Araçların muayene işlemleri Karayolları Muayene İstasyonları tarafından ücretsiz olarak yapılmaktayken, 2007 yılından beri bu işlemler yüksek ücretlerle Doğuş Gurubu ile İngiliz-Alman ortaklığı olan TÜVTÜRK Şirketi'ne verildi. TÜVTÜRK’ün yabancı hisse oranı yüzde 67. Bu şirketin 2025 yılında sadece muayene ücretlerinden elde edeceği hasılat 40 milyar TL dolaylarında olacak!
TÜVTÜRK, "Teknik Denetim Kurumu" ya da "Teknik Muayene Birliği" anlamlarına gelmekte. Almancası "Technischer Überwachungs Verein" şeklinde. Ortakları, Doğuş Grubu ile birlikte Alman Tüv Süd Grubu ve Londra merkezli özel sermayeli fon sahibi Bridgepoint Şirketleri. Bu şirket çeşitli sektörlerde büyüme potansiyeline sahip şirketlere sermaye yatırımı yapan özel sermaye şirketlerinden biri.
Hamdi Akın’ın Akfen Holdingi'nin kuruluş aşamasında ortağı olduğu TÜVTÜRK’ün yüzde 33 ortaklık payını 2009 yılında Bridgepoint Şirketi'ne devredilmesi ile yabancı şirketlerin payı yüzde 67 olmuştu.
TÜVTÜRK, Türkiye’nin 81 ilinde ve bazı büyük ilçelerinde, 30 milyon 300 bin aracın; periyodik araç muayenesi, yola elverişlilik muayenesi, tadilat sonrası muayenesi, zorunlu muayene ve egzoz gazı emisyon ölçüm işlemlerini tek başına rekabet koşullarına uymadan monopol yani tekel olarak yapmakta.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi tarafından 2024 yılına ait olup çeşitli mevzuatlarda yer alan maktu hadler ile asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan para ile ödenecek ceza miktarlarının artırılmasına dayanak teşkil eden yeniden değerleme oranı 574 Seri Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği 27.11.2024 Tarih ve 32735 sayılı Resmi Gazetede yüzde 43,93 yani yaklaşık yüzde 44 olarak açıklandı.
2025 yılı asgari ve azami hadleri belirtilen parasal hadler ile cezalar için de uygulanacak olan bu oran, 2025 yılı TÜVTÜRK’ün; periyodik araç muayenesi, yola elverişlilik muayenesi, tadilat sonrası muayene, zorunlu muayene ve egzoz gazı emisyon ölçümü ve tespit işlemlerine de uygulanacak.
30 milyon 300 bin aracın bu işlemleri için yaklaşık 50 milyar TL vatandaşın cebinde çıkacak, yüzde 67’si yabancıların elinde olan TÜVTÜRK’e ödenecek. TÜVTÜRK 2024 yılı ücretleri yüzde 43,93 oranında artırılarak uygulanacak.
Buna göre;
-Traktör, motosiklet ve motorlu bisiklet muayene ücretleri için 1.335 TL,
-Otomobil, minibüs, kamyonet, arazi taşıtı, özel amaçlı taşıt ve römorklar için 2 bin 621 TL,
-Otobüs, kamyon ve çekicilerin muayene için ise 3 bin 544 TL
olarak uygulanacak.
Yeniden değerleme oranı aynı şekilde taşıtların trafik para cezaları, motorlu taşıtlar vergisi ve araç sahiplerinin diğer kamu alacaklarına da aynen uygulanacak.
TÜVTÜRK’ün 2025 yılında yaklaşık 15 milyon aracın muayene ve egzoz gazı ölçümlerinden 40 milyar hasılat elde edeceği beklenmekte.
TÜVTÜRK’e verilen muayene ve egzoz gazı ölçümlerini zamanında yaptırmamanın cezai ve mali yükümlükleri de araç sahiplerine çok önemli yükler getirmekte. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35/3’nci maddesine göre; muayene süresi geçirilen her ay için muayene ücreti yüzde 5 fazlası ile tahsil edilir. Ay kesirleri tam ay olarak hesap edilir.
Gecikme cezası olarak yüzde 5 oranında fazla tahsil edilen tutarın tamamı "Hazine payı" olarak, izleyen ayın 7’nci günü akşamına kadar TÜVTÜRK tarafından, yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine şekli ve içeriği Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirim ile ödenir.
Yukarıda anılan kanun hükmü gereğince muayene ücreti, muayene süresi aşılan araçlardan geçirilen her ay için, muayene süresi tespit edilemeyen araçlardan ise Kanunun yürürlüğe girdiği 01.01.2005 tarihinden itibaren her ay için yüzde5 fazlasıyla tahsil edilerek tamamı hazine payı olarak aktarılmakta.
Oysa devletin 21.05.2024 tarihinden beri uyguladığı gecikme zammı oranı yüzde 4,5, yıllık oranı ise yüzde 54’dür. Faizlerin aylık yüzde 1,60, yıllık 19,20 düşük seyrettiği dönemlerde de gecikme zammı oranı yüzde 60 olarak devam etmekteydi.
Kaza ve benzeri nedenlerle aracın trafiğe çıkmadığı dönemlerde ceza ve faiz alınmaya devam etmekte. Örneğin, karıştığı kaza nedeniyle 3 yıl boyunca hiç trafiğe çıkmayan araçlardan da ceza ve faiz aynı şekilde alınmaya devam edilmekte.
İşte garabet burada da devam etmekte. Kaza nedeniyle trafikte olma olanağı olmayan bir aracın muayene için muayene istasyonuna gidemeyeceği açıkken bir taraftan da hem muayene hem de ceza ve faiz istenmesi tuhaflığını yasa ve mevzuatla nasıl izah edilebileceği de başka bir tuhaflık.
Buna göre; kazaya karışmış ve 3 yıldan beri trafikte olmayan aracın muayeneye götürüldüğünde hem araç muayene ücreti ve 3 yıl için yüzde 180, 2 yıl için yüzde 120 ve 1 yıl için ise yüzde 60 gecikme faizi ödenecek.
Araç sahiplerinin derdi sadece bu değil. Yapılan değişikliklerle araç muayene yaptırmama cezaları da artırıldı. Aracınızın muayenesini yaptırmadan trafik memuruna yakalandığınızda başınıza geleceklere bakalım.
Muayenesi yapılmamış araçların trafiğe çıkılması halinde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 34/a maddesine göre; 2024 yılı için 1.506 TL iken 2025 yılı için 2.168 TL trafik cezası ödenecek.
Egzoz muayenesi, araç motorlarından çıkan zararlı gazların standartlara uygun olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan bir denetimdir. Binek araçlar için egzoz muayenesi, ilk kez trafiğe çıktıkları tarihten itibaren 3 yıl sonra ve sonrasında her 2 yılda bir zorunlu olarak yapılırken ticari araçlar için ise her yıl düzenli olarak egzoz muayenesi yapılması zorunlu.
Egzoz gazı ile ilgili ücret ve cezalar;
-Periyodik olarak yapılması gereken egzoz muayenesi ücreti 2024 yılında 256 TL olarak uygulanmaktayken, 2025 yılı için 368 TL’ye,
-Zamanında egzoz muayenesini yapmayanlara 2024 yılında 9 bin 943 TL olarak uygulanan ceza 14 bin 310 TL’ye
yükseltilmekte.
Ayrıca;
-Egzoz gaz emisyonu arıtımını yaptırmayan ve kirletici emisyona sebep olan motorlu taşıt sahiplerine 19.897 TL,
-Belirlenen usul ve esaslara aykırı ölçüm yapan istasyonlara 39.797 TL,
- Yetki belgesi olmadan ölçüm yapan sahte belge düzenleyicilere 79.611 TL
ceza uygulanacak.
2025 yılında araçlardan alınacak 40 milyar TL ücretin yüzde 67’si Alman Tüv Sud Grubu ile Londra merkezli özel sermayeli fon sahibi Bridgepoint Şirketleri’ne gidecek.