Uzmanlardan metaverse uyarısı: Yatırım modasına kapılmayın

ODTÜ Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, metaverse sağlayıcılarının ortadan kalkması halinde sanal evrende satışı yapılan yerlerin de tamamen yok olma tehlikesi olduğunu belirtti. Fiziksel ortamın tek olmasına karşın, sanal ortamın istenildiği kadar oluşturulabildiğini söyleyen Çağıltay, "Biraz teknik bilginiz varsa siz bile evinizdeki bilgisayarınızın üzerinde ücretsiz yazılım kullanarak metaverse türü sanal bir dünya oluşturabilirsiniz. Önemli olan bu sanal dünyaya olan talep. Oluşturduğunuz dünyaya insanlar geliyorsa ve birileri orada zaman geçiriyorsa o zaman talep alıyor demektir ama talep yoksa boş kalan bir ortam oluyor." dedi.

Prof. Dr. Çağıltay, metaverse'te arsa alanların gittikçe arttığına dikkat çekerek, bunların çok sürdürülebilir olmadığını düşünüyor. Çağıltay, dijital arsaların metaverse üzerinden nasıl satıldığını da örneklerle anlattı. Buradan bir alan satın alındığında 'x,y' koordinatları ile parsel olarak işaretlendiğini, bazen tek seferlik ödeme yapılarak sonsuza kadar satın alınan kişinin olduğunu belirten Çağıltay, bazen de kira gibi düzenli ödeme yapılmasının istendiğini belirtti:

"Bunlar, dijital ortamdaki değerler. Bunların gerçekten değerlenip değerlenmeyeceğini önümüzdeki dönemde göreceğiz. Dijital ortamda olduğu için bir şeylerin kopyasını çıkarmak ya da yeniden oluşturmak da mümkün. Bir bilgisayarın yanına yeni bir bilgisayar koyduğunuzda yepyeni bir metaverse dünyası oluşturuyorsunuz. Bunların içinde insanların talep ettiği, oralarda zaman geçirmekten keyif aldığı ya da bir şeyler öğrendiği ortamların şansı var, oralar yaşayacaklar, diğerleri çok büyük ihtimalle ortadan kalkacak."

METAVERSE YATIRIM MODASI

Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, yatırımların moda olduğunu ancak bir süre sonra yatışacağını söyleyerek, "İnsanlar bir miktar para da kaybedecekler gereksiz yere birtakım yatırımlar yapmış olacaklar. Bazı metaverseler kapanıp yok olacak, ortadan kalkacak. Bu nedenle dikkatli olmakta fayda var. Öncelikle ücretsiz bu ortamları sağlayanlara bakılmasını, oralarda deneme yapılmasını ve işe yarayıp yaramadığına bakılmasını öneriyoruz. Modaya kapılmayıp dikkatli hareket edilmesi gerekiyor." şeklinde konuştu.

Konuşmasının devamında Çağıltay, dijital parsellerin tapularının resmi kayıtlara işlenmesine yönelik yasal düzenleme olmamasının büyük risk oluşturduğuna işaret etti. "Metaverse ortamında bir arsa satın alındığında, o sağlayıcının ortadan kalkması sonrasında bu arsalarınız tamamen yok oluyor. Bunları şu anda regüle eden bir ortam yok. Aslında kripto paralara benzer bir ortam var. Dijital ortamdaki en önemli risklerden bir tanesi bu." diyerek konuyu açıkladı.

Bu tür girişimlere karşı ülkelerin tedbir alması gerektiğini de sözlerine ekledi. Prof. Dr. Kürşat Çağıltay, "Bununla ilgili devletlerin birtakım regülasyonlar yapması, arkasında gerçekten böyle bir ortamı sağlayan organizasyonların teknik altyapısının sürdürülebilirliğine bakılması gerekiyor. Örneğin 'Ben 10 sene bunun garantisini veriyorum', 'Bu site kapanırsa benim yerimi başka bir kurum alacak', 'Ben bunu şuraya devredeceğim' şeklinde garantilerinin verilmesi gerekiyor. Ne yazık ki bu garantiler şu an yok. Hakikaten ne oluyor, bitiyor, belki yasa dışı birtakım işlemler yapılıyor, bununla ilgili girişimlerin yine en azından regüle edilmesi gerekiyor." diyerek sözlerini noktaladı.

Küresel metaverse pazarı için 2020'de 107,1 milyar dolarlık büyüklük tahmini yapıldığını belirten Çağıltay, geçen yıl sadece sanal arsa satışların 500 milyon dolara ulaştığını, bu yıl bu rakamın iki katına çıkmasının beklendiğini ifade etti.