Rusya tarafından Covid-19’a karşı üretildiği açıklanan Sputnik V adını verdikleri aşının gerçekten yararlı olup olmadığı, gerek ülkemiz gerekse de dünya kamuoyu önünde tartışılmaya devam ediyor. Dünyada bugüne kadar faz3 aşamasında olan, yani insan denemeleri yapılan aşı sayısı 8, onay verilen aşı sayısı ise 2 dir. İlginç olan ise onay verilen aşılardan birisi Çin’de bir şirket tarafından ordu için üretilmiş ve çok hızlı bir biçimde Çin ordu yetkilileri tarafından onaylanmıştır.
Onay alan diğer aşı ise Sputnik V isimli Rusya’da üretilen aşıdır. Bu aşının faz 1 denemesi yapılmış ve yıl sonunda üretime geçeceği açıklanmış ise de insan denemeleri sonuçlanmadan ani bir kararla aşının hazır olduğu ve hemen üretileceği açıklanmıştır.
Dikkat edilirse tarafsız olarak bilimsel değerlendirilmesi yapılmış bir aşı henüz üretilmemiştir. Güvenilir kaynaklar aşının yılbaşından önce üretilemeyeciğini söylemektedir.
Bu arada İngiltere’de Oxford Üniversitesi, Çin’de CanSino Biologics ve Amerika’da Moderna tarafından geliştirilmekte olan aşılar, erken deneme sonuçları nedeniyle umut verse bile bir dizi yan etki bizlerde endişe yaratmaktadır.
Bu aşıların hiçbiri henüz yaygın kullanım için onaylanmamıştır ve daha fazla denemeye ihtiyaç vardır. Ancak hepsinin virüse karşı bir bağışıklık tepkisi oluşturduğu saptanmıştır. Ancak bu tepkinin insanları Covid-19'a karşı korumak için yeterli olup olmadığı ve varsa korumanın ne kadar süreceği henüz bilinmemektedir.
Denemesi yapılan aşıların olası yan etkileri nelerdir?
Bu aşıların tümünde, enjeksiyon bölgesinde yorgunluk, ateş, baş ağrısı, kas ağrısı veya ağrı gibi yan etkiler görüldü. Ancak bunların hiçbiri hayatı tehdit edici veya denemeleri durduracak ya da bir sonraki geliştirme aşamasına ilerlemesini engelleyecek kadar kötü değildi.
Yan etkilere örnek verecek olursak, katılımcıların %70’inde yorgunluk ve baş ağrısı, % 60’ında kas ağrısı ve titreme ve % 18’inde ateş ve titreme görülmüş. Ancak aldıkları ağrı kesiciler ile bu yan etkilerin azaldığı belirtilse de şiddetli yan etkilere fazla yarar sağlamadığı bildirilmiştir.
Aşı için tarih verilebilir mi?
Araştırmacılar bu virüsün çok karmaşık bir virüs olmadığını ve aşı yapma açısından nispeten basit bir virüs olduğunu belirtiyorlar. Ancak bunda asıl sorun olan şey zaman. Bu nedenle sabırlı olmak ve korunma önlemlerini alarak güvenli bir aşı bulunmasını beklemekten başka bir yol görünmüyor. Aceleye getirilmiş ve ticari kaygılarla aceleyle üretilmiş aşıların ileride daha büyük sorunlara yol açacağını unutmamak gerekir.
Sizlere önerim, sağlık otoritelerinin söylediği ve artık hepimizin ezberlediği önerilere uymanızdır. Bugünden yarına aşının hemen bulunması zor görünüyor.
Sağlıklı günler dileğiyle saygılar.