CHP'li Seyit Torun: İstanbul halkı 800 bin oy farkıyla Kanal İstanbul’a 'hayır' dedi

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 2023 yılına ilişkin bütçe kanun teklifi görüşmeleri sürüyor. Bugün komisyonda; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın 2023 yılına ait bütçe kanun teklifi görüşmeleri, Bakan Murat Kurum'un katılımıyla başladı.

CHP Grubu adına ilk sözü CHP Yerel Yönetimlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ordu Milletvekili Seyit Torun aldı. Torun, Bakan Kurum'a, "İktidarınızdaki son bakanlık bütçeniz hayırlı uğurlu olsun" dedi.

Bakanlığın İLBANK ve Bakanlık tarafından kredi, hibe ve destek konusunda ayrımcılık yaptığını söyleyen Torun, "Sadece İLBANK’ın 2021 yılı faaliyet raporunu takdirlerinize sunmak isterim. Raporun 'Yüzde 100 Hibe ile Bitirilen İşler' bölümüne bakıyoruz. 191 belediye projesi yüzde 100 hibe ile bitirilmiş. Bu 191 projenin 188’i yani yüzde 98,4’ü Cumhur İttifakı ve kayyum belediyelerine ait. CHP'li belediyelerin oranı ise sadece yüzde 1. Buradan iktidar belediyelerinin projelerine aktarılan kaynak 333 milyon lira" sözleriyle Bakan Kurum'u eleştirdi.

Torun'un konuşmasından öne çıkan başlıklar şöyle:

"SON BÜTÇENİZ HAYIRLI OLSUN"

Öncelikle iktidarınızdaki son bakanlık bütçeniz hayırlı uğurlu olsun. İnşallah bir sonraki Bakanlık bütçesi Millet İttifakı’nın iktidarında yapılacaktır İnşallah. Sayın Bakan, sunumunuzu dinledik ama özellikle yerel yönetimler konusunda sizlere ciddi eleştirilerimiz var. Rakamları koymuşsunuz ama. Umarım bunlara kulak verip, bari bu son yılınızda milletin hayrına olacak işler yaparsınız.

"4 YILDIR YEREL YÖNETİMLERLE İLGİLİ OLARAK VERİLEN HİÇBİR VAAT YERİNE GETİRİLMEDİ"

Bakanlığınız maalesef sadece vaat verip hizmet üretemeyen, tam anlamıyla bir 'kopyala-yapıştır' bakanlığına dönmüştür. 4 yıldır, yerel yönetimlerle ilgili olarak verilen hiçbir vaat yerine getirilmedi. Örneğin; 2020 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda yerel yönetimlerle ilgili şunu söylediniz, 'Yerel yönetim hizmetlerinin; idari, mali ve teknik asgari standartları tespit edilecek, bu standartların uygulanmasına yönelik mevzuat düzenlemesi yapılacaktır.' Sorumlu kurum Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 2020’de bunu yapamadınız.

"4 YILLIK PROGRAMDA İKTİDARINIZIN BECERİKSİZLİĞİNİ İTİRAF EDİYORSUNUZ"

2021 Yılı Programı’nda; noktasına virgülüne dokunmadan yine aynı şeyi söylediniz. 2022 Yılı Programı’nda yine aynı vaadi verdiniz, yine yapamadınız. Geldik 2023 Yılı Programı’na bakıyoruz. Kopyala-yapıştır yine aynı şeyi tekrarlıyorsunuz. Siz 3 yıldır, yerel yönetimlerde asgari standartları bile belirleyemediniz. Yine 4 yıllık programda iktidarınızın beceriksizliğini itiraf ediyorsunuz. Yıllık programlarda 'Büyükşehir belediyeleriyle büyükşehir ilçe belediyelerinin yetkilerinin çakıştığını, bu nedenle hizmet aksamalarının ortaya çıktığını' kabul ediyorsunuz. Ama yıllardır bu konuda hiçbir adım atmayıp, '2023’te yapacağız' diye yine vaat veriyorsunuz.

"KOPYALA-YAPIŞTIR TEKRAR ETMENİN BİR İZAHATI VARSA SİZDEN DUYMAK İSTERİZ"

Yerel yönetimlerin ağır sorunları var, bizim de bu konuda çözüm önerilerimiz hazır. Arpa boyu yol gidemeyen ve bu konuda maalesef sınıfta kaldınız. Dolayısıyla siz yerel yönetimlerin sorunlarını çözme kabiliyetiniz olmadığını 2023 programında bir kez daha itiraf ediyorsunuz. 4 yıllık programda da aynı vaatleri kopyala-yapıştır tekrar etmenin bir izahatı varsa, sizden duymak isteriz.

"İLBANK'I AYRIMCILIKTA ZİRVEYE ÇIKARDINIZ"

Belediyelerin bankası olan ve yerel yönetimlere destek vermek amacıyla 1933 yılında kurulan İLBANK’ı ayrımcılıkta zirveye çıkardınız. Sadece İLBANK’ın 2021 yılı faaliyet raporunu takdirlerinize sunmak isterim. Raporun 'Yüzde 100 Hibe ile Bitirilen İşler' bölümüne bakıyoruz. 191 belediye projesi yüzde 100 hibe ile bitirilmiş. Bu 191 projenin 188’i yani yüzde 98,4’ü Cumhur İttifakı ve kayyum belediyelerine ait. CHP'li belediyelerin oranı ise sadece yüzde 1. Buradan iktidar belediyelerinin projelerine aktarılan kaynak 333 milyon lira.

"ÜLKE NÜFUSUNUN YARISINDAN FAZLASINI YÖNETEN BELEDİYELERİMİZE VERİLEN KATKI, KREDİ DAHİL YÜZDE 5 BİLE DEĞİL"

Bu sadece Konya ve Trabzon’daki iktidar belediyelerinin işlerine ayrılan kaynak, bizim 248 belediyemizden 1,5 kat daha fazla. Örneğin; İstanbul’da 14 belediye projesine 126 milyon lira destek verilmiş. Bunların tamamı AK Parti belediyesi. Ama İstanbul Büyükşehir Belediyemiz ve 14 ilçe belediyemize tek kuruş kaynak sağlanmamış. Ayrıca yüzde 100 hibe ve yüzde 100 kredi desteği verilen projelerin toplamına bakıyoruz. 2021’de 438 iş bu şekilde bitirilmiş. Bunlardan yüzde 95’i yine Cumhur İttifakı ve kayyum belediyelerine ait. Ülke nüfusunun yarısından fazlasını yöneten belediyelerimize verilen katkı ise kredi dahil yüzde 5 bile değil. Hani Necip Fazıl diyor ya, gerçekten de 'Bu taksimi kurt yapmaz kuzulara şah olsa…' Şimdi İLBANK’ın bütçesini artırıyorsunuz. Biliyoruz ki bu bütçeden de belediyelere hakkaniyetli bir paylaşım çıkmayacak ve tamamına yakını yine iktidar belediyelerine aktarılacak.

"BİZİM BELEDİYELERİMİZİN ALMADIĞI KESİN"

Sayın Bakan size defalarca bu konuyu soru önergeleriyle de sorduk. '2019 yerel seçimlerinden bu yana Bakanlık olarak hangi belediyelere hangi yardımları yaptınız' dedik. 'Bütçe imkanlarına göre yardım yapılıyor' diyerek sorumuz yanıtsız bıraktınız. Bir soru önergesi cevabında da '2019’dan 2020 sonuna kadar belediyelere 432 milyon TL nakdi yardım yaptık' diye ifade ettiniz. Bizim belediyelerimizin almadığı kesin de ama yine de bu parayı hangi belediyelere dağıttığınızı açıklamadınız. Biz de yanıt alamayınca, kendi araştırmalarımız sonucu bazı bilgilere ulaştık.

"HANGİ ADALET ANLAYIŞINA, HANGİ KANUNA, HANGİ VİCDANA SIĞAR"

Tablo şu: Bakanlığınız, 2019-2021 arasında 994 belediyeye, 2 bin 628 araç yardımında bulunmuş. Bu araçların yüzde 97’si Cumhur İttifakı ve kayyum belediyelerine gönderilmiş. Bu da yetmemiş sanki saraydakinin ihtiyacı varmış gibi 5 araç da saraya gönderilmiş. Bizim belediyelerimize sadece yüzde 3’lük yardım yapılmış. Sormak istiyoruz, bu hangi adalet anlayışına, hangi kanuna, hangi vicdana sığar. Sizden bir kez daha 2019 yerel seçimlerinden bu yana hangi belediyelere hangi yardımları yaptığınızı açıklamanızı bekliyoruz.

"BELEDİYELERİMİZ 331 TALEPTE BULUNDU, BU TALEPLERİN YÜZDE 90'I YA REDDEDİLDİ YA DA ONAY BEKLİYOR"

Belediyelerimiz 2019 yerel seçimlerinden bu yana Bakanlığınıza 331, İLBANK’a 484 talepte bulundu. Bu talepler arasında hibe, kredi, proje desteği gibi talepler var. İLBANK’a bulunduğumuz taleplerin 318’i, yani yüzde 70’e yakını ya reddedildi ya da bekletiliyor. Belediyelerimiz bu süre içinde Bakanlıktan 331 talepte bulundu. Dikkatinizi çekiyorum. Bu taleplerin 297’si yani yüzde 90’ı ya reddedildi ya da şu an onay bekliyor. Bu tablo, Bakanlığınız için gerçekten acı bir tablodur. Bunu da milletimizin takdirine sunmak isterim.

"İSTANBUL'A İHANET ETMEYE DEVAM EDİYORSUNUZ"

İstanbul’a nasıl ihanet ettiğinizi bizzat Cumhurbaşkanı’nın ağzından duyduk. Ama siz maalesef hala İstanbul’a ihanet etmeye devam ediyorsunuz. Bu konuda da millet adına açıklama bekliyoruz.

"ANKAPARK ÜZERİNDEN BİLE BİZİM BELEDİYELERİMİZİ ELEŞTİRMEYE UĞRAŞTINIZ"

Sayın Bakan; geçmişte bazı talihsiz açıklamalarınız oldu. Belediyelere destek vermek onlarla iş birliği yapmanız gerekirken, kendi partinizden olmayan belediyeleri haksız ithamlarla eleştiren, hatta hakaret eden bir konuma düştünüz. Örneğin; Ankara halkının 800 milyon dolar parasını, bir dinozor parkına harcayanlara tek laf etmediniz. Ankapark üzerinden bile bizim belediyemizi eleştirmeye uğraştınız. Unutmayın; Ankara’ya bu ihaneti yapan belediyeniz kadar iktidar olarak siz de sorumlusunuz. Ve emin olun ki biz, tüy bitmemiş yetimin hakkı olan bu kaynağın resmen milletten çalınmasına sessiz kalmadık, inşallah iktidar olduğumuzda da bunun hesabını soracağız.

"İZMİR'İN İŞGAL ALTINDA OLDUĞUNU SÖYLEYECEK KADAR İLERİ GİTTİNİZ"

Bir diğer açıklamanız var ki gerçekten hayretler içinde dinledik. Sadece belediyemize düşmanlık etmek için İzmir’in işgal altında olduğunu söyleyecek kadar ileri gittiniz. İzmir halkının helal oylarıyla seçtiği yöneticilere 'işgalci' dediniz. Buradan bir kez daha bu açıklamanızı ayıpladığımızı belirtmek isterim ve milletvekillerinin huzurunda, bu konuda sizden bir özür beklediğimizi de ifade ediyorum.

"DAHA MALİYETİ BİLE HESAPLAYAMADINIZ"

Milletin hayrına olmayan ne varsa onu yapmakta ısrar ediyorsunuz. Bir Kanal İstanbul Projesi’dir tutturdunuz, gidiyorsunuz. Aklı selim olan herkesin karşı çıktığı bu projeye, sadece bir kişinin hayali olduğu için siz de mecburen sahip çıkıyorsunuz. Ama ihalelere girecek kimseyi bulamayıp, pek çok ihaleyi de mecburen iptal ediyorsunuz. Daha projenin maliyetini bile hesaplayamadınız. Geçmişte Kanal İstanbul’un maliyeti 125 milyar lira denildiğinde hemen saldırıya geçtiniz. Genel Başkanınız, 18 Ocak 2020’de çıktı, 'Kanal İstanbul’un inşa maliyeti, birilerinin söylediği gibi 125 milyar lira değil, 75 milyar lira olarak hesaplanıyor' dedi. Ancak gelin görün ki, Ulaştırma ve Altyapı Bakanınız kısa bir süre sonra çıktı 15 milyar dolar yani şu anki kurla 279 milyar lira maliyet hesapladık dedi. Yine aynı Ulaştırma Bakanı geçen ay çıktı, 'Kanal İstanbul’un maliyeti 20 milyar doları bulacak' dedi. Yani bugünün döviz kuruyla, 372 milyar TL maliyet açıkladı. 2 sene önce 125 milyar lirayı eleştirenler, şimdi 372 milyar lira maliyet hesaplar hale geldi. Allah kimseyi, bu duruma düşürmesin. Bu haksızlıkla itham edilmesin.

"İSTANBUL HALKI, 800 BİN OY FARKIYLA KANAL İSTANBUL'A HAYIR DEDİ"

Sizin kendi parti programınızda, 'Belediye alanlarında düzenleme yapmadan önce belediyelere danışılması ilkemiz olacak' diyorsunuz. Peki bu projeyi yapmadan önce İstanbul Büyükşehir Belediyemize danıştınız mı? Bırakın danışmayı, siz Kanal İstanbul’u eleştirdi diye sayın Ekrem İmamoğlu hakkında soruşturma bile başlattınız. Çıktınız, gerçekten vatandaşla alay eder gibi, 'Kanal İstanbul, Cumhurbaşkanımızın milletimize sorduğu, milletin de onay verdiği bir projedir' dediniz. İstanbul halkının böyle bir onaydan haberi yok ama ben şunu söylemek isterim. Bir onay arıyorsanız, şunu bilmeniz lazım, Kanal İstanbul vaadi verdiğiniz son yerel seçimde 800 bin fark yediniz. İstanbul halkı 800 bin oy farkıyla Kanal İstanbul’a hayır dedi.

"11 YILDIR YAPAMADIĞI PROJEYİ 100 YIL İÇİNDE YAPACAĞIZ DİYE YİNE SİZE VAAT VERDİ"

Sizin için iyi bir haber de verelim, Genel Başkanınız içi boş bir 'Türkiye Yüzyılı' vizyonu açıkladı. 100 yılda yapacaklarını ifade ederken, tek söylediği somut proje de Kanal İstanbul oldu. 11 yıldır yapamadığı projeyi 100 yıl içinde yapacağız diye yine size vaat verdi."