Gelirlerini yani; kazanç veya iratlarının tamamını ya da bir kısmını vergi beyanı dışında bırakarak, vergi kaçıranları ihbar edenlere yapılan vergi incelemesi sonucunda kesinleşen vergi, ceza ve gecikme faizi toplamı üzerinden ihbar ikramiyesi para olarak ödeniyor!
İhbar İkramiyesi Atatürk döneminde yapıldı. 1931 yılında yasalaşan ve hala yürürlükte olan; ‘’1905 sayılı Menkul Ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Hakları Ve Daimî Vergilerin Mektumatı Muhbirlerine Verilecek İkramiye Hakkında Kanun’’ adını taşımakta.
Kanun her ne kadar (müteraki) yani artan oranlı bir tarife öngörülmüşse de zamanla rakamların enflasyon karşısında önemini yitirmesi nedeniyle tarife fiili olarak tek oranlı yani yüzde 10 oranına dönüşmüştür.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre; ihbarcılara 2014-2018 arası 5 yıllık dönemde 35 milyon TL ödeme yapılmış.
2019'da 411 muhbire 12 milyon 300 bin 472 TL, 2020'de 249 kişi 12 milyon 345 bin 691 lira, 2021'de 253 kişi 11 milyon 674 bin 279 lira, 2022'de 251 kişi 12 milyon 390 bin 551 lira ihbar ikramiyesi aldı.
2019-2022 Yılları arasında vergi kaçıranları ihbar eden 1340 kişiye toplamda 63 milyon 543 bin 559 liralık ikramiye ödenmiş. 2023 yılında ise 176 kişiye 14 milyon 832 bin 566 TL ödendi.
Vergi yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikâyetleri değerlendirmek, incelenecek mükellefleri tespit etmek ve bunların sonuçlarını izlemek amacıyla Vergi Denetim Kurulu tarafından 16.02.2015 tarihli “İhbar ve İnceleme Taleplerini Değerlendirme Komisyonu Çalışma Esaslarına İlişkin Yönerge (İİTDK)” yayınlanmıştır. Bu amaçla; Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde 1’i olmak üzere, Grup Başkanlıkları bünyesinde 39 toplam 40 İİTDK oluşturuldu.
İHBARLAR NASIL YAPILIYOR?
İhbar konuları; belge düzeni, sahte veya yanıltıcı belge, kayıt dışı faaliyet gösterme, beyan dışı bırakılmış kazanç, irat, ücretler, kayıtsız işçi çalıştırması, düşük ücret ödenmesi ve benzeri konulardan oluşmakta.
Ayrıca öteden beri vergi kayıp ve kaçağı konusunda her türlü şikâyet ve ihbarda bulunacaklar için 189 "Alo Maliye" telefon hattı ve eskiden olduğu gibi idari birimlere yani; Gelir idaresi Başkanlığı ile Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Defterdarlık birimlerine yazılı şekilde başvurmalar yapılmakta.
İhbarcının ihbar ikramiyesi talep etmesi halinde başvurunun yukarıda sayılan yerlere yazılı olmak şartıyla; şahsen, posta yolu ya da oluşturulan internet hattı üzerinden yapılması gerekmekte.
İhbar edenlerin isimleri ihbar edilene bildirilmez. Ancak ihbarın gerçeği yansıtmaması halinde ihbar edenin ismi ihbar edilene verilir.
İhbar ve şikayetleri değerlendirmek üzere; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr adresinde ihbar ve şikayetler hakkında gerekli bilgiler ve şikayetin nasıl yapılacağı ile ilgili link açıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığınca yürütülen kayıt dışı ekonomi ile mücadele çalışmaları kapsamında vatandaşlarımızın ihbar ve şikâyetlerini kolay, hızlı ve istedikleri her an (7/24) yapabilmelerine imkân sağlamak amacıyla ihbar kanallarına ilişkin olarak;
- Resmi internet sayfası (gib.gov.tr), Dijital Vergi Dairesi (dijital.gib.gov.tr), GİB Mobil ve Vergi İletişim Merkezi (189) hizmetleri güncellenmiştir.
Ayrıca,
- BİP Vergi İhbarı Servisi, X ve Instagram İhbar Hesapları, (“gibihbar” üzerinden “DM-Direkt Mesaj” yoluyla) ve WhatsApp İhbar Hattı (0 552 189 0 189) hizmete açlmıştır.
İhbar edebilecek konular:
Düşük KDV Oranı Uygulanması,
IBAN / PTT Çeki Yolu ile Ödeme Talep Edilmesi,
Fiş/Fatura Verilmemesi,
Başka İşletmenin POS Cihazının Kullanılması,
Mükellefiyet Kaydının Olmaması,
Sahte/ Yanıltıcı Belge Düzenlenmesi veya Kullanılması,
Personel Ücretinin Elden Ödenmesi,
Kira Gelirinin Beyan Edilmemesi,
Tapu Harcının Eksik Ödenmesi,
Kaçak Ürün Satışının Yapılması,
Denetim işlemleri hakkında bilgi talep etmek isteyen vatandaşların ihbar ve şikâyetlerini, Vergi İletişim Merkezi ihbar hattını (189) arayarak ya da gib.gov.tr veya Dijital Vergi Dairesi’nde (dijital.gib.gov.tr) yer alan vergi İhbarı bölümünden kayıt numarası alarak yapmaları gerekmekte.
Vergi kayıp ve kaçaklarının ortaya çıkarılmasında vergi ihbarcılarının da bazı koşullara uyması gerekir. Bu koşullar aşağıda kısaca açıklanmıştır:
-İhbarcı kimliğini gizlememeli, takma ad kullanmamalı, internet üzerinden ihbarda bulunuyorsa TC Kimlik Numarası ile başvuruda bulunmalı.
-Yazılı olarak bildiriyorsa ıslak imzalı dilekçesine kimliğini eklemeli, ihbar dilekçesindeki imza ihbar edene ait olmalı, takma ad ve benzeri işaretler kullanılmamalı.
-İhbarcı inceleme elemanı tarafından gizli tutanağı imzalamak üzere çağrıldığında icabet etmeli.
-İnceleme elemanı ve ilgililer ihbarcının kimliğini gizli tutmalı.
-İhbar gerçek olmalı. İhbarın gerçek olmaması halinde ihbarcının adı ihbar edilene bildirilmeli.
-İhbar dilekçesinde belirtilen vergi kayıp ve kaçağı somut delillere dayanmalı.
-Bir vergi kayıp ve kaçağı ihbarcı tarafından bildirilmeli ve yapılacak inceleme ile de bu husus saptanmalı.
-İhbar dilekçesine varsa belgeler de eklenmeli. Yalnızca genel ifadelerle yapılan ihbardan dolayı ihbar ikramiyesi ödenmemeli.
-İhbarcının ihbar ikramiyesi alabilmesi için incelemeye daha önce başlanılmamış ve başka biri tarafından bir ihbarda bulunulmamış olmalı.
-İhbarın Vergi Usul Kanununun 114 ve izleyen tarh zamanaşımı süresi içinde yapılmalı.
Zaman aşımı geçtikten sonra yapılan bir ihbar esas alınarak bir inceleme yapılıp vergi ve ceza tarh edilmesi söz konusu olmayacağından ikramiye ödenmesi de söz konusu değil.
İhbar edenin mükellefin akrabası veya ortağı olmasının önemi yok. Önemli olan ihbarın somut ve gerçek olması olduğundan bu takdirde de ikramiye ödenmesine engel bir durum değil
Görevleri gereği vergi kayıp ve kaçağını bilmek durumunda olan kamu görevlileri yani maliye memur ve denetim elemanları ile 3568 sayılı Kanuna göre belge almış muhasebe meslek mensubu Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlere ihbar ikramiyesi ödenmemekte.