Kira geliri elde eden ve bunu gelir vergisi beyannamesi ile beyan edecek mükelleflerin; kendi adlarına düzenlenen özel sağlık sigortası poliçesi primlerini verecekleri yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapıp yapmayacakları hususu bu yazımızın konusu olacaktır.
KİRA GELİRİ ELDE EDENLER
Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinin birinci fıkrasında kira geliri yani kanuni tabirle; gayrimenkul sermaye iradı mükellefleri; mal ve hakların sahipleri, elinde kullanma hakkı bulunan yani mutasarrıfları, taşınır veya taşınmazlara kurulan hakimiyet yani zilyedleri, taşınır ve taşımaz semeresinden yararlanan yani irtifak ve yararlanan yani intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilen aşağıdaki mal ve haklar gayrimenkul sermaye iradi sayılmıştır.
1. Araziler, döşeli yani eşyalı olarak kiraya verilenler dahil binalar, maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların bölünmez parçaları yani mütemmim cüzileri ve teferruatı;
2. Balıkçı barınakları yani voli ve dalyanlar mahalleri;
3. Gayrimenkullerden ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı demirbaş eşyası ve döşemeleri;
4. Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar;
5. Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, buluş ikramiyeleri yani ihtira beratları, bir malın alameti farikası yani malın üreticisini belirten işareti, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi hakları;
6. Telif hakları, (bu hakların, müellifleri veya bunların kanuni mirasçıları tarafından kiralanmasından doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır);
7. Gemi ve gemi payları (Motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına bakılmaz) ile bilumum motorlu yükleme boşaltma yani tahmil ve tahliye araçları;
8. Motorlu nakil ve çekme yani cer araçları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri.
Yukarıda yazılı mallar ve haklar ticarî veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu takdirde bunların iratları ticarî veya zirai kazancın tespitine müteallik hükümlere göre hesaplanır.
Tüccarlara ait olsa dahi, işletmeye dahil bulunmayan gayrimenkullerle haklar hakkında bu bölümdeki hükümler uygulanır.
Vakfın gelirinden hizmet karşılığı olmayarak alınan hisseler ile zirai faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin sadece üründen pay alan arazi sahiplerinin gelirleri bu kanunun uygulanmasında gayrimenkul sermaye iradı addolunur.
KİRA GELİR BEYANNAMESİ ÜZERİNDEN İNDİRİLECEK
Gelir Vergisi Kanunu’nun "Diğer İndirimler" başlıklı 89 uncu maddesinde, gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden yapılacak indirimler sayılmıştır.
Kira gelirlerini beyan edecek mükelleflerin belirledikleri vergi matrahından ayrıca; beyan edilen gelirin %15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50'si ile; ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri tespit edilen vergi matrahından ayrıca indirilir.
Bu indirimler için aranacak koşullardan en önemlisi de sigortanın Türkiye'de yerleşik yani kâin ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması gerekir.
ÖDEMELERİN BELGELENDİRİLMESİ
Beyanname ile beyan edilen vergi matrahından ayrıca indirilecek diğer giderler arasında sayılan prim ve katkı payı ödemelerinin belgelendirilmesi gerekecektir.
İndirimin doğru bir şekilde uygulanabilmesi için ödeme tutarı ile tarihinin belgelendirilmesi gerekmektedir.
Prim ve katkı payı ödemeleri makbuz karşılığı doğrudan sigorta veya bireysel emeklilik şirketine yapılabildiği gibi, banka şubeleri, bankaların otomatik para çekme makineleri (ATM), internet veya telefon bankacılığı, kredi kartları veya posta çeki aracılığıyla da yapılabilmektedir.
Ödeme tutarı ve tarihinin; sigorta veya bireysel emeklilik şirketlerince düzenlenen makbuzlarla ya da ödeyenin adı ve soyadı, ödemenin ait olduğu dönem, ödenen prim veya katkı payı tutarı, ödeme yapılan sigorta veya bireysel emeklilik şirketinin unvanı ve ödemenin türüne yani şahıs sigorta primi veya bireysel emeklilik katkı payına ilişkin bilgilerin yer alması koşuluyla banka dekontları, otomatik para çekme makinası makbuzları, kredi kartı ekstreleri ve posta çekleri ile belgelendirilmesi mümkündür.
Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 10.12.2019 tarih ve 62030549-120[89-2019/303]-E.1087539 sayılı özelgesi de bu yöndedir.