROJENİN ORTAĞI

F35 savaş uçakları ABD'li Lockeed Martin şirketi tarafından üretiliyor. Türkiye, beşinci nesil savaş uçağı F35 Lightning II projesine 2002'de katıldı. 25 milyar dolar karşılığında yaklaşık 120 uçak sipariş etti. Ayrıca uçağın bazı parçalarının tedarikçileri, aralarında ASELSAN'ın da olduğu 10 Türk şirket. Projenin diğer ortakları arasında Belçika, Kanada, İsrail, İngiltere, Norveç, Hollanda, Japonya gibi ülkeler var.

İKİ TÜRK PİLOTU F35 EĞİTİMİ İÇİN ARİZONA'DA

Aslında iki F35, 21 Haziran'da Teksas'ta düzenlenen bir törenle Türkiye'ye verildi. İki Türk pilot da uçakların kullanımı üzerine eğitim almak için ABD'ye gitti. Uçaklar şimdilik sadece eğitim amacıyla kullanılıyor, ABD'den çıkarılamıyor. Eğitim Arizona'daki Luke Hava Üssü'nde sürüyor. Takvime göre teslimatın en erken gelecek sene Kasım'da yapılması bekleniyordu. İlk partide 14 uçağın teslim edilmesi, 2022'nin sonunda da sayının 30'a ulaşması bekleniyordu.

ŞİMDİ NE OLACAK?

Lockeed Martin daha önce yaptığı açıklamada, Pentagon raporu çıkana ve nihai karar alınana kadar eğitime ve teslimata devam edileceğini açıklamıştı. CEO Bruce Tanner, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada “Hükümet bize hayır diyene kadar uçakları vermeyi sürdüreceğiz” demişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “Satışın iptal edilmesi durumunda uluslararası tahkime gideriz” ifadesini kullanmıştı.