Doğup büyüdüğüm, her karışını adım adım dolaştığım; dağını, taşını, insanını, yapısını, sokağını, caddesini kitaplara ve yazılara döktüğüm Kars, benim hem geçmişim hem de derdiyle dertlenip, sevinciyle sevindiğim memleketimdir…
Geriye dönüp baktığımda biz Karslıları en çok etkileyen olayların başında, Atatürk’ün 6 Ekim 1924 yılında ilimizi teşrifi gelir…
Şimdi o günlere dönme zamanıdır…
Tarih 4 Ekim 1924. Gazi Mustafa Kemal, eşi Latife Hanım, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Kılıç Ali ve arkadaşları ile birlikte trenle Erzurum’dan Sarıkamış’a gelir. Atatürk, Sarıkamış’ta Türk Ocağı’nı ziyaret eder ve yaptığı konuşmada genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal kültür politikası üzerinde durur. Sarıkamışlı gençler Gazi Mustafa Kemal’in onuruna bir oyun sahneler ve yöresel oyunları oynarlar…
Tarih 6 Ekim 1924. Gazi ve konukları trenle Kars’a geçerler. Yol boyunca halk, coşkun gösterilerle konuklarını selamlar. Öncelikle valiliğe gelen Atatürk’e halk okul ve yol taleplerini iletir. Gazi, yetkililerden bilgi alır, komutanlığı ve okulları ziyaret eder.
Gazi Mustafa Kemal ve arkadaşları Kars’a geldiklerinde, Kars Valisi Ethem Aykut, Kars Belediye Başkanı da rahmetli annemin dayısı Cihangirzade İbrahim Aydınoğlu’dur. (Bakınız, “Kars Memleketim Benim”, s: 95)
Ülkenin dört bir yanını gece gündüz, yağmur çamur, soğuk sıcak demeden gezen Gazi Mustafa Kemal’in amacı devrim niteliği taşıyan yasalar karşısında halkın tepkisini ölçmektir. Karslı, Ata’sının bu zorlu sınavından takdirle geçer. Kafkaslardan göçüp gelirken, oyunlarını ve enstrümanlarını da birlikte getiren Karslılar, Ata’larını yörelerinin karakterini taşıyan bir oyunla selamlar.
93 Harbi’nde yedi oğlunu bir mezara gömen analar, “Can sağ iken yurt vermeniz düşmana” diyen babalar, “Kanla irfanla kurduk biz bu Cumhuriyeti” diyen delikanlılar, ATATÜRK’ü, değerli hemşehrimiz Taki Oşenyüzen’in (Tağı Bey) “Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa” dizeleriyle bağırlarına basarlar.
O gün bugün, özel gün ve gecelerin değişmeyen fon müziği olan bu güzel oyun Karslıları olduğu kadar, dinleyen herkesi çok etkiler. Kurtuluş Savaşı’nın dev ve devrimci önderi, Milli Mücadele’nin yiğit kahramanı ATATÜRK’e, yurdun hiçbir yerinde, Kars’taki kadar köklü ve bilinçli bir karşılama yapılmamıştır. Bunu da Kars’ın, Serhat Kars’ın ve Karslıların, Cumhuriyet’in kuruluşuna ve kurucusuna saygı ve bağlılığı olarak görmek ve değerlendirmek gerekir.
Kars Türk Ocağı’nda şiirlerin okunması, konuşmaların yapılmasından sonra gecenin sürprizi olan “Hoş gelişler ola” türküsü kız ve erkek folklorcular tarafından oynanıp okununca, salon alkıştan inler ve Gazi ve eşi Latife Hanım birkaç kez yerlerinden kalkarak gençleri selamlarlar.
Gazi ve beraberindekiler 7 Ekim 1924 günü Kars’tan ayrılırken, Karslılar konuklarını bu türküyle uğurlamışlar.
“Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa
Askerin, milletin, devletinle bin yaşa.
Arş, arş, arş... İleri, ileri, arş ileri, marş ileri
Dönmez geri, TÜRK’ün askeri…
Sağdan sola, soldan sağa,
Al da bayrağı, düşman üstüne.”
Not 1: Gelenekselleşen bu oyun, ulusal bayramlarda, özel gün ve gecelerde, nişan ve düğün törenlerinde oynanmakta, oyunun sonunda da oyunculardan biri gömleğinin içinden bir Türk Bayrağı çıkarıp öperek, halkı selamlamaktadır.
Not 2: Yakında raflardaki yerini alacak olan kitabımda bu bölümü çok ayrıntılı olarak anlattığımdan yazımda özet geçiyorum.
Not 3: Büyük Atatürk’e dair bildiklerini, biriktirdiklerini farklı biçimlerde dışa vurma âdeti olan, yazarak, konuşarak, üreterek, söz ederek, anarak ve en çok da özleyerek O’nu sık sık anan, söz konusu Gazi olunca belleğinin kapıları hep açık olan biri olarak;
Bu yazımla Büyük Atatürk’ün memleketimize gelişinin 96.yılının onurunu yaşamak ve yaşatmak istedim…