Zeyrek: Lütfen bu adrese girin; çıkan fotoğrafa bakıp sayfayı güncelleyin

Deniz Zeyrek, bugünkü "“Böyle bir şahıs gerçekte yok” çağı" başlıklı yazısında, "Artık üretilmiş yalanlar arasından gerçeği bulup çıkarmak daha da zorlaştı. Bu yüzden gerçek gazetecilere artık daha çok iş düşüyor. Siz siz olun, internette, sosyal medyada gördüğünüz her habere inanmayın." diyerek uyardı.

"Rusya kendini aşmış vaziyette" diyen Zeyrek'in yazısı şöyle:

Yüksek teknolojinin hayatımıza soktuğu sosyal medya, gazetecilere çok büyük imkanlarla birlikte ciddi sorunlar yaratıyor. Türkiye'dekileri bilmiyorum ama ABD'de ve Avrupa'da birçok “düşünce kuruluşu” ile üniversiteler, bugünlerde bu sorunları masaya yatırıyor.

Yapılan çalışmalar gösteriyor ki sorunların başında “organize manipülasyon grupları” ve onların ürettiği “yalan haberler” geliyor. O grupların bazıları doğrudan devletler tarafından, bazıları da “oligarklar” gibi yönetim yanlısı iş adamları tarafından (genelde el altından) destekleniyor.

Bu gruplar, doğrudan başka ülkelerin iç işlerine, diplomatik gelişmelere dair manipülasyonlar yapıyor ya da ülkelerindeki iç politik gelişmelere odaklanıyor.

ŞAŞIRTICI ÖRNEKLER

Sahte siteler kuruyor, farklı fotoğrafları bir araya getirerek yeni yüzler yaratıp, o fotoğraflarla hiç yaşamamış profiller oluşturuyorlar. O profillerle, sağ gösterip sol vuran “troll” hesaplar açıyorlar ya da bilgisayarlar aracılığıyla “bot” hesaplar üretiyorlar. Ürettikleri yalan haberleri, montaj/fotomontaj fotoğraf ve görüntüleri organize bir şekilde yayıyorlar ya da geçmişte kaydedilmiş bazı fotoğraf ve görüntüleri güncel gibi gösteriyorlar. Bunu o kadar profesyonelce ve yaygın yapıyorlar ki dünyanın birçok yerinde, birçok basın kuruluşu sahte profillerce üretilen o içerikleri kullanmaktan kaçamıyor.

Amerikan ABC televizyonunun son yaşadığı durum güncel bir örnek ama çok daha ilginç örnekler de var.

Mesela ABD'de siyahların örgütlenmesini sağlayan ve birçok protesto eylemini organize eden “Blacklivesmatter” başlıklı Facebook sayfasının Avustralya'da yaşayan biri tarafından açıldığı, o şahsın “dayanışma” adı altında sayfanın takipçilerinden milyonlarca dolar topladığı ortaya çıktı.

Başka bir örnek ise yine siyahların örgütlenmesi için açılan “blacktivist” başlıklı site. Bilgisayar uzmanları sayfanın izini sürdüğünde arkasında St. Petersburg'da yaşayan ve Rusya hesabına çalışan bir isme ulaştı.

SAHTE YÜZLER, SANAL HESAPLAR

Son bir örnek daha vereyim: Lütfen elinizdeki akıllı telefondan ya da önünüzdeki bilgisayardan https://thispersondoesnotexist.com/ adresine girin. Çıkan fotoğrafa baktıktan sonra sayfayı güncelleyin. Her seferinde başka bir yüzle karşılaşacaksınız. O yüzlere dikkatli bakın. Ne kadar gerçek görünüyorlar değil mi? Oysa değiller. Hepsi, yapay zekayla sosyal medyadaki fotoğraflardan toplanmış farklı yüzlerden farklı bölümlerin bir araya getirilmesiyle üretilmiş yüzlerden ibaret. Bazılarında yamulmuş bölgeler, boşluklar görürseniz, nedeni birleştirme işleminde ortaya çıkan küçük hatalardandır.

Dünyada Twitter, Facebook ve Instagram'da bu tür fotoğraflarla açılmış, arkasında gerçek insanlar değil, bilgisayar yazılımları olan yüzbinlerce hesap var ve o hesaplar çoğu zaman kısa sürede paylaştıkları yüzbinlerce mesajla sosyal medya sitelerinin “eğilim listelerini” (trending topic- TT list) belirleyebiliyor.

Unutmayın: Eğer bir sosyal medya hesabı, genelde başkalarının attığı yüzlerce mesajı peş peşe paylaşıyorsa (Twitter'da Retweet ediyorsa), mesaj sayısı olağanüstü yüksekse, takipçi sayısı kadar takip ettiği kişi sayısı varsa ve bu sayılar da çok yüksekse, profil resmi ve geri plan fotoğrafı ilgisizse o hesaba mesafeli yaklaşın. Çünkü büyük ihtimalle bot hesaptır.

GERÇEĞİ KAYBETME YÖNTEMİ

Rusya, bu tür manipülasyonlar konusunda kendini aşmış vaziyette. Hacker orduları, biraz önce örnekler paylaştığım yöntemleri kullanarak önemli sonuçlar elde edebiliyorlar. Mesela, ABD'de son üç yıla damga vuran bazı siyasi tartışmaların arkasında Rusların Facebook üzerinden yaptığı “yönlendirme operasyonları” olduğunu biliyor muydunuz?

Çin, İran ve hatta Pakistan bile benzer operasyonlar yapıyor ama sadece Rus bilgisayar korsanları bile bu tür etkinliklerle “süper güç” ABD'yle adeta “kedinin fareyle oynadığı gibi” oynuyor.

Dünyanın birçok ülkesinde manipülasyon gruplarının yarattığı sahte hesaplar ve bu hesapların yaydığı yalan haberlerin en kötü sonucu, gerçeğin bu haberler arasında kaybolup gitmesi.

Artık üretilmiş yalanlar arasından gerçeği bulup çıkarmak daha da zorlaştı. Bu yüzden gerçek gazetecilere artık daha çok iş düşüyor. Siz siz olun, internette, sosyal medyada gördüğünüz her habere inanmayın.