İşsizlik sigortası işçinin işini bir şekilde kaybettiğinde kendisine ödenmesi gereken bir ücrettir. Bu düzenleme 1999 yılında Ecevit Hükümeti döneminde 4447 sayılı Yasaya ile getirildi. Yasanın 49’ncu maddesinde işsizlik Sigortası; ‘’bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına karşın, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen karşılayan, kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur.’’ Şeklinde tanımlanmaktadır. İşsizlik sigortası ile ilgili geniş bilgi www.iskur.gov.tr portalı üzerinden öğrenmek olanaklıdır.
İŞSİZLİK FON GELİRLERİ NELERDİR?
İşsizlik Fonu’na sigortalının her ne ad altında olursa olsun ay itibarıyla ödenmesi alışılmış hale gelen (mutad)brüt gelirleri üzerinden yüzde 1 oranında sigortalıdan, yüzde 2 oranında iş verenden ve yüzde 1 oranında da Devlet’ten kesilen pirimler fona ödenmektedir. İşverenden kesilen pirim Gelir Vergisi Kanunu gereğinceişverenin kazancından ve sigortalıdan kesilen pirim ise ücretlinin vergi matrahından indirilmektedir.
FON PARALARI DÜŞÜK FAİZLE İŞVERENLERE
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; Haziran ayında işsizlik oranı 2.8 puanlık artış göstermiş. İşsizlik oranı yüzde 13’e; aynı dönemde; tarım dışı işsizlik oranı yüzde 15,3 olarak açıkladı. Genç nüfus yani 15-25 yaş arası nüfusun işsizlik oranı ise yüzde 24,8 olmuş. Yani üniversite bitirmiş 24 yaş altı gençlerin 4’te 1’i işsiz! Bu rakamlara siz bir on puan ekleyin. Çünkü bu rakamlar iktidarın kontrol ve baskısı ile oluşturulup açıklanan rakamlardır.
Paralar nasıl nemalandırılıyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, İYİ Parti Denizli Milletvekili Yasin Öztürk’ün soru önergesine verdiği yanıtta ‘’İşsizlik Fonu paralarının kamu bankalarında kullanıldığını’’ belirtti.
İşsizlik Sigortası Fon kaynaklarının yüzde 92,38’i Devlet tahvilleri, daha yüksek getirili mevduat hesaplarına ise sadece yüzde 7,62’si yatırılmış. Yani Fon kaynakları ucuz iç borçlanma aracı olarak kullanılmaktadır.
İşsizlik Sigortası Fonu iktidar eliyle “İşveren Destek Fonu” olmuş. Nitekim; Temmuz 2019 ayında işsizler için işsizlik ödeneği için 1 milyar TL ödeme yapılırken, işveren teşvikleri 1,7 milyar TL, işbaşı eğitim programlarıyla birlikte aylık işveren teşvik tutarı 2 milyar TL’ye yaklaşıyor.
İşsizlik Fonu’nun Temmuz 2019 getirisi yüzde 1.12, Ocak-Temmuz 7 aylık getirisi ise sadece yüzde 7.67 olarak gerçekleşmiş. Yıllık geliri sadece yüzde 12.78 aynı dönemde Yurt İçi Üterici Fiyatları (ÜFE) 21.66 olarak gerçekleşiyor.
Nerden bakarsanız bakın işçilerin, işverenin ve Devletin olanaklarıyla oluşturulan Fon’un hükümetin bütçe açıklarında, işverenlere kredi olarak kullanıldığı açıkça görülmektedir.
FON GELİRLERİNE VERGİ Mİ OLUR DEMEYİN?
İşsiz kalanlar için bir fon kuruluyor ve bu Fon’un kurulmasına kaynaklık eden 4447 sayılı Kanun’un 53’ncü maddesi ile Fon’un damga vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu hükme bağlanmıştı.
Buna karşın Maliye ille de vergi alacağım diye Fon’u gelir stopaj vergisine tabi tuttu. Açılan davaları Fon İdaresi kazanmasına rağmen bu kez de 31/5/2012 tarihinde 6322 sayılı Kanunu’nun 27’nci maddesi ile Fon Yasasına ek bir hüküm ilave edilerek vergi kesintisi yapma yolu açılmış oldu.
Böylece Fon’dan alınan stopaj vergilerinin miktarı 6 milyar 247 milyona ulaştı.
GELİNEN NOKTA
İşsizlik Fonu’nun amacı; işçilerin işsiz kalmaları halinde yeni iş bulana kadar ekonomik olarak desteklenmesiyken, teşvik ve destek fonu haline dönüştürülmüştür.
Örneğin 2018 yılının ilk 8 ayında İşsizlik Fonu kaynaklarının yüzde 43’ü işverenlere yapılan teşvik ve desteklere, yüzde 28’i aktif işgücü programlarına ayrılırken işsizlere ayrılan ödenek ise sadece yüzde 27 seviyesindedir.
Adı işsizlik fonu yararlanan ise; Devlet ve işveren!