Pestisit Atlası’ndan çarpıcı gerçekler: Tarımda kullanılan zehirler ölüm saçıyor, en çok çocuklar etkileniyor

Heinrich Böll Stiftung Derneği’nin yayımladığı Pestisit Atlası’na göre, Türkiye’de pestisit kullanılanımın yüzde 50’si Adana, Mersin, Manisa, Aydın, Bursa, İzmir ve Antalya’da gerçekleşiyor. Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan bir karışım.

Bu illerde hektar başına kullanılan pestisit miktarı Antalya’da 2020 yılı verilerine göre hektar başına yaklaşık 14 kilogram, Manisa’da ise 9 kilogram seviyesinde bulunuyor. Dünya çapında ise yılda 4 milyon ton pestisit kullanılıyor.

“Tarımda Kullanılan Zehirler Hakkında Gerçekler ve Rakamlar: Pestisit Atlası” raporunun lansmanı 11 Ekim’de İstanbul’da düzenlendi. Pestisitlerin insan, doğa ve biyoçeşitliliğe verdiği zararlar üzerine konuşan Gıda Mühendisi Dr. Bülent Şık, toplumun bütün kesimlerinin doğrudan ya da dolaylı yoldan pestisitlerden etkilendiğini söyledi.

Şık, pestisitin sağlığa ve ekosisteme etkilerinin uzun zamandır bilinmesine rağmen kullanımının bütün dünyada artış gösterdiğine dikkat çekerek, “Pestisit ve kalıntılarından en fazla çocuklar etkileniyor. Türkiye nüfusunun yüzde 26,5’i çocuklardan oluşuyor. 23 milyon çocuk pestisit tehlikesiyle karşı karşıya’’ dedi.

Henirich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği Proje Direktörü Yonca Verdioğlu, söz konusu atlas ile pestisite yönelik farkındalığın oluşturulmasını hedeflediklerini belirterek, “Biz dernek olarak pestisitin çevreye, doğal hayata, insana ne tür zararlar verdiğini ortaya koyarak bu zehirleri nasıl azaltabileceğimize dair tartışmalara anlamlı bir katkı sunmayı amaçlıyoruz” dedi.

Pestisit Atlası’nda, pestisite yoğun maruz kalanlarda kalp, akciğer ya da böbrek yetmezliğinin yaşandığı ifade edilirken, pestisitlerin de etkisiyle parkinson, lösemi, akciğer ve meme kanseri, tip 2 diyabet, astım, alerji, obezite ve hormon bozukluklarında da dünyada ciddi artışlar olduğuna dikkat çekildi.

Avrupa Birliği Gıda Güvenliği Otoritesi’nin (EFSA) yasaklamasına rağmen pestisit kullanımının dünyada rekor seviyelere çıktığının vurgulandığı Pestisit Atlası’nda, yoğun pestisit kullanımının arılar başta olmak üzere uçucu böceklere ve kuşlara zarar vererek biyoçeşitliliği tehlikeye soktuğunun, toprak, su ve havada kalıcı ya da uzun dönemli toksik kirlenmeye yol açtığının altı çizildi.

Pestisit Atlası’na göre Türkiye’de kullanılan pestisit etken madde sayısı 2018 yılında 385 adede düştü. 2008-2021 yılları arasında 213 etken maddenin kullanımına yasak getirildiği belirtilen Atlas’ta, Türkiye’den ihraç edilen gıda ürünlerinde yasaklanmış pestisit kalıntılarının çıktığına, bu nedenle pestisit etken madde sayısının resmi kurumların bildirdiğinden çok daha fazla olduğuna işaret edildi.