Zaven Biberyan'ın yaşadığı Kadıköy'deki ev de kentsel dönüşüme kurban ediliyor
Yazar Zaven Biberyan'ın uzun yıllar yaşadığı Kadıköy Moda'da bulunan Çavuşoğlu Apartmanı kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılıyor.
Ermeni edebiyatının önemli isimlerinden Zaven Biberyan’ın uzun yıllar yaşadığı evi yıkılıyor.
Kadıköy Moda’da bulunan Çavuşoğlu Apartmanı 1948 yılında yapıldı. Uzun süre yazar Biberyan'a ev sahipliği yapan bina, bir inşaat firmasına satıldı. Binanın üzerine yerleştirilen 'proje alanı' ibaresi sosyal medyada çok sayıda kullanıcının tepkisine neden oldu. Geçtiğimiz aylarda boşaltılan apartman Eylül'ün son günlerinde yıkılacak.
Tarihi Moda Tramvayı güzergahında bulunan Çavuşoğlu Apartmanı sahip olduğu manzarayla dikkat çekmiş ve kent hafızasının önemli bir parçası olmuştu.
Biberyan'ın kitaplarını okurlarıyla buluşturan Aras Yayıncılık da evin kentsel dönüşüme alınmasına tepki göstererek "Romancı Zaven Biberyan’ın uzun yıllar yaşadığı ev Moda’da, Rıza Paşa Sokağı, Çavuşoğlu Apartmanı’ndaydı. Arkadaşımız @nazimdikbas dün sosyal medyada bu apartmanın “kentsel dönüşüm” kapsamına alındığını duyurdu. Biz de Nazım’a katılarak soruyoruz, bu kıymetli ev yıkılacak mı?" diye sordu.
ZAVEN BİBERYAN KİMDİR?
1921’de İstanbul Çengelköy’de doğdu. Kadıköy Aramyan-Uncuyan ve Dibar Gırtaran (Sultanyan) Ermeni ilkokulları, Saint Joseph Lisesi ve İstanbul Ticari İlimler Akademisi’nde öğrenim gördü. 1941’de Yirmi Sınıf (Kura) asker toplanırken, o da askere alındı ve Nafıa hizmetine verildi.
Üç buçuk yıl süren askerlik dönüşü Jamanak gazetesinde yayınlanan “Krisdoneutyan Vağhcanı” [Hıristiyanlığın Sonu] adlı yazı dizisi büyük gürültü kopardı, dizinin yayını durduruldu. Nor Lur [Yeni Haber] ve Nor Or [Yeni Gün] gazetelerinde, daha sonra da Jamanak gazetesi yayın kurulunda görev aldı. Sosyalist düşüncelerinden dolayı gelen baskılar sonucu gazeteden ayrılmak zorunda kaldı. 1946’da kovuşturmaya uğrayıp hapis yatan, daha sonra bulduğu işlerden de baskılar sonucu ayrılmak zorunda kalan Biberyan, sonunda ülkeyi terk etmeye karar verip 1949’da Beyrut’a gitti. Orada gazetecilik mesleğini, Ermenice yayınlanan Zartonk [Uyanış] ve Ararat’ın yazı işlerinde görev alarak sürdürdü.
Siyasi durumun iyileştiğini düşünerek, yaşamını güç koşullarda sürdürdüğü Beyrut’tan ayrılıp 1953’te İstanbul’a döndü. 1964’te yayınlamaya başladığı Nor Tar [Yeni Yüzyıl] adlı siyasi ve edebi dergi maddi sıkıntılar nedeniyle kapandı. 1960’lı yılların sonunda Meydan Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedi‘nin redaksiyon kurulunda yer aldı. Türkiye İşçi Partisi’nden 1965 genel seçimlerinde İstanbul milletvekili adayı oldu ancak milletvekili seçilemedi. 1968 yerel seçimlerinde ise aynı partiden İstanbul Belediye Meclisi üyeliğine seçildi ve meclis başkan yardımcılığı yaptı.
Ülser hastalığına yakalanan Biberyan 4 Ekim 1984’te yaşama veda etti ve Şişli Ermeni Mezarlığı aydınlar bölümüne gömüldü. 1970’te Jamanak gazetesinde tefrika edilen, ölümünden birkaç hafta önce ise kitap olarak yayınlanan romanı Mırçünneru verçaluysı [Karıncaların Günbatımı] onun başyapıtı sayılır. Bu kitap Türkçeye Babam Aşkale’ye Gitmedi (1998’de) çevrilmiş, diğer romanlarından Lıgırdadzı, Yalnızlar (2000’de), Angudi siraharner ise Meteliksiz Âşıklar (2017’de) adıyla yayımlanmıştır.