"Olmadı Türkiye" Taksim'den başladı: 20 il hiç kadın milletvekili çıkarmadı!

Türkiye seçim sürecine girerken, Kadın Adayları Destekleme Derneği (KADER) de Türkiye’nin her ilinden daha çok kadın aday ve kadın milletvekili çıkması için "Olmadı Türkiye" kampanyasını İstanbul'da düzenlediği basın açıklamasıyla başlattı. İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bir otelde düzenlenen tanıtım toplantısında, KADER'in Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkını kazandığı 1934 yılından bu yana yapılan genel seçimlerde aday olan ve TBMM'ye giren kadın ve erkek milletvekili dağılımına ilişkin incelemesinin sonuçları paylaşıldı. KADER’in tespit ettiği sonuçlara göre, Cumhuriyet tarihi boyunca seçilen kadın milletvekili sayısı, erkek milletvekillerine yüzde 5,25'te kaldı. Türkiye’nin tam 20 ili, Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis'e hiç kadın milletvekili göndermedi.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması yolundaki en önemli duraklardan birinin siyaset kurumu olduğu belirten KADER, kadınların toplumsal hayatta da adil imkanlara kavuşmasının, siyasette kadın-erkek dengesiyle mümkün olduğunu ve bu hedefe ulaşmanın da ancak daha çok kadın milletvekili ile başarılabileceğini savunuyor.

“KAMPANYANIN TANITIM ÇALIŞMALARI BUGÜN BAŞLADI”

‘Olmadı Türkiye’ kampanyasını başlatan KADER, bu kampanyayla öncelikle adı geçen illerdeki siyasi parti yöneticilerini ve ardından partilerin genel merkezlerindeki karar vericileri, ardından da seçmenleri hedefliyor. ‘Olmadı’ başlığıyla açık hava medyasına taşınan afiş ve billboardların ilk adımını kadın milletvekili çıkarmayan illere özel olarak hazırlayan KADER, tanıtım çalışmalarını bugün başlattı.

KADER Genel Başkanı Nuray Karaoğlu, basın açıklamasında şunları söyledi:

“MECLİS'TEKİ KADIN MİLLETVEKİLİ ORANI HİÇBİR YASAMA DÖNEMİNDE YÜZDE 20’Yİ AŞAMADI"

Yıl 2022. Bizler, Cumhuriyet’in en önemli kazanımlarından birini, Türkiye’deki kadınların seçme ve seçilme hakkını elde etmesinin yani 5 Aralık’ın 88. yıl dönümünü pazartesi günü kutlayacağız. Şimdiden kutlu olsun. Ancak karşımızda şöyle bir gerçek var; Meclis'teki kadın milletvekillerinin oranı hiçbir yasama döneminde yüzde 20’yi, aşamadı. 2018’deki son seçimlerin ardından da durum değişmedi. Şu an kadın milletvekillerimizin Meclis'teki oranı yalnızca 17,2. Bu rakamı yıllara vurup ortalamasını aldığımızdaysa elde ettiğimiz sonuç sadece yüzde 5,4.

"TÜRKİYE’NİN TAM 20 İLİ CUMHURİYET TARİHİ BOYUNCA HİÇ KADIN MİLLETVEKİLİ ÇIKARMADI"

Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılına yaklaşırken; Türkiye’nin tam 20 ili, Cumhuriyet tarihi boyunca hiç kadın milletvekili çıkarmadı. Bu hakkın elde edilmesinin üzerinden tam 87 yıl geçmesine rağmen, Türkiye’nin bu illerinde yaşayan kadınlara, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde temsil hakkı hiç tanınmadı. Peki hangi iller bunlar: Adıyaman, Ardahan, Artvin, Bayburt, Burdur, Erzincan, Giresun, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Rize, Sinop ve Yozgat. 87 yıl önce Türkiye’deki kadınlar seçme ve seçilme ve temsil hakkına sahip olmuşken, bugün neden bu ayıpla yaşıyoruz?

"KADINLARIN, SİYASETE KATILIMININ ÖNÜNDE ÇOK ENGEL VAR"

Biz neden olduğunu çok iyi biliyoruz. Çünkü kadınların siyasete katılımının önünde çok engel var. Öncelikle toplumun kadınlara biçtiği roller, ataerkil normlar ve ekonomik güç eşitsizliği gibi yapısal engellerimiz var. Zira siyasete atılmak için siyasetin gerektirdiği finansmanı sağlamak şart. Ancak ne yazık ki kadınlar eğitime erişim, iş gücüne katılım ve ekonomik refah seviyeleri açısından erkeklerle eşit konumda değil. Bir diğer engelse kurumsal. Siyasetin, siyasete egemen kurumların ve seçilmiş hükümet organlarındaki erkek egemen ve bu egemenlik üzerine kurulu düzen, kadın adayları yok sayıyor. Kadın adaylar, birçok partide gerekli destekten yoksun bırakılıyor. Parlamentoların yapısından, çalışma saatlerine kadar hayata geçirilmiş bütün sistem geçmişten günümüze erkek egemen bir anlayışla düzenleniyor. Partiler dışında kalan diğer kurum ve kuruluşlar da ne yazık ki konuya gereken önemi vermiyor. Bunların üstüne bir de kültürel ve psikolojik engeller devreye giriyor.

"KADINLAR SİYASETE KATILDIKLARINDA, ‘ERKEK GİBİ’ SİYASET YAPMALARI İSTENİYOR"

Genele baktığımızda, erkek egemen toplumsal kültürün, siyasi alana olan büyük etkisini görüyoruz. Kadınların siyasete katılmaları engelleniyor, siyasete katıldıklarında ise tırnak içinde ‘erkek gibi’ siyaset yapmak zorunda bırakılıyorlar. Çünkü bize var olabilmenin bir şartı olarak bu dayatılıyor. Ek olarak medyadaki kadın temsili biçimleri de kadınlara çizilen toplumsal rollerin altını kalınca çiziyor. Kadınların medyada liderlik vasıfları ya da başarılarından çok birer magazin objesi olarak yer alması, bunun en açık örneği olarak karşımıza çıkıyor. İşte tüm bu nedenleri arka arkaya sıraladığımızda böylesine umutsuz, karanlık bir tablo çıkıyor karşımıza.

"KADIN TEMSİLİ, TBMM’DE YÜZDE 50’YE ULAŞANA DEK MÜCADELE EDECEĞİZ"

Biz, KADER olarak işte bu kabul edilemez duruma karşı çıkıyoruz. Kadın temsili, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yüzde 50’ye ulaşana dek mücadele edeceğiz. Seçim sürecine girdiğimiz bugünlerde özellikle bu illeri merkeze alan çalışmalar yapıyoruz. Temsilde eşitsizliğe son vermek, bu konuda karar vericileri harekete geçirmek için ‘Olmadı Türkiye’, ‘Olmadı Gümüşhane’, ‘Olmadı Ağrı’, ‘Olmadı Niğde’… demek için.

"KADIN ADAYLARIN ÖNEMİNİ ANLATACAĞIZ"

Cumhuriyet tarihi boyunca kadın milletvekili çıkarmamış 20 ilimiz özelinde yaptığımız açık hava tasarımlarımızı her yerde göreceksiniz. Açıkhava kampanyamızla eş zamanlı olarak, bu illerdeki tüm siyasi partilerin yerel teşkilatlarına ziyaretlerde bulunacak, kadın adayların önemini, kadınların siyasette yer almasının toplum için ne anlama geldiğini anlatacağız. Yerel bazda yaptıklarımızla yetinmeyecek, ziyaretlerimizi Ankara’ya parti genel merkezlerine de taşıyacağız. Bu çalışmalara destek olarak diğer illerde de tüm Türkiye’ye seslenen, ‘Olmadı Türkiye’ diyen, Cumhuriyet tarihi boyunca Meclis’te kadın-erkek eşitliğini hiç sağlayamadığımızı yüzümüze vuran çalışmalarımız yer alacak.”

KADER’İN 10 MADDEDEN OLUŞAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:

KADER, ayrıca çözüm önerilerinin olduğunu belirterek, madde madde sıraladı. KADER’in 10 maddeden oluşan çözüm önerileri şöyle:

- Siyasi partilerin Hazine'den aldıkları fondan bir payın mutlaka kadın adaylara ayrılması, uzun vadede bu fon kadın ve erkek adaylar arasında eşit paylaştırılmalıdır.

- Siyasi Partiler Yasası ve Seçim Yasası’nda değişiklikler yapılması için çalışma yürütülmelidir.

- Maddi sorunları aşmak için STK'lar iş birliği yapmalı ve kadın adaylara fon yaratılmalıdır.

- Aday belirleme sürecinde kadın adaylara mutlaka listelerde seçilebilecekleri sıralarda yer verilmelidir.

- Kadınların siyasete katılımlarını teşvik edecek ve kolaylaştıracak uygulamalar geliştirilmelidir.

- Kadın seçmenin kadın adaylardan beklentileri üzerine kamuoyu araştırmaları yapılmalı, kampanyalar bu durum dikkate alınarak tasarlanmalıdır.

- Özellikle genç ve siyasete yeni girenler kadınları güçlendirmek amacıyla bir mentorluk sistemi kurulmalıdır

- Erkek siyasetçilere toplumsal cinsiyet eşitliği ve eşit temsilin önemini aktaran eğitimler verilmelidir.

- Önümüzdeki ilk genel seçimde il bazındaki barolar, yerel STK’lar, kooperatifler, dernekler, kanaat önderleriyle iş birliği yapılmalıdır.

- Kadın aday göstermeyen ya da kadınları sadece seçilemeyecekleri sıralardan gösteren partiler ifşa edilmelidir.

“O KOLTUKLARIN YARISI BİZİM”

Karaoğlu, çözüm önerilerinin sıralandığı maddeleri açıkladıktan sonra konuşmasına şöyle devam etti:

“Bu bahsettiğimiz maddeleri hayata geçirmek için KADER olarak çalışıyoruz. 2023 seçimleri bizim için; siyasete yön vermeyi hedefleyen, bu ülkenin yönetiminde söz sahibi olmayı isteyen tüm kadınlar için çok önemli. Bu seçimler yalnızca seçme hakkımızı kullanmak için değil aynı zamanda seçilme hakkımızı da geri alacağımız seçimler. Gelin el birliğiyle çalışalım, hep birlikte bu haksızlığa, bu eşitsizliğe dur diyelim. Kararlıyız. Meclis’te temsil eşitliği sağlanmadan, 20 ilden kadın milletvekili çıkmadan bu mücadeleyi bırakmayacağız. O koltukların yarısı bizim.”