Türkiye’nin renkleri Romanlar: ‘Eğitim, istihdam, barınma, sağlık sorunlarımızın çözülmesini istiyoruz’
Bugün Dünya Romanlar Günü… Bu vesileyle Romanların sorunlarına ışık tuttuk, çözüm için neler yapılabileceğini konuştuk.
Türkiye, Romanların ağırlıklı yaşadığı ülkelerden biri. Ancak ülkemizde Romanlarla ilgili çok fazla araştırma veya veri yok. Kültürleri çok renkli ve eğlenceli olmasına rağmen çoğu zaman ötekileştiriliyor, dışlanıyorlar. Ötekileştirilen Roman halkı, belirli şehirlerin belirli mahallelerinde bir arada yaşıyor. Renkli yaşamlarıyla nam salan Romanların yaşadıkları zorluklar pek dillendirilmiyor. Ancak son dönemde seslerini biraz daha fazla duyurabilmiş durumdalar.
Roman çocuklarının birçoğu eğitim hayatını yarım bırakıyor, bu da gelecekte istihdam edilebilecekleri işleri sınırlı hale getiriyor. Romanların genellikle seyyar satıcılık yapıyor olması da bu yüzden. O yüzden Romanlar, öncelikle eğitim hayatlarını tamamlamak, ardından eğitimlerine uygun işlerde istihdam edilmek istiyor. Dışlanmamak ve ötekileştirilmemek de Romanların talepleri arasında.
CHP’NİN ROMAN MİLLETVEKİLİ PURÇU: ARAŞTIRMA ÖNERGESİ VERDİM, AKP-MHP OYLARIYLA REDDEDİLDİ
Dünya Roman Günü vesilesiyle ulaştığımız CHP İzmir Milletvekili Özcan Purçu, Gerçek Gündem’e yaptığı açıklamada, Romanların sorunlarının araştırılmasıyla ilgili dün verdiği önergenin AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla reddedildiğini söyledi. Purçu, “Roman vatandaşlarımızın sorunlarının araştırılmasıyla ilgili Meclis araştırma önergesi verdim. AKP’li ve MHP’li vekillerin oylarıyla reddedildi. 'Roman vatandaşlarının sorunlarını inceleyelim, Meclis’e sunalım' dedim ancak reddedildi.” ifadelerini kullandı.
Geçen yıl verdiği kanun teklifini hatırlatan Purçu, “Ben CHP’li bir milletvekili olarak Dünya Roman Günü’nün kutlanması için kanun teklifini verdim, onu kabul etmediler. Aynı gece, yarım saat sonra Cumhurbaşkanı genelge yayımladı. Ancak bu bir kanun değil sadece genelge. O genelgeyle belediyeler, kaymakamlıklar kutlama yapacaklar.” dedi.
“İŞSİZLİK YÜZDE 97’LERDE”
Purçu, Romanların sorunlarını şöyle sıraladı:
“Sorunların başlangıcı eğitim. Roman çocukların eğitime, okula erişimi maalesef sıkıntılı. Çocuklar erken yaşta okulu terk ediyorlar. Eğitimden kaynaklı istihdam sorunumuz var. Yüzde 97’lerde işsizlik oranımız var mahallelerde. Barınma sorunumuz var. Romaların mahalleleri kentsel dönüşüme sokuluyor; bir kısmının tapusu yok, bir kısmı kiracı, bir kısmının ise miraslarla hakları bölünüyor. Birçoğumuz çadırlarda, barakalarda, uygun olmayan şartlarda yaşıyorlar. Önyargı, ayrımcılıkla ve dışlanmayla ilgili ciddi sorunumuz var. Sağlık sorunlarımız var, bunları çözemiyoruz.
Pandemi ve ekonomik kriz sebebiyle artık yaşayamıyoruz. Eskiden yoksulduk, şimdi açlıkla karşı karşıyayız, mücadele veriyoruz. Roman mahalleleri artık yaşanamayacak duruma geldi.”
“EĞİTİM, İSTİHDAM, BARINMA SORUNLARI ÇÖZÜLMELİ”
Sorunların çözülmesi için öncelikle eğitimde devamlılığın sağlanması gerektiğini kaydeden Purçu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Öncelikle çocukların okul öncesi eğitimine önem verilmeli. Çocukların okula erişim sağlanmalı. Eğim hayatlarını tamamlamaları sağlanmalı. İstihdam çalışmaları yapılmalı ve mahallelerde mesleki bilgi beceri kursları açılmalı. Uyuşturucuyla mücadele yapılmalı, AMATEM’lerle tedavi süreci hızlandırılmalı. Ancak AMATEM’lerin sayısı çok yetersiz. Yine aynı şekilde uyuşturucu baronları mahallelere uyuşturucu satabiliyor. Yakalanan baronlar birkaç gün sonra serbest bırakılıyor. Bu konuda kanuni bir düzenleme yapılmalı.”
ROMANLAR TEMSİL EDİLMEK İSTİYOR
İstanbul Roman Hakları Federasyonu Başkanı Reşat Kaytan da Romanların öncelikli sorununun eğitim olduğunu söylüyor.
Kaytan, “Türkiye’de bir hareketlenme başladı fakat yetersiz kalıyor. Temsiliyet yok. Var olanların da yetkisi yok diyebiliriz. Hem iktidar partisinde hem muhalefet partisinde birer milletvekili, Türkiye’de bulunan 6 ila 10 milyon arasındaki Roman toplumunu temsil etmeye çalışıyorlar. 6-10 milyon arasındaki nüfusun haklarını sadece 2 roman vatandaşı savunamıyor.” dedi.
Eşit yurttaşlık hakkı olan seçme ve seçilme hakkını kullanmak istediklerini belirten Kaytan, “Seçme hakkımız var ancak seçilme hakkımız da olmalı. Yetkili bireyler seçmeliyiz ve yetkili bireyler gerçekten yetkisini kullanarak faaliyete geçmeli. Mesela pozitif ayrımcılık yaparak her belediyeye birer tane temsilci atanabilir.” diye konuştu.
Roman çocuklarının eğitiminin çok önemli olduğunu vurgulayan Kaytan, “Atalarımızın da dediği gibi ‘Ağaç yaşken eğilir’. Kültür merkezi açılmasını istiyoruz. Birkaç ay içerisinde açacağız ve Roman çocuklarının eğitimiyle ilgili çalışmalar yapacağız. Sokaktan çocuklarımızı ve gençlerimizi toplayacağız ve okula devam etmelerini sağlamaya çalışacağız.” dedi.