Gözler Astana'da! Erdoğan ile Putin masaya oturacak mı?

Şangay İş birliği Örgütü (ŞİÖ) Devlet Başkanları Konseyi’nin 24. Zirvesi, Kazakistan’ın ev sahipliğinde başkent Astana’da gerçekleştirilecek. “ŞİÖ+” formatında yapılacak zirveye, 16 ülkenin devlet ve hükümet başkanları katılacak.

ERDOĞAN DA KATILACAK

Üye ülkeleri arasında Kazakistan, Çin, Rusya, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, İran, Hindistan ve Pakistan’ın yer aldığı zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katılacak. Zirveye gözlemci ve diyalog ortağı olarak Belarus, Moğolistan, Azerbaycan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkmenistan yer alacak.

Zirvede Birleşmiş Milletler (BM), Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü, Asya’da İş birliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı, İslam Gıda Güvenliği Teşkilatı, Bağımsız Devletler Topluluğu, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü, Avrasya Ekonomik Komisyonu gibi bir dizi uluslararası teşkilatın üst düzey temsilcileri de olacak.

ZİRVEDE NELER KONUŞULACAK?

Zirvenin ana başlığı "Çok Taraflı Diyaloğun Güçlendirilmesi: Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma İçin Çabalamak" olurken ana gündem maddesi olarak da mevcut uluslararası ve bölgesel sorunların çözümünde ŞİÖ'nün rolünün güçlendirilmesi konusu konuşulacak. Bölgesel güvenlik, altyapı, enerji, çevre, sağlık, turizm, eğitim, dijitalleşme, ulaşım ve lojistik konuları da gündemde yer alıyor.

Zirvede terörle mücadele konusu da ön planda. Ayrıca, zirvede gözlemci statüsünde bulunacak Belarus’un ŞİÖ’ye tam üye olmasına yönelik karar alınması bekleniyor. Zirve sonrası ŞİÖ’nin güncel uluslararası ve bölgesel meselelerdeki tutumu ile geleceğe yönelik çalışmaların yer alacağı Astana Deklarasyonu ile "2035 ŞİÖ Kalkınma Stratejisi" ve "2030 ŞİÖ Enerji İşbirliğini Geliştirme Stratejisi"nin de dahil olduğu çeşitli alanlarda 20’den fazla belgenin kabul edilmesi planlanıyor.

ZİRVE ÖNCESİ ASTANA ALARMDA

Zirve öncesi Astana’da, Kazakistan Terörle Mücadele Acil Karargahından yapılan yazılı açıklamada, 2-4 Temmuz'da başkent Astana'ya Şanghay İş birliği Örgütü (ŞİÖ) Devlet Başkanları Konseyi 24. Zirvesi için çok sayıda ülkeden üst düzey heyetin geleceği belirtildi.

Açıklamaya göre, 2 Temmuz saat 00.01 ile 4 Temmuz saat 23.59'a kadar Astana, Almatı, Karagandı ve Kökşetau kentlerinde terör tehdidinin orta düzeyi olan "sarı" seviyeye çıkarıldı. Belirli bölgelerde araçların ve yayaların hareketine kısıtlamalar getirileceği, halka açık mekanlarda, tren ve otobüs istasyonlarında, havalimanları ile metro tesislerinde devriyelerin güçlendirileceği, havalimanları, metro, tren ve otobüs istasyonlarında denetim faaliyetlerinin sıkılaştırılacağı bildirildi.

ERDOĞAN VE PUTİN GÖRÜŞECEK

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Astana'da bir araya gelecek. Uzun süredir bir araya gelmeyen iki liderin gündeminde Ukrayna ve Gazze'de devam eden savaşlardan ticari ilişkilere kadar pek çok konu var.

Putin, Erdoğan ile bir araya gelerek tüm konuları konuşma fırsatı bulacaklarını belirtirken Suriye'ye de değinerek, "Astana formatının sürdürülmesi, terörle mücadele edilmesi, bizim için en önemli olan bu yönde durumun normale dönüşmesinin sağlanması için üzerimize düşenin yapılmasının doğru olduğunu düşünüyorum. Genel olarak durum olumlu yönde gelişiyor" ifadelerine yer verdi.

MASADA HANGİ KONULAR VAR?

Bu çerçevede Erdoğan ile Putin'in Ukrayna ve Gazze'de devam eden çatışmaların yanı sıra Suriye dosyasını da ele alması bekleniyor. İki ülke arasındaki görüşmelerde ayrıca Akkuyu Nükleer Güç Santrali ile ilgili gelişmeler, ikinci nükleer santral inşası, Türkiye'de kurulması planlanan doğal gaz merkezi gibi konuları yer alacak.

ERDOĞAN İLE PUTİN'İN SON TEMASI

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki son görüşme 25 Haziran'da telefon üzerinden gerçekleşmişti.

Görüşmede Erdoğan; Türkiye'nin terörün her türlüsüne karşı olduğunu, saldırıları nefretle kınadıklarını belirtirken yaşamını yitirenler için Rus halkına taziye, yaralılar için de acil şifa dileklerini iletmişti.

Erdoğan ayrıca, Türkiye'nin bölgedeki tüm çatışmaların sona erdirilmesi için çabalamaya devam edeceğini söylemişti.

PUTİN'İN GERÇEKLEŞEMEYEN TÜRKİYE ZİYARETİ

Rusya Devlet Başkanı Putin'in bu yılın başından beri Türkiye'yi ziyaret edeceği iddiaları gündemi belirliyordu. İlk olarak Putin'in Türkiye ziyaretinin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinin 12 Şubat'ta yapılacağı deklare edilmişti. Bu deklarasyonun ardından erteleme haberleri gelmişti.

Son güncelleme ise 15-17 Mart'ta düzenlenecek devlet başkanlığı seçimine kadar ziyaretin gerçekleştirilemeyeceği yönünde olmuştu. Fakat bu açıklamadan sonra da Putin'in Türkiye ziyareti gerçekleşmedi.

Erdoğan ile Putin arasındaki en temas ise 23 Mart'ta bir telefon görüşmesiyle olmuştu. Telefon görüşmesi Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından duyurulmuştu. Görüşmede Erdoğan'ın Putin'e, Moskova'da gerçekleşen terör saldırısı nedeniyle duyduğu derin üzüntüyü ve taziye dileklerini ilettiği aktarılmıştı.

Erdoğan, Türkiye'nin terörün her türlüsü ile ayrımsız mücadele anlayışı içinde Rusya ile terörle mücadele alanında işbirliğini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etmişti.

ŞİO NEDİR?

ŞİÖ ilk olarak 1996 yılında ÇHC, RF, Kırgızistan, Tacikistan ve Kazakistan tarafından üye ülkeler arasında güvenin arttırılması, sınır bölgelerinin silahsızlandırılması ve bölgesel iş birliğinin teşvik edilmesi amacıyla “Şangay Beşlisi” adıyla oluşturuldu.

2001’de Özbekistan’ın da aralarında yer almasıyla "Şanghay Beşlisi", Şanghay İş birliği Örgütü olarak kuruldu. 2017’de Hindistan ve Pakistan, sonrasında ise İran örgüte dahil oldu.

Belarus, Moğolistan ve Afganistan’ın gözlemci olduğu ŞİÖ’de Türkiye, Azerbaycan, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Ermenistan, Kamboçya, Kuveyt, Maldivler, Myanmar, Nepal ve Sri Lanka ise diyalog ortağı olarak bulunuyor.

Türkiye ŞİO’ya, 6-7 Haziran 2012’de Pekin’de düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi’nde oy birliğiyle Diyalog Ortaklığı’na kabul edilmişti.

ŞİÖ’nün temel hedefleri arasında üye ülkeler arasında karşılıklı güveni güçlendirme, bölgede barış, güvenlik ve istikrarın korunması amacıyla iş birliğini geliştirme, terörle ortak mücadele, ekonomik iş birliğini geliştirme, kültürel etkileşimi artırma bulunuyor.