Ünlü ekonomist yeni ekonomik modelin çıktılarını deşifre etti: ''Şirketler kârda, hane halkı çöküşte''

T24 yazarı Uğur Gürses, bugün kaleme aldığı "Şirketler kârda, haneler çöküşte" başlıklı yazısında ekonomik verileri değerlendirdi. Türkiye'de yaşanan enflasyonu değerlendiren Gürses "Sadece iki veri, kim kazandı kim kaybetti sorusunun yanıtı olduğu gibi, Türkiye'deki hanelerin her ölçekte yoksullaştığının da tescili niteliğini taşıyor." ifadelerini kullandı.

HANE HALKI MADDİ ÇÖKÜŞTE

Gürses "Hanelerin ekonomik nabzını tutan Tüketici Güven Endeksi'nin sonuçları, son yıllarda görülmemiş bir çöküşü yansıtıyor verilerinde." ifadelerini kullanarak kaleme aldıklarından bir bölüm şöyle:

TÜİK'in Türkiye'deki 4 bin 884 hanede yaptığı anket çalışmasında, sorulan farklı sorulara alınan yanıtların bir özeti Tüketici Güven Endeksi'ni oluşturuyor. Bu endeks, haziran ayında serinin tarihindeki (son 10 yıl) en düşük seviyeye gerilemiş.

Asıl çarpıcı olanı, altı ölçümlerdeki soruların hanedeki ekonomik duruma ilişkin olanlarda.

Birincisi, geride kalan 12 aya göre mevcut dönemdeki hanenin maddi durumuna dair tablo; endeks değeri 44.5 ile tarihin en düşük seviyesinde. Burada gözlenen durum şu, 2018'in ortasından itibaren düşüşün başlaması ve 2019'un sonlarına doğru biraz toparlanma ama 2020 sonrasında kesintisiz bir düşüş.

Hani o "pandemide etkilenmedik, en fazla büyüyen ülke olduk" söylevlerinin verildiği döneme denk düşüyor.

Sadece mevcut maddi durum fotoğrafı değil, hanede gelecek 1 yıllık dönemde maddi duruma dair beklentiler de sorulduğunda ortaya çıkan tablo da öyle.

Türkiye'nin başkanlık rejimi ile içine girdiği girdabın hane halkının maddi durumunu nasıl kötüleştirdiği, daha doğrusu yoksullaştıran bir dalgaya dönüştüğünün bir tablosu bu. Ülkeyi yöneten siyasetçilerin bahane olarak sarıldığı; pandemi, Ukrayna krizi gibi dış şoklar, mevcut kötü yönetim olmasaydı daha hafif atlatılacaktı.

Hanenin maddi durumunda haziran ayına gelindiğinde ortaya çıkan 8-10 yüzdelik düşüşler çok çarpıcı. Bu bir açıdan hanelerin yıkıcı enflasyon ve gelirdeki erozyona dayanma gücünün kalmadığının göstergesi.

Sadece iki veri, kim kazandı kim kaybetti sorusunun yanıtı olduğu gibi, Türkiye'deki hanelerin her ölçekte yoksullaştığının da tescili niteliğini taşıyor.

Nitekim, Türkiye'nin milli gelir serilerinde gelir yöntemiyle bakıldığında, net işletme artığının payının yükseldiği, işgücünün gayrisafi katma değer içindeki payının düzenli biçimde gerilediği gözleniyor. Son 8 çeyreklik hareketli ortalama baz alınırsa 2017'de yüzde 35.5'e çıkan işgücünün payı, 2022'nin ilk çeyreğinde yüzde 31.5'e gerilemiş durumda.

Tamamını okumak için tıklayın