Yasalaştığı 2019 Yılı ve izleyen yıllarda bu vergi için ‘’Yalı Vergisi’’ diye yazılar yazmıştım. Zannetmiştim ki; koca koca yalılarda yüksek vergiler alınacak! İki yıl uygulayamadılar. Yalı sahiplerinin ödeyebilecekleri hale getirip tabanını halka doğru genişlettikten sonra yürürlüğe koydular. Enflasyonun yükselttiği konut fiyatları nedeniyle, bu vergi ‘’Değerli Konut Vergisi’’ olmaktan çıktı, ‘’sıradan konut vergisine’’ dönüştü!
Değerli Konut Vergisi, 2019 Yılında Emlak Vergisi Kanunu’na 7194 sayılı Kanununa 42’nci madde olarak eklendi. ‘’Türkiye sınırları içinde bulunan mesken nitelikli değeri 5 Milyon TL üzerinde olan konutlar ‘’Değerli Konut Vergisine’’ tabi tutuldu.
Emlak Vergisi Kanunu’nun 29’ncu maddesine göre belirlenen değeri yeniden değerleme oranı uygulanarak 2023 Yılı için 9.967.000 TL, 2024 Yılı için yeniden değerleme oranı olan yüzde 58,46’nın yarısı yüzde 29,23 oranında artırılarak 12.880.000 TL olarak uygulanacaktır.
Yani emlak vergisi değeri 12.880.000 TL’nin üstünde olan konut nitelikli taşınmazların bu değerin üstündeki kısmı değerli konut vergisi matrahı olacaktır. Ayrıca;
1- Tek meskeni olanlar, değerli konut vergisi ödemeyecekler.
2- Bu konutlar için 20 Şubat 2024 günü sonuna kadar beyanda bulunulacak.
3- Tahakkuk eden vergi Şubat ve Ağustos 2024 Aylarının son gününe kadar iki eşit taksit halinde ödenecektir.
2024 Yılında vergi dışı tutulacak değer; 2023 Yılında uygulanan 9.967.000 TL’nin yeniden değerleme oranının yarısı olan (%58,46/2=) %29,23 oranı ile (9.967.000*1,2923= 12.880.000 TL) şeklinde hesaplanır. 12.880.000 TL’yi aşan miktar vergi matrahı olarak aşağıdaki artan oranlı tarifeye tabi tutulacaktır.
Buna göre;
· 12.880.000 TL ile 19.321.000 TL arasındaki olan 6.441.000 TL Binde 3 oranında,
· 9.321.000 ile 25.763.000 TL arasındaki 6.442.000 TL Binde 6 oranında,
· 25.763.000 TL’den fazla olanlar 25.763.000 TL’si için 57.975 TL, fazlası için Binde 10,
Oranında Değerli Konut Vergisi hesaplanacaktır.
Değerli Konut Vergisine tabi olan mesken nitelikli taşınmazların daha sonraki yıllarda bina vergi değerinin, beyannamenin verileceği yılda geçerli 1319 sayılı Kanunun 42’nci maddesinde yer alan tutarın altında örneğin 2024 yılı için 12.880.000 TL’nin altında kalması halinde, bu durum mükellef tarafından kanıtlayıcı belgeler ile ilgili vergi dairesine bildirilmesi halinde beyanname verilmeyecek vergi de ödenmeyecektir.
Bu vergi yasası çıktıktan 3 Yıl sonra ancak uygulanmaya başlandı. 2022 ve 2023 Yıllarında sadece 80 Milyon gibi cüzi, sıfıra (0) yakın beyanı, tahakkuku ve tahsilatı var.
Bu haliyle uygulandığında ikinci bir bina vergisi haline dönüşmüş. Emlak Vergileri Belediyeler tarafından tahakkuk ve tahsil edildiği için Maliye’nin bu vergiyi takip, tahakkuk ve tahsilatında bir miktar uzak kaldığı görülmektedir. Kanun uygulanmış olsa vergi gelirleri içindeki payı çok yüksek olacağı kesindir.
Araştırdım Ankara’da hiç kimse beyanda bulunmamış. Yani Ankara’da 12.880 000 TL’yi geçen bir konut yok mu? Varda mükellefler görevlerini mi yerine getirmiyor? Getirmiyorsa Devlet neden yasalaştırdığı vergiyi toplamak için pasif kalıyor!
Konut fiyatlarının 2 yıl içinde 7, 8 kat arttığı bir ortamda, 2019 Yılının yeniden değerleme oranın yarısının esas alınıp, bu oranında artırılması Türkiye’deki büyük şehirler ile önemli sahil şehir ve kasabalarındaki yazlık konutların yüzde sekseni bu kapsama girer.
Bu hal de Kanunun ‘’değerli konut’’ mantığına aykırı düşmektedir. Bu hali ile ‘’yaygın bir bina vergisine’’ dönüşmüş durumdadır. Güya zenginlerden alınacak bir vergi giderek tabana yayılan ve geliri Maliye Hazinesine giden bir ikinci vergiye dönüşmüştür.
1’nci örnek: Ankara’da prestijli bir sitede 1 dönüm arsa üzerinde inşa edilmiş 7 odalı, bahçesinde büyük bir havuzu olan değerli villanın değeri en az 40 Milyon TL’dir. Bu villanın sahibi tamı tamına 329 Bin 145 Lira Değerli Konut Vergisini 20 Şubat’a kadar beyan edip, vergisinin 1’nci taksitini Şubat Ayı sonunda, diğer 2’nci taksitini ise Ağustos Aynın sonuna kadar ödeyecektir.
2’nci örnek: İstanbul Boğazda koru içinde bir malikanenin gazetede ilanını gördüm. Fiyatı 1 Milyar TL imiş. Vergisini 9 Milyon 801 Bin 345 TL olarak hesapladım.
Türkiye’nin birçok il ve ilçesinde 12 Milyon 880 Bin TL’nin üstünde konut olmasına rağmen, Değerli Konut Vergisinin bütçe ve vergi gelirleri içindeki payının sıfıra (0) yakın olması, beyan, tahsil ve takibinin Devletçe yapılmadığı anlamına gelmektedir. Bu vergi ya kaldırılmalı ya da adına uygun ‘’değerli konutlardan’’ alınan bir vergi haline getirilerek belediyelere bırakılmalıdır.