Türkiye’de iktidar-muhalefet kutuplaşmasına paralel olarak araştırmalarda artık seçmenlere “hangi ittifaka daha yakınsınız?” sorusu araştırmalarda katılımcılara yöneltiliyor. Metropoll Araştırma’nın kurucusu ve yöneticisi Özer Sencar geçen hafta ilgi çeken bir bulgu yayınladı.
Sencar tarafından paylaşılan bulguya göre Cumhur-Millet ayrışması artık seçmenin çoğunluğu tarafından sahiplenilmiş. Katılımcıların %83.7’si doğrudan bir ittifakı tercih ederken, toplam %91.9’u ittifaklardan birine yakınlık hissediyor. Tercih belirtmeyen seçmen oranı sadece %8.1’de kalıyor. Artan kutuplaşma ve muhalefetin seçim kazanma ihtimalinin belirmesi zaman içinde tercih belirtmeyenlerin oranının çift hanelerden tek haneye inmesini beraberinde getirmiş görünüyor.
Cumhur İttifakı’na doğrudan yakın olanlar %40 olarak ölçülürken, kerhen Cumhur’a yakın olanlarla birlikte toplamda %42.1 seviyesinde. Millet İttifakı için bu rakamlar sırasıyla %43.7 ve %49.7 olarak ölçülmüş. Sadık ittifak destekçilerinde Millet İttifakı 3.7 puan öndeyken, kerhen yakın olanların da eklemlenmesiyle fark 7.6 puana ulaşıyor. Ancak ekonomik krizin derinleşerek buhrana dönüştüğü olumsuz koşullarda, seçmenin %70’ye yakını gidişattan rahatsızlık duyarken, muhalefetin hata payını ancak birkaç puan aşabilecek şekilde önde olması merak uyandıran bir araştırma sorusuna dönüşüyor. Bunun yanında Ocak 2021’den bu yana Millet İttifakı ve Cumhur İttifakı oylarının dengede olması da kaydadeğer bir bulgu.
Neden Cumhur İttifakı Sabit?
Türkiye siyasetinde genel resmi sosyolojik/ideolojik yarılma hatları belirliyor. Aynı zamanda araştırmalara göre Türkiye partizan/liderci seçmen davranışının dünyada en hakim olduğu 3. ülke. Erdoğan da Atatürk sonrasında en uzun süre iktidarda kalan lider olarak karizmasını sürdüren ve seçmenlerinin çoğunluğunu taraftara dönüştüren, taraftar olmayanlarda da oy verme alışkanlığı oluşturmuş bir lider. Erdoğan seçmeninin gözünde özellikle Gezi, 17-25 Aralık, 7 Haziran-1 Kasım ve 15 Temmuz krizleriyle birlikte, kendisinin kaderini ülkenin kaderiyle birleştirdi ve bu hikayeyi sahici ve inandırıcı kılmayı başardı. Bilhassa kimlik konusunda dışlanmışlık hissetmeyen ve ülkede çoğunluğu dindar Türk seçmenlerde bu durum hakim.
TEAM Araştırma olarak AK Parti’nin hakim olduğu illerde dindar seçmenlerle yaptığımız araştırmada de son dönemde ülkenin gidişatına yönelik eleştirilerin yayılmış olduğunu gözlemlesek de Erdoğan’ın sadece bir duraklama döneminde olduğu ve Erdoğan giderse muhalefetin ülkeyi tam anlamıyla kaosa sürükleyeceği endişesi hakim. Laikçi rövanşizm, sosyal politikaların kesileceği endişeleri de yaygın.
Cumhur İttifakı’nın Şansı Sürüyor mu?
Cumhur İttifakı’nın şansını sürdürebilecek üç faktör var. Birincisi muhalefetin olası başarısızlığı. Partiler arasında ayrılık, doğru olmayan aday, kampanya ve program tercihleri muhalefetin desteğini düşürebilir ve farkı kapatabilir. Bu ihtimal muhalefetin çok parçalı yapısından ötürü her zaman masada.
İkincisi, D’Hondt sistemi ve milletvekili sayısının dağılımının Cumhur İttifakı’na sağladığı avantaj. Cumhur İttifakı %46 ve üzeri oy oranı elde ederse mecliste çoğunluğu sağlayabiliyor. Cumhurbaşkanlığının ilk turda bitmediği bir senaryoda Cumhur İttifakı’nın adayı ikinci turda meclis çoğunluğunu kullanarak kampanya yapabilir ve istikrar yanlısı seçmeni yanına çekerek başkanlık seçimini de kazanabilir.
Üçüncü faktör ise AK Parti ve MHP’den uzaklaşan seçmenler arasında iktidara yakın olanların oranının muhalefete yakın olanlardan daha yüksek olması. Özer Sencar’ın paylaştığı tablo bu önemli gerçeğe ışık tutuyor.
2018 seçimlerinden bugüne AK Parti ve MHP'den kopan 10,7 puan kararsız seçmene "Cumhur'a mı Millet'e mi daha yakınsınız?" diye tekrar sorulduğunda, 7 puanı Cumhur derken sadece 2,5 puanı Millet diyor. Yani Cumhur İttifakı’ndan uzaklaşan seçmenlerin %65’i halen Cumhur İttifakı’na daha yakın. Millet İttifakı’na yakın olanlar %23’te kalıyor. Dolayısıyla Cumhur İttifakı kerhen oylarla %50+1 şansını hala elinde tutuyor.