Kreşlerden üniversitelere kadar okul yemeği verilmesi hayati bir konu. AKP iktidarı bunu muhalefetin popülist bir söylemi sanıyor. Konunun önemini kavrayabilecek yetilere sahip değiller. Çocuklarımızın yetersiz beslenmesi temel okuryazarlık ve matematik becerilerini etkiliyor. Yetersiz beslenen çocuklarımız iki kelime üzeri okumalarda ve okuduğunu anlamada, iki basamaklı dört işlemlerde, kesirli işlemlerde sorunlar yaşıyor.
Çocuklarımız eğitim hayatı boyunca yeterli beslendiğinde dikkat süresi ve kısa süreli belleğin bilişsel kapasitesi de artıyor. Yeterli beslenme okullaşma oranını da yukarı çekiyor. Çocuklarımız okulda beslenemediğinde öğle arasından sonra eğitimden kopuyor. Uzun vadede okuldan da kopuyor. Öğle arasında beslenme için eve dönen çocuklarımız da aradan sonra okula dönmeyebiliyor.
Bir öğün ücretsiz yemeği devlet kendisi üretmeli
Okul yemeği verilmesinin hayati önemi kadar bu yemeği devletin kendisinin üretmesi de hayati bir konu. Okul yemeğindeki tedarik zinciri, gıda güvenliği ve gıda kalitesi de okullaşma oranını doğrudan etkiliyor. Yemeklerin özel sektöre ihale edilmesiyle devlet tarafından gecikmiş ödeme yapıldığında ihaleyi alan işletme ödemeyi alana kadar yemeklerde gıda güvenliğini ve gıda kalitesini önemsemiyor.
Yemek miktarının azalması, menünün sürekli değişmesi, tek taraflı beslenme de çocuklarımızı ciddi şekilde etkiliyor. Bu sorunların herhangi biri çocuklarımızın okuldan kopmasına ve güveninin zedelenmesine yol açıyor. Devlet, toplu yemek üretimi için bir kamu iktisadi teşebbüsü kurmalı. Yemek içeriğine diyetisyenlerle karar vermeli, gıda güvenliğini gıda mühendisleriyle sağlamalı, sağlık sisteminden çocuklarımızla ilgili veriler almalı.
Çocuklarımızı suça sürükleyen asıl unsur
Lise ve üniversite seviyesindeki çocuklarımızın beslenme sorunu çözülemediğinde çocuklarımız suça sürükleniyor. Beslenebilmek, daha iyi gıdalar tadabilmek ve bunu sürdürebilmek için suça sürükleniyor. Uyuşturucu satıcılarının ya da fuhuş aracılarının tuzağına düşüyor. Başka bir ihtimal de kumarla beslenebilecek bir gelir yaratma çabası oluyor.
Bir insan hakları ihlali çözülmediği için zincirleme insan hakları ihlaline dönüşüyor ve bunun maliyeti kök nedenin maliyetinden daha fazlaya geliyor. Kriminal olaylar, toplumsal psikoz ve şiddet vakaları, adli davalar artıyor. Uğraşılmak istenmeyen bir döngü halini alıyor. Burada çocuklarımızı kimin suça sürüklediğini de irdelememiz lazım.
Sağlık sorunları artıyor, meslekler ve iş becerisi azalıyor
Bu kadar sorunun aslında bir kısmı. Çocuklarımızda yetersiz beslenmeye bağlı anemi, demir eksikliği bilişsel ve gelişim bozuklukları da artıyor. Uzun vadede obezite ve şeker hastalığının görülme sıklığında da bir artış yaşanacak. Bunları psikiyatrik sorunlar da takip edecek.
Yetersiz beslenmenin eğitimde yarattığı sorunlar mühendislik, tıp ve hukuk gibi disiplinlerdeki eğitimi ve başarı oranını da doğrudan etkiliyor. Bu disiplinleri seçebilecek çocuğumuz kalmayacak gibi görünüyor. Daha şimdiden bu meslekler devam etsin diye giriş puanlarını esnetebilmenin yolları aranıyor. Ara eleman olan mesleklerin iş kalitesinde de önemli düşüşler göreceğiz. Okullarda bir öğün ücretsiz yemek bu kadar önemli.