Katma Değer Vergisi Kanunu’nun verdiği yetkilerin bir kısmı da daha önce Bakanlar Kurulu tarafından kullanılmaktaydı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile Bakanlar Kurulu kaldırıldığı için bu yetkiler Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır. Buna dayanarak 29.03.2022 tarih ve 31793 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile yeni düzenlemeler yapıldı. Katma Değer Vergisi Kanunu uygulamasında çok önemli değişiklikler yapıldı.
1984 yılında 3030 sayılı Kanunla getirilen Büyükşehir Belediyesi Kanunu 2004 yılına kadar yalnızca il merkezi ve merkeze bağlı ilçelerde uygulanmaktaydı. 2004 yılından itibaren Melih Gökçek yasası olarak bilinen 5216 sayılı Kanun ile il merkezi, bağlı ilçe, bucak, köy, mezra ve yaylaları da kapsayacak şekilde genişletildi. Amaç kırsal kesim oylarının AKP’ye aktarılmasıydı. Öyle de oldu. Birçok il Büyükşehir Belediyesini AKP kazandı.
Bu Yasa düzenlemesi ile emlak vergisi, gelir vergisi ile katma değer vergisinin bazı hükümleri bu yerlerde de uygulanmaya başlandı. 2013 yılından önce Büyükşehir Belediyesi uygulanan yerlerde semt, cadde, sokak bazında tespit edilen arsa metre kareye göre oran uygulaması bulunmamaktaydı.
2013 yılından itibaren uygulanan birim metrekareye göre oran tespiti uygulaması ve izlenmesi son derece karışık, kendi içinde bir sürü anlaşmazlık ve uyuşmazlık taşımaktaydı. Arsa metrekare değerlerine mahalle, cadde ve sokak itibariyle, inşaat sınıfına ve yapılan özelliğine göre yapılan itirazlar; muhtarlar, meslek örgütleri ve taşınmaz sahipleri tarafından açılan davalar ile sistemin uygulanamaz olduğunu ortaya koymuştu.
Emlak Vergisindeki uyuşmazlıklar olduğu gibi katma değer vergisi uygulaması içine taşınmış, büyükşehirlerde inşa edilen net alanı 150 m2’nin altındaki konutların neredeyse tamamı %18 oranında katma değer vergisine tabi hale gelmişti.
Bu karışıklık böyle sürüp gitmekteyken, Sayın Cumhurbaşkanı’na çok rahat bir şekilde ulaşabilen ve sorunlarını iletebilen konut ve işyeri müteahhitleri soluğu sayın Cumhurbaşkanı’nın yanında aldılar. Cumhurbaşkanı’nca alınan 5359 sayılı Karar ile 1 Nisan 2022 tarihinden geçerli olmak üzere Büyükşehirlerdeki oran uygulamasına son verildi.
Büyükşehir Belediyesi Yasası kapsamında bulunan yerlerde bulunan konutların oran belirlemesinin katma değer vergisi bakımından uygulanmasına son verilmesi olumlu oldu. Uygulama sadeleşme ve uygulanabilirlik sağlandı.
Diğer olumlu bir uygulama ise; daha önce 150 m2’den büyük oldukları için indirimli katma değer vergisi uygulamasından hiç yararlanılamıyordu. Yapılan düzenleme ile 150 m’den büyük konutların 150 m2’ye kadar olan kısmı indirimli %8, aşan kısmı ise %18 olarak katma değer vergisine tabi olmasına karar verildi.
Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun uygulandığı yerlerde katma değer vergisi oran düzenlemesine son verilirken bu kez de Türkiye’nin neresinden olursa olsun net alanı 150 m2’ye kadar olan konut teslimlerinde katma değer vergisi oranı 1 Nisan 2022 tarihinden itibaren %1’den % 8’e yükseltildi.
Burada bir fıkra ile konuyu bağlayalım. Bir ressam resimlerini sergileyen galeri sahibine ‘’resimlerinin sanatseverler tarafından beğenilip beğenilmediğini ve satışlarının nasıl olduğunu’’ sorar. Galeri sahibi de ressama; ‘’Size bir iyi, bir de kötü haberim var. Bir sanatsever yatırımcı sizin resimlerinizi inceledi, çok beğendi. Resimlerinizin ölümünüzden sonra değerlenip değerlenmeyeceğini sordu. Ben de çok değerleneceğini söyledim. Resimlerinizin tamamını yüksek fiyatla aldı. Kötü habere gelince, resimleri alan sanatsever yatırımcı doktorunuzdu!’’
Cumhurbaşkanı Kararı ve Gelir İdaresi uygulamasının ‘’iyi ve kötü haberi’’ de bunun gibi! Konut üretip satan müteahhitler ve konut alacak mükellefler oranın düşürüleceğini beklerken katma değer vergisi oranı %1’den %8’e çıkartılması ile şoke oldular. Ama neyse ki 150 m2’den büyük konutların 150 m2’si için indirimli %1, aşan kısmı için %18 uygulanacaktır.
Cumhurbaşkanı Kararı ile, kentsel dönüşüm kapsamında olmayan konutların 150 m2’yi aşmayan kısmına %8 uygulanırken, kentsel dönüşüm yani; 6306 sayılı Kanun kapsamında rezerv yapı alanı ve riskli alan olarak belirlenen yerler ile riskli yapıların bulunduğu yerlerde dönüşüm projeleri çerçevesinde yapılan net alanı 150 m2’ye kadar olan konut teslimlerinde yüzde 1 katma değer vergisi uygulanacaktır. Doğal olarak konutun 150 m2’yi aşan kısmı için %18 uygulanacaktır.