Yıl bitmeden bütçe bitti: Zararı kim karşılayacak?

NURCAN GÖKDEMİR - BİRGÜN/ Hükümetin kamu kaynaklarını seçim ekonomisi için kullanması ve ekonomi yönetimindeki sorunlar nedeniyle kriz dönemlerinin en korkulan sonuçlarından olan kamu açıklarını büyüten görev zararlarında hesap yine tutmadı. AKP’nin seçim yatırımı uygulamaları sebebiyle haziran ayında patlama yapan görev zararları, 2018 bütçe yılının başlangıcında 55 milyar lira ayrılmışken sekiz ayın sonunda 61 milyar liraya çıktı.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün Ağustos ayına ilişkin bütçe gerçekleşmeleri açıklaması, hükümetin kamu kuruluşlarına verdikleri görevler dolayısıyla ortaya çıkan görev zararlarındaki yükselişi gösterdi. 2001 krizinden sonra dönemin bakanı Ali Babacan’ın kapanmasından duyduğu sevinci “Hamdolsun bitti” diyerek ifade ettiği görev zararları sekiz ayın sonunda tüm yıl için ayrılan ödeneğin 6 milyar lira üzerine çıktı.

Yıl bitmeden bütçesi bitti
Hükümetin kamu iktisadi teşebbüsleri ve bankaları piyasa şartlarının dışına çıkmak zorunda bırakacak görevler vermesi nedeniyle oluşan görev zararları toplamda büyük artış gösterdi. Geçen yıl 63.8 milyar TL olan görev zararı yıl bitmeden 61 milyar TL’ye ulaştı. AKP hükümetinin 24 Haziran’da oy desteği sağlamak için tarım, hayvancılık ve esnafa yönelik destekleri nedeniyle bankalar ve kamu teşebbüsleri yine görev zararı ile karşı karşıya kalırken SGK’nin görev zararı rekor kırdı.

61 milyar liraya yükselen görev zararlarının aylık gerçekleşmeleri şöyle: Ocak 4.2 milyar, Şubat 5.1 milyar, Mart 5.3 milyar, Nisan 4.9 milyar, Mayıs 5.5 milyar, Haziran 16.5 milyar, Temmuz 4.1 milyar, Ağustos 14.9 milyar TL.

Banka zararı 2.3 milyar
ABD’deki yargılama dolayısıyla büyük bir ceza alma tehdidi ile karşı karşıya bulunan Halk Bankası’nın 2014’te 527 milyon lira, 2015’te 690 milyon lira, 2016’da 941.5 milyon lira, 2017’de 1 milyar olan görev zararı yılın bitmesine dört ay kala 831 milyon liraya ulaştı.

Ziraaat Bankası’nın görev zararı ise 2018’de hız kesti. 2014’te 1 milyar 137 milyon lira, 2015’te 1 milyar 371 milyon lira, 2016’da 1 milyar 751 milyon lira, 2017’de 2 milyar 100 milyon lira olan görev zararı Ağustos ayı sonunda 1 milyar 388 milyon olarak gerçekleşti.

Eximbank’la birlikte bankaların geçen yıl sonunda 3.3 milyar lira olan görev zararı toplamda 2.3 milyar lira oldu.

Sosyal güvenlikte rekor
Seçim öncesi hükümetin emeklilere yönelik jestleri Sosyal Güvenlik Kurumu’nun görev zararını rekor düzeye çıkarttı. Geçen yıl 57 milyar 1 milyon lira görev zararı yapan kurumun, sekiz ay sonunda ulaştığı rakam 57 milyar 4 milyon lira oldu.

Rekor TKİ’nin
Kamu İktisadi Teşebbüslerinin görev zararları ise 1.2 milyara ulaştı. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin geçen ay ortaya çıkan 300 milyonluk zararının yanı sıra rekor 920 milyon lira ile Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’nun oldu.