Yolun sonu. Köy nüfusu kentlere göçtü. Yerel üreticinin birkaç liraya ürettiği gıda, yurttaşın sofrasına onlarca liraya ulaşıyor. Yaşı gelen yerel üretici üretimden çekiliyor. Kooperatiflerin önünde çözülmesi gereken karmaşık politik sorunlar var. Yerel üreticilerin kurduğu kooperatiflerin yönetimi tüccarların elinde.
Neoliberal politikalar, lobiler, sermaye sahipleri kooperatifleri ve gıda topluluklarını ezip geçiyor. AKP’nin gıda politikaları, bu alandaki kadroların liyakatsizliği çok büyük bir krizi her geçen gün yaklaştırıyor.
Gıda, Neoliberal Politikalardan Kurtulmalı
6-18 yaş arası çocuklarımızın yüzde 8,2’si obez, yüzde 14,3’ü aşırı kilolu, yüzde 14,9’u zayıf ve yüzde 3,9’u aşırı zayıf. 6 ay ve üzeri çocuklarımızın yüzde 62,4’ü her gün ekmek ve makarna tüketiyor. Çocuklarımızın yüzde 33’ü her gün sebze, yüzde 12,7’si her gün kırmızı veya beyaz et, yüzde 10,9 her gün kuru baklagil tüketebiliyor.
AKP’nin gıda alanındaki sorunlara karşı çözümü üretimin artırılması için teşvikler vermek ve sermaye sahiplerine daha fazla alan açmak. Gıda hakkı ihlalleri ve buna bağlı sağlık sorunları en çok böyle dönemlerde artıyor. Türkiye’de gıda politikalarındaki açıklar, gıda güvenliği sorunları ve gıda hakkı ihlalleri sürekli maskeleniyor.
Bu kısır döngüden ve bu zihniyetten kurtulmadan sorunların çözülmesine imkân yok. Bir kere en başta bu kabul edilmeli. Gıda-tarım alanında neoliberal politikaların yerine dayanışma ekonomisi desteklenmeli. Karşılıklı gıda yardım ağları, sosyal kooperatifler, gıda paylaşım platformlarının kurulması teşvik edilmeli ve kendi içerisinde bir gıda sisteminin oluşturulması, gıda güvenliğinin sağlanabilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı destek sağlamalı.
Kentlerin, mahallelerin kendi gıda sistemlerini yaratmalarının engellenmesinin, gıda üretimine destek olmamanın, kentlinin ve mahallelinin birbirine sahip çıkmasının önüne geçmenin hiçbir akıl alır izahı yok.
Kooperatif ve Gıda Topluluklarını Destekleyecek Bir Gıda Sistemi
Türkiye’nin yerel, bölgesel, ulusal bir dünya kooperatif mevzuatı ve politikası var. Hepsi birbiriyle çakışıyor. Kooperatiflerin yönetimlerinde çok ciddi sıkıntılar var. Yerel üretici “Sen anlamazsın para işlerinden” denilerek kooperatif yönetimlerinden dışarı itiliyor. Yerel üreticinin ürettiği gıda doğrudan yurttaşa ulaşamıyor.
Gıda topluluklarının sayısı birkaçı geçmiyor. Onlar da ciddi sıkıntılar içerisinde. Dayanışarak engelleri aşmaya uğraşıyorlar. Gıda sistemi sizlere ömür. Gıda denetimleri herkesin malumu. Tarım ve Orman Bakanlığı da ismen var. Var mı bu alanlarda bir çalışma? Yok.
Gıda fiyatlarını da sermaye sahiplerinin üretimini artırarak düşürmeye çalışacaklar ama olmayacak. Bu zihniyetle, bu sistemle bir yere varamayacağımız çok açık. Türkiye’nin yeni bir gıda sistemine, kooperatif ve gıda topluluklarının önündeki engelleri kaldıracak bir gıda sistemine ihtiyacı var.