Türkiye Batı'nın çöp deposu oldu: Halk sağlığı tehlikede

Rabia Yılmaz/ Birgün Batı’nın çöp deposu Türkiye, Polonya, Çin, Malezya ve Vietnam gibi ülkeleri geride bırakarak İngiltere’den en çok plastik çöp ithal eden ülke durumuna yükseldi. Guardian’ın araştırmasına göre 2018’in ilk 3 ayında İngiltere’den 27 bin 34 ton plastik çöp ithal edildi. Dünya Plastik Sektör Raporu’na göre ise Türkiye plastik üretiminde 8,6 milyon ton ile dünyada altıncı, Avrupa’da ise ikinci sırada yer alıyor. Türkiye’nin üretimi dünya üretiminin yüzde 2,7’sine karşılık geliyor.

2005’ten bu yana İngiltere başta olmak üzere pek çok ülkeden denetimsiz şekilde plastik çöp ithal eden Türkiye’nin gelişmiş ülkelerin çöp deposuna dönüşmesi doğa kadar insan sağlığını da olumsuz şekilde etkiliyor. Science Dergisi’ndeki araştırmaya göre, plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız ilk 20 ülke arasında Türkiye var. Türkiye’nin diğer ülkelerden yaptığı çöp ithalatına dair veriler ise açıklanmıyor. OECD rakamları Türkiye’nin kendi çöpünün ise sadece yüzde 1’ini geri dönüşüme yolladığını, gerisini de katı atık sahasına gönderdiğini gösteriyor.

TTB: İNSAN SAĞLIĞI TEHLİKE ALTINDA

İngiltere’den çöp ithalatına tepkiler sürerken, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sağlığı Kolu, halk sağlığının risk altında olduğu uyarısında bulundu. Yapılan açıklamada, uzun yıllardır Türkiye ile birlikte bu tip atıkların ithalatını yapan Çin, Malezya, Vietnam gibi ülkelerin ithalatlarına son vermesi nedeniyle, Batı ülkelerinden Türkiye’ye daha çok plastik çöp gönderilmeye çalışıldığı belirtildi. “Plastik çöp ithaline tamamen son verilmeli” denilen açıklamada, ithal edilen atık plastiklerin tam olarak hangi işlemlerden geçirildiğinin, geri kazanımda kullanılıp kullanılmadığının ve kullanıldıysa nerelerde kullanıldığının da kamuoyundan gizlendiği uyarısında bulundu.

ATIKLAR GIDA SEKTÖRÜNDE KULLANILIYOR MU?

Uluslararası anlaşmalar çerçevesinde çöp ticareti yapmanın yasak olduğunu aktaran TTB Halk Sağlığı Kolu Yürütme Kurulu Üyesi Dr. Ahmet Soysal, yetkililerin acilen açıklama yapması çağrısında bulundu. Soysal, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ‘Şu kadar atık plastik ithal edilmiştir’, ‘Atıkların içinde zararlı bisfenol A yoktur’, ‘Atıklardan üretilen yeni plastikler, gıda sektöründe kullanılmıyor’ demelidir” dedi.

Güneydoğu Asya ülkeleri ile Çin’in çöp ithal ederek halk sağlığını riske atmaları nedeniyle yıllardır örnek gösterildiğini ifade eden Soysal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Onlar bu konuda sicillerini temizlemeye başladı, biz ise gelişmiş ülkelerin çöplüğü durumuna geldik. Plastik sektörü zaten insan sağlığı açısından tehlikeli. Türkiye’nin atık cenneti haline getirilmesini istemiyoruz. İnsanımızı ve doğamızı korumak istiyoruz.”

SİNİR SİSTEMİNİ BOZUYOR

Pek çok ürünün üretiminde kullanılan plastiklerin içine, fitalatlar ve bisfenoller gibi toksik maddelerin katıldığını aktaran TTB, şu risklere dikkat çekti: “Bir bisfenol bileşiği olan bisfenol A (BPA)’nın özellikle de bebek ile çocuklarda hormonal sistem bozuklukları, Tip2 diyabet, karaciğer ve sinir sistemi bozuklukları, obesite, dikkat dağınıklığı ve otizm gibi sağlık sorunlarına yol açtığı bilimsel olarak gösterilmiştir. Ülkemizde 2011’den itibaren BPA’nın biberonlar, meme pompaları, oyuncaklar polikarbonat ürünler ve gıda ile temas eden her türlü üründe kullanımı yasaklansa da, denetimsiz olarak geri dönüşüme gönderilen plastik atıkların içinde bulunan bisfenol ve fitalatın bu kimyasal maddeleri taşıdığı tespit edilmiştir. İçinde fitalat ve bisfenol bileşikleri olan plastik atıkların geri dönüştürülmesi ile üretilen plastik gıda ambalajları, insan sağlığı açısından tehlikeli olan bu kimyasalların gıda maddelerine geçmesine neden olabilmektedir.”