Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan, "Döviz Kuru Garantili Faiz" adlı yeni ekonomik mevduat modelinin değişik sürümünün 1970 - 1989 döneminde "Dövize Çevrilebilir Mevduat" (DÇM) olarak uygulandığını anımsatayım.
Dönemin başbakanı, merhum cumhurbaşkanı Turgut Özal, DÇM'lerin son taksitinin 1 Eylül 1989 itibariyle ödendiğini belirterek, "Türkiye'nin ekonomik tarihi yazıldığında bu borçlar bilgisizliğin vesikası olarak ortaya konulacak" demişti…
Özal şu uyarıyı yapmıştı:
- "İnşallah gençlerimiz bundan ders alır. Bir daha böyle hesapsız kitapsız hatalar yaparak nesilleri zor taşınan yük altına sokmaz.
- Türk halkı büyük külfet altına girdi.
- Eğer bu DÇM'leri ödemeseydik 9 bin ilave okul, 900 orta boy fabrika, 500 hastane, takriben 4 bin kilometre daha yol yapardık.
- 100 bin insan daha iş sahibi olabilirdi.
- İşte geçmişin hatalarının bir topluma ne kadara mal olduğunun basit bir bilançosu budur."
Değerli okurlarım,
Cumhur İttifakının eş başkanları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Devlet Bahçeli'nin "ders alması" gereken tablo şöyle:
- 1984'te basılan 242 milyarın 104 milyarı,
- 1985'te basılan 420 milyarın, 413 milyarı
- 1986'da basılan 627 milyarın 358 milyarı
- 1987'de basılan 997 milyarın 487 milyarı
- 1988'de basılan 1 trilyon 466 milyar paranın 688 milyarı DÇM borçlarına faiz olarak ödendi.
Bu para basmaları sonucunda 1984 - 1989 döneminde enflasyon patlaması şöyle gerçekleşti:
- 1984: % 53,5
- 1985: % 38,2
- 1986: % 24,5
- 1987: % 48,9
- 1988: % 69,7
- 1989: % 68
Türk milleti 1990 - 2000 yılları arasında da bu büyük ekonomik yara yüzünden sürekli yüksek enflasyon altında ezildi.
***
Ekonomist Erdoğan'ın, "Faiz sebep enflasyon sonuç" doktrini ile merkez bankası faizlerini serbest piyasa koşullarına aykırı şekilde enflasyon oranlarının altına düşürünce döviz patladı.
Erdoğan Bakanlar Kurulu sonrası, "Döviz Kuru Garantili Faiz" adlı yeni ekonomik mevduat modelini açıklayınca baktım ki bakanları cumhurbaşkanını alkışladılar…
Böyle garip bir tablo gazetecilik hayatımda görmedim.
Merkez Bankası 1970'lerin DÇM'lerinde olduğu gibi bu kez Erdoğan formülü ile devreye alındı.
Formül şöyle:
- Hesap sahipleri döviz tevdiat hesaplarını ve döviz cinsinden katılım fonlarını vadeli Türk lirası hesaplarına çevirirlerse Merkez bankası desteği alacaklar.
- Hesaplar 3, 6 ve 12 ay vadeli olacak.
- Vade sonu kuru üzerinden hesaplanacak tutar, anapara ve faiz / kâr payı tutarından büyükse; aradaki fark Merkez Bankası tarafından karşılanacak.
- Vadeden önce hesaptan para çekilmesi durumunda destek olmayacak.
Erdoğan'ın yeni modelini örnekleyelim:
Vatandaş 100 bin lirasını 22 Aralık 2021'de bir yıl vadeli yüzde 16 faizden bir bankaya yatırır ve bir dolar 12,70 liradan 7.874 dolar ise;
- 1 yıl sonra faizli geliri 116.000 lirası olacak,
- 1 yıl sonra dolar kuru 15,70 lira olursa,
- 1 yıl sonra 7.874 dolar x 15.70 lira = 123. 622 lira tutacak.
- Bu durumda; 7.622 lira farkı merkez bankası ödeyecek,
Vatandaş bugün 100 bin lirası ile 7,874 dolar alır ve bir yıl sonra 15,70 liralık kurdan bozdurursa yine 123 bin 622 lirası olacak.
- Ayvaz kasap hep bir hesap…
- Ha Ali-Veli, Ha Veli-Ali…
Vatandaş parasını dolarda tutarsa ihtiyacı olduğu kadar çekebilecek, istediği kadar ilave de yapabilecek. Türk lirası vadeli yatırırsa bu imkanı olmayacak.
Merkez Bankası başkanlığına, "Faiz indirimi" yapması için atanan Şahap Kavcıoğlu 19 puan olan faizi 4 aylık Eylül - Aralık döneminde toplam 5 puan düşürdü.
Her puan düşüşünde dolar kuru patladı Aralık ayında ise 18,45 lira ile rekor kırdı.
- Merkez Bankasının "faiz / kâr payı" ödemesi formülü 20 Aralık'ta devreye alındı.
Hani Erdoğan faiz için "Nas" diyordu?
- Katmerli faize "Kar Payı" denince Allah'ı mı kendilerini mi aldatıyorlar?
Soruyorum;
- Eylül ayında faizler düşürülmeye başlanırken bu sistem neden uygulanmaya başlanmadı?
1 Eylül'de bir dolar 8,30 liraydı, 4 ay sonra 18,45'e fırlayıncaya kadar neden beklenildi?
- 8 - 18 lira arasındaki rant ile kimler servetlerine servet kattı?
Değerli okurlarım,
Hazinenin, "Döviz Kuru Garantili Faiz" ödemesini 3 kamu bankasında genel müdürlük yapan İYİ parti genel başkan yardımcısı Cihan Paçacı şöyle açıkladı;
- Fakirden alıp zengine faiz rantı veren sistem…
Yastık altındaki dövizler hedef değil mi? Bu dövizleri bozdurur yeni hesap açarsan neden kabul edilmiyor?
Neden sadece bir kez destek var?..