Günümüzde evlerde ev hizmetlisi olarak hizmet veren; hizmetçi, süt ninesi, dadı, bahçıvan, kapıcı, mürebbiye ve benzeri hizmetler yerine getirenlere ödenen ücretlerin gelir vergisinden istisna olup olmayacağı konusu birçok insanın sorunu olmaya devam etmektedir. Bu yazımda konuyu vergi kanunlarına göre inceleyeceğim. Bundan sonraki yazımda da konunun sigorta primi uygulaması üzerinde duracağım.
EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLAR ÜCRETLİ SAYILMAKTADIRLAR
Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’nci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.’’ Olarak tanımlanmıştır. hizmetçi, süt ninesi, dadı, bahçıvan, kapıcı, mürebbiye ve benzeri hizmetler yerine getirenlere ödenen para ve para yerine geçen ayinler ücret sayılmaktadır. Doğaldır ki, ücret tanımına girmekle birlikte bazı ücretler vergiye tabi olmakta bazıları ise vergiden istisna olabilmektedirler.
HİZMETÇİ, SÜT NİNESİ, DADI, BAHÇİVAN VE KAPICILARA VERGİ YOK
Aynı Kanunun 23/6 numaralı bendinde, "Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır. (Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dahil değildir.)" hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda verilen yasal düzenlemeye göre; evlerde, bahçelerde, apartmanlarda yani ticaret mahalli olmayan yerlerde hizmetçi, süt ninesi, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık ve benzeri hizmetlerde çalışanlar gelir vergisi ödememektedirler.
Gelir İdaresine intikal bir olayda tayin edilen özelge ile; ‘’evinizde hizmet vermek üzere istihdam edilen hasta bakıcının Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/6’ncı maddesinde belirtilen "hizmetçi" kapsamında değerlendirilmesi ve hasta bakıcıya ödenecek ücretlerin söz konusu bent kapsamında gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır. İstisna kapsamındaki bu gelirin tevkif suretiyle vergilendirilmesi veya bu gelir için yıllık beyanname verilmesi söz konusu değildir.’’ Şeklindedir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 20/05/2021 tarih ve 62030549-120[23-2020/882]-403658 özelgesi).
MÜREBBİYELER VE HEMŞİRELER VERGİYE TABİ
- Mürebbiye; bir evde yatılı olarak ve aylıkla çalışan, evin çocuğunun ya da çocuklarının bakımı ve eğitimiyle özel olarak görevlendirilmiş olan, görgülü, bilgili kadın demektir. Diğer bir anlatımla evde ders veren, öğrenci eğiten eğitmen, öğretmen, yetiştirici anlamındadır.Kanun koyucu, vergiden istisnaları sayarken mürebbiyeleri vergi istisnasının dışında bırakmıştır.
Yukarıda tarih ve numarası verilen özelge ile evde hizmet vermek üzere istihdam edilen hemşirenin ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/6’ncı maddesinde belirtilen “hizmetçi” kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmadığı kabul edilerek, hemşireye ödenecek ücretlerin gelir vergisine tabi tutulması gerektiği yönünde görüş bildirilmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun, ''Tevkifata tabi olmayan ücretler'' başlıklı 95’nci maddesinde sayılan hizmet erbaplarının ücretleri hakkında vergi kesintisi usulünün geçerli olmadığı düzenlenmiştir. Bunun için Maliye Bakanlığı’nca yıllık beyanname ile bildirilmesine zaruret görülen ödemelerin yıllık beyanname ile bildirmeleri düzenlemesi yapılmıştır.
Bu anlamda ev hizmetlerinde hizmet veren ve vergi istisnası bulunmayan mürebbiye ve hemşireler için ev sahiplerinin herhangi bir vergi ödevleri bulunmamaktadır. Yani vergi kesintisi yapıp, muhtasar beyanname ile bildirme gibi bir zorunlulukları yoktur.
Haklarında yukarıda açıklandığı üzere vergi istisnası bulunmayanlar vergilerini yıllık beyanname ile kendileri genel esaslara göre yani Gelir Vergisi Kanunu’nun 92’ncı maddesine göre elde ettikleri geliri izleyen yılın Mart ayının başından yirmibeşinci günü akşamına kadar vergiyi tarha yani hesaplamaya yetkili vergi dairesine verir veya taahhtlü olarak posta ile gönderebilirler.