Yüksek ÖTV dayatmasının faturası: Alkol hiç bu kadar öldürücü olmamıştı!

GERÇEK GÜNDEM/ECE SEÇİL ŞAHİN-ELİF ÜNSAL

Türkiye’de kötü giden ekonomi tüm tüketim kalemlerinde kendini hissettirirken, fırsatçılara da gün doğdu. Pek çok ürünün sahtesini üretmeye başlayan fırsatçılar, insan sağlığını hiçe sayarak gıda ürünlerinde de sahteciliğe yöneldi. Yılbaşı yaklaşırken ‘sahte içki’ haberleri de yeniden gündemde. Sahte içkiden yaşamını yitirenlerin sayısı her geçen gün artıyor.

AKP iktidarı, insanları bilinçsiz alkol tüketiminin yol açacağı zararlar konusunda bilinçlendirmek yerine, ideolojik kaygılarla hareket ederek alkol düşmanlığını tercih etti ve sektördeki vergi yükünü artırdı. Alkollü içeceklere yüzde 63 oranında Özel Tüketim Vergisi uygulayan iktidarın bu tercihi bir yandan vergi kaybına yol açarken diğer yandan da sağlıksız koşullarda ve kaçak yollarla üretilen ‘sahte’ içkilerden kaynaklanan ölümlerin her geçen gün artmasına neden oldu.

Son bir haftada sahte içkiden ülke genelinde 60’dan fazla insan hayatını kaybetti, onlarca kişi ise hastaneye kaldırıldı.

Çoğu zaman ev yapımı içki ile karıştırılan sahte içki, kimyasal amaçla kullanılan ve insan sağlığı üzerinde körlükten ölüme kadar büyük etkileri olan metil alkolden üretiliyor. Etil alkolden kaynaklanan ölümlerin de olduğu ancak sadece doz aşımı gerçekleştiği zaman meydana geldiği biliniyor.

Gerçek Gündem, birçok kişinin ölümüne, komaya girmesine ve kör kalmasına neden olan sahte içki olaylarını mercek altına aldı. Sahte içki ile ev yapımı içki arasındaki fark nedir? Kimyagerlere, evinde alkollü içki yapanlara, doktorlara sorduk…

SAHTE İÇKİ NEDİR?

Konuya önce ‘Sahte içki nedir?’ sorusuyla başlamak gerekir. Alkollü içeceklerin üretiminde kullanılan etil alkolün pahalı olması nedeniyle üreticinin metil alkol kullanarak ürettiği alkollü içecekler ‘sahte içki’ olarak tanımlanıyor. Ayrıca bu alkoller genellikle bilinen markaların etiketleriyle piyasaya sürülüyor ve halk kandırılıyor. Gerçek alkollü içecek aldığını zannederek ‘sahte alkol’ alıp içen kişi hayatını kaybediyor. Ölümden dönenler ise çoğu zaman körlük veya böbrek yetmezliği gibi hastalıklarla boğuşuyor.

Etil alkol sanayide ve alkollü içecek üretiminde kullanılıyor. Alkollü içecekler, etil alkolden yapılıyor. Metil alkol ise cilalamada, boya maddelerinde, parfümlerde, yağ sökücü gibi kimyasal temizlik ürünlerinde ve tıbbi amaçla kullanılıyor. Dolayısıyla insan sağlığı için tehlike seviyesi oldukça yüksek. Öyle ki koklanması ya da vücuda ufak bir teması bile ölüme kadar götürebiliyor. Sahte alkol üretip piyasaya sürenler ise insan sağlığını hiçe sayarak daha uygun fiyatlı olduğu için metil alkolü kullanabiliyorlar. Bunun yanı sıra farkında olmadan etil alkol üretmeye çalışırken ‘yanlışlıkla’ metil elde edenler de var.

EV YAPIMI İÇKİ NEDİR?

Ev yapımı içkinin sahte içkiden farkı, metil alkol yerine etil alkolle yapılması. Dolayısıyla sahte içkinin vücuda verdiği zararı ev yapımı içkinin vermediği biliniyor. Ev yapımı içki için piyasada çok sayıda hazır kit bulunuyor. Hazır kitlerle evde biradan şaraba ve hatta boğma rakıya kadar pek çok alkollü içecek üretilebiliyor. Etil alkolden yapılmış yüksek alkol oranına sahip bir içki fazla içilirse, tıpkı marketten alınan bir içkiyi fazla içtiğinizde olabileceği gibi kişiyi ‘alkol koması’na sokabilir. Ancak körlük veya böbrek yetmezliği gibi metil alkolün yarattığı hasarı yapmıyor.

SAHTE İÇKİ FARK EDİLEBİLİR Mİ?

Sahte içki tükettiği için gözlerini kaybedenler, komaya girenler ve hayatını kaybedenler, sahte içki ile gerçek içki arasındaki farkları yeniden gündeme getirdi.

Peki tüketeceğiniz alkollü içeceğin sahte olup olmadığını anlamanın bir yolu var mı? Gerçek Gündem, konuyla ilgili merak edilenleri kimyagerlere sordu.

Konuyla ilgili bilgi veren Yüksek Kimyager Mert Çınar, sahte alkol ölümlerinin metanolden yani metil alkolden kaynaklandığını kaydederek, “Bu ölümlerin çoğu genellikle metil alkolden dolayı oluyor. Evde yapılan içkilerde etil alkol kullanılıyor, meyve bazlı oluyor. Metil alkol ise odunsu ürünlerden elde ediliyor. Bu işin toksik (zehirli) olmasının sebebi de var. Etil alkol vücutta parçalanınca vücuda toksik etkisi çok olmuyor. Ama bu da miktarla alakalı. Hepsi vücudumuzda parçalanınca yan ürünler oluşuyor. Metanol vücutta parçalandığında toksik etki yaratıyor.” dedi.

"METİL ALKOLDEN BİR YUDUM BİLE İÇİLSE KÖR EDEBİLİR”

Çınar, evde alkollü içki yaparken dikkat edilmesi gereken noktaları da belirterek, şunları söyledi:

“Eğer meyve bazlı kullanırsak evde alkol yapabiliriz ve bir sorun oluşturmaz ama yine evde bu işlemi yaparken bir sürü yan ürün oluşuyor. O yüzden ölümler olabilir, yan ürünler kişiye farklı etkiler yapabilir. Üretilen içki kişiyi öldürmese bile eser miktarda da olsa içinde metanol bulunabilir. O da körlüğe neden olabiliyor, vücuttaki organlara zarar verebiliyor. Etil alkolün de fazlası zararlı. Nasıl ki marketten aldığımız rakıda fazla içince alkol zehirlenmesi yaşıyoruz, aynı durum evde ürettiğimiz içkide de geçerli. Ama etil alkolden zehirlenmek metil alkole göre daha zor. Metil alkolden saf olarak bir yudum bile içilse kör edici etkisi olabilir.”

“ETİL ALKOL İLE METİL ALKOLÜ BİRBİRİNDEN AYIRMAK ZOR”

Etil alkol ile metil alkolü birbirinden ayırt etmenin zor olduğunu belirten Çınar, “Etil ile metil birbirine çok yakın. Bunları ayırt etme imkânı yok. İçkilere anason katıldığı için koku olarak da ayırt etme imkânı yok. Tek ayırt etme yolu kaynama noktası. Aralarında küçük bir fark var. O yüzden evde rakı yapanların bir kısmı damıtma yapıyorlar. Elde edilen ürün kaynatılıyor, soğutuluyor. O da yüzde yüz saf, kullanılamaz. Yüzde 40 alkollü olarak yapılmış oluyor. Evde üretilen bira, şarapta zehirlenme olmaz. Çünkü kullanılan bitkiler odunsu yapıda değil. Onlarda metil alkol yok. Şarap ve bira yapımında hiçbir sıkıntı yok ama çok pimpirikli insanlar rakı yapmamalı. Yüksek dereceli içkileri evde yapmamak daha mantıklı olur” diye konuştu.

Çınar, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İçkileri yaparken de metanol belirli bir miktarda üretiliyor. Üzümün dalı olur örneğin bunlar metanol üretir. Kullanılan malzeme farklı yan ürünler oluşturabilir. Bunu da damıtarak gidermeye çalışıyorsun ama işte damıtmayı ne kadar başarılı yapabilirsin, olay orada bitiyor. Sonuçta evde ürettiğin rakıya test yaptıramazsın, içinde ne var ne yok analiz yaptıramıyorsun.”

“ETİL ALKOL GÜVENLİ BİR YERDEN ALINIRSA RİSK YOKTUR”

Kimyager Semih Aydoğdu da, sahte içki üretenlerin piyasada bilinen alkol markalarını taklit ettiklerini ve bu markaların ismini kullanarak şişeleyip sattıklarını, ölümlerin de çoğunlukla bundan kaynaklandığını söyledi.

Aydoğdu, “Ev yapımı içki dışarıdan alınan etil alkol ile hazırlanıyor. Evde tüm alkollü içkiler yapılabilir ama kalitesiz olabilir. Örneğin rakı, piyasada satılan rakı gibi olmaz. Tat farkı olur. Rakıyı damıtarak yapmak isteyenler için risk var. Damıtma işleminde ilk önce metil alkol çıkıyor, ondan sonra etil alkol çıkıyor. Sıcaklık önemli. Bilinçli bir düzenek kurulması gerekiyor bunun için. Ancak hazır etil alkol ile anason ve aroma verecek üzüm çekirdeği yağı vs. konulduğu takdirde risk yoktur. Tek risk aldığınız etil alkolün güvenli olup olmaması. Etil yerine metil verirlerse işler sarpa sarar. Ancak etil ile metili göz ile veya koku yoluyla ayırt etmenin bir yolu yok” diye konuştu.

Yarın: Evinde kendi alkollü içkisini yapanlar Gerçek Gündem'e anlattı