Türkiye'nin barajları için önemli uyarı

ZONGULDAK Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Afet Merkezi yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Brezilya'da çöken maden atık barajında erken uyarı sistemi olması durumunda birçok insanın hayatının kurtulabileceğini söyledi.

Prof. Dr. Kutoğlu, "Allah korusun bugün Brezilya'da meydana geldi, yarın bizim ülkemizde de meydana gelebilir. Bizler araştırmacılar olarak bu olaydan yola çıkarak ülkemizdeki yetkilileri uyarmak istiyoruz" dedi.

Brezilya'nın Minas Gerais eyaletinde, 25 Ocak'ta maden atık barajının çökmesi sonucu ölü sayısı 150'ye yükseldi. Kayıp olduğu belirtilen 186 kişi için arama çalışmalarının devam ettiği bildirildi.

BEÜ Mühendislik Fakültesi Dekanı ve aynı zamanda BEÜ Afet Merkezi kurucu üyesi ve yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, maden atık barajlarında gerekli önlemlerin alınması durumunda vahim sonuçlar doğuran bu tür faciaların önüne geçilebileceğini söyledi. Bu tür barajlarda uygulanabilecek erken uyarı sistemleri olduğunu anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, "Bu tip tesisler yapıldığı zaman artık günümüz koşullarında mutlaka deformasyon ölçümleri yapılması, duyarlı sensörlerle veya termal kameralarla bunların izlenmesi gerekir. Böylece baraj çökmesi gibi tehlikelerin gerçekleşmeden önce erken uyarıların yapılması amaçlanır. Eğer burada da böyle bir sistem olsaydı baraj çökmeden önce barajın etki alanı içerisinde yaşayan veya çalışan insanlara erken uyarı yapıp bu insanların olay olmadan önce hayatlarını kurtarmak mümkün olabilirdi. Dolayısıyla bu baraj kazasında ölen insanlar mühendislik anlamında değerlendirmek gerekirse ihmal nedeniyle hayatlarını kaybetmişlerdir." dedi.

TÜRKİYE'DE BENZER OLAY MEYDANA GELİR Mİ ?

Prof. Dr. Kutoğlu, olayın görüntülerini incelediklerinde katı yer tabakasının çamur yığını olarak birden aşağıya aktığını gördüklerini söyledi. Baraj gövdesiyle su arasında bulunması gereken yalıtım sisteminde bir sızıntı olmuş olabileceğini anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, şöyle dedi:

"Oysa burada bir izleme sistemi olsaydı, burada bir termal kamera sistemi olsaydı, topraklama sistemi veya diğer jeofizik yöntemlerle deformasyon izleme çalışmaları olsaydı buradaki sus sızıntısının toprak içinde yayılması tespit edilip bu barajın yıkılmadan önce tedbir alınması, alınamıyorsa da insanların bölgeden boşaltılması mümkün olabilirdi. Ülkemizde de buna benzer maden atık barajları, termik santral atık barajları, belediye su barajları söz konusu. Bunların da ne kadarının deformasyon ölçümü yapılıyor ne kadarının izlemesi yapılıyor bunu açıkçası bilemiyoruz. Eğer yapılmıyorsa bunların takip edilmesi gerekir. Günümüz koşullarında bu izlemeler çok kolay yapılabiliyor. Bir kaza anında etkilenebilecek alanın envanterinin çıkarılması gerekiyor. Bu insanların etki alanın dışına çıkarılması gerekiyor. Allah korusun bugün Brezilya'da meydana geldi, yarın bizim ülkemizde de meydana gelebilir. Bizler araştırmacılar olarak bu olaydan yola çıkarak ülkemizdeki yetkilileri uyarmak istiyoruz."