WikiLeaks kurucusu Julian Assange’ın ABD’ye iade davasında karar günü

ABD’nin Irak ve Afganistan’da işlediği savaş suçlarını belgelerle ifşa eden WikiLeaks kurucusu Julian Assange yaklaşık bir yıldır tutuklu bulunduğu İngiltere’de adalet savaşı veriyor. Bugün, ABD’ye iade davası sonuçlanacak olan Assange davayı kaybederse ABD’de 175 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanacak.

Üniversitede matematik ve fizik okuduktan sonra programcı olarak internet ağları üzerine uzmanlaşan Avustralya doğumlu Assange, Washington’ın savaş suçlarını da içeren dev bir bilgi yığınını halktan gizlemesine karşı 2006’da çalışmalarına başladı. Assange ve arkadaşları o yıl İrlanda’da, ABD başta olmak üzere birçok devletin gizli bilgilerine internet yoluyla ulaşmayı ve toplumla serbestçe paylaşmayı amaçlayan WikiLeaks isimli siteyi kurdu. Assange’ın editörlüğündeki site, ABD askerlerinin Irak’ta, Afganistan’da sivil halka karşı işlediği sayısız cinayetleri, Guantanamo’da yapılan işkenceleri, ABD’li siyasetçilerin sermaye ile kirli ilişkilerini, CIA’in yurttaşların telefonlarını dinlemesini ve Taliban’a destek sağlayan ülkelerle ilgili bilgileri belgelerle ortaya çıkardı. Özellikle, iki Reuters çalışanının da aralarında bulunduğu bir grup Iraklı’yı ateş açarak öldüren bir ABD askerinin kullandığı Apache helikopterinin 39 dakikalık bir videosunun yayımlanması savaş karşıtı eylemleri tetikledi.

YAZIŞMALARI İFŞA ETTİ

ABD Ordusu’nda eskiden istihbarat analisti olan ve daha sonra eski Başkan Barack Obama’nın affından faydalanarak hakkındaki 35 yıl hapis cezası düşürülen Chelsea Manning’in, Irak işgalinde işlenen savaş suçlarıyla ilgili WikiLeaks’e sızdırdığı belgelerin yer aldığı yaklaşık 391 bin 832 içeriğin yayımlanması da o günlerde geniş yankı uyandırdı. ABD tarihindeki en büyük sızıntılarından olan bu bilgi paylaşımının ardından 2010 yılının sonlarına doğru 250 bini aşkın rapor daha yayımlandı. WikiLeaks’in ifşa ettiği bu raporlarda, 270’ten fazla ABD büyükelçiliği ve konsolosluğunun yaptığı iç yazışmalar yer aldı. ABD’nin ülkeleri baskı altına alma yöntemlerinin yer aldığı bu yazışmalar Assange’ın hedef tahtasına konulması için son gerekçelerden biri oldu. ABD Casusluk Yasası uyarınca 17 farklı suçlama yöneltilen Assange hakkında aynı dönem İsveç’te de cinsel saldırı suçlamasıyla uluslararası yakalama kararı çıkartıldı. 2019’da cinsel saldırı suçlamalarından beraat eden Assange’a karşı o dönem bu suçlama, cadı avı gerekçelerinden biri oldu.Tutuklanacağını anlayan Assange ise 2012’de Londra’da Ekvador Büyükelçiliği’ne sığındı.

BÜYÜKELÇİLİKTEN SONRA CEZAEVİNE

Ekvador’un o dönem iktidarda olan solcu lideri Rafael Correa’nın kararıyla Assange’a sığınma hakkı hatta Ekvador vatandaşlığı verildi. Ancak 2017’de iktidara gelen Lenin Moreno’nun icraatlarından biri Assange’a tanınan hakları geri almak oldu. Ekvador Marksist Komünist Partisi’nin (PCEML) “21’inci yüzyıl sağını temsil eden isim” diye andığı Moreno, IMF’den bazı imtiyazlar elde etme karşılığında Assange’ı İngiltere makamlarına teslim etti. Assange 2019’un nisan ayında, yedi yıl kaldığı Ekvador Büyükelçiliği’nden İngiltere polisince apar topar gözaltına alındıktan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak Belmarsh Cezaevi’ne gönderildi. O dönem İngiltere Başbakanı olan Theresa May, “Kefaletle serbest bırakılma şartlarını yerine getirmediği için tutuklandı” açıklaması yapsa da bir süre sonra Assange hakkında Washington’ın talebi üzerine ABD’ye iadesi için soruşturma süreci başlatıldı.

BASKI, İŞKENCE VE KATİLLERE AF

Londra’daki Old Bailey Mahkemesi’nde geçen yıl iade davası başlayan Assange’a yönelik cezaevinde yapılan işkenceler kamuoyunda defalarca dile getirildi. Assange’ın babası “Julian cezaevinde 23 saat ayakta tutuluyor. Çok fazla kilo kaybetti ve türlü işkencelere maruz kalıyor” diyerek hak ihlallerini açıklarken Birleşmiş Milletler İşkence Özel Raportörü Nils Melzer de “Assange acımasız, insanlık dışı ve onur kırıcı muameleye maruz bırakılıyor” diyerek buna son verilmesini talep etti. Assange’ın avukatı Jennifer Robinson ise ABD Başkanı Donald Trump’ın Irak’ta savaş suçu işleyen Blackwater’ın paralı katillerine başkanlık affı çıkarmasına tepki gösterirken gözler ise bugün Old Bailey Mahkemesi’nden çıkarılacak kararda.