Neandertallerin neden resim yapmadı?
Yeni bir araştırmaya göre, mızrak atıcılığı, Homo sapiens’e daha iyi bir el-göz koordinasyonu sağladı ve bu sayede daha akıllı beyinler verdi.
Neandertallerin büyük beyinleri vardı ve karmaşık aletler yaptılar ancak kayalara ve mağara duvarlarına hayvanlar ve diğer figürleri resmeden erken modern insanların aksine, hiçbir zaman tanınabilir görüntüler çizme yeteneği göstermediler. Avcı-av ilişkileri ve davranış evrimindeki etkileri uzmanı Davis’e göre bu sanatsal eksiklik, avlanma biçimindeki farklılıklar yüzünden olabilir.
Neandertaller Avrasya’da avları için aniden saldırarak mızraklar kullanmışken, Homo sapiens yani modern insan, Afrika’nın açık çayırlarında tedbirli mızrak avı yaparak tehlikeli bir oyun içinde yüz binlerce yıl geçirdi.
Emekli bir psikoloji profesörü olan Richard Coss, hem mızrak atarak hem de temsili sanatlar çizerek avlanma ile ilgili el-göz koordinasyonunun, modern insanların Neandertallerden daha akıllı hale geldiğini açıklayan bir faktör olabileceğini söylüyor.
Yapılan yeni araştırmada Coss, arkeolojik kanıtları, genomiği, sinirbilim çalışmalarını, hayvan davranışlarını ve tarih öncesi mağara sanatını inceliyor.
Yeni evrim teorisi
Buradan yola çıkan Coss, insan beyninin evrimi için yeni bir teori öneriyor: Homo sapiens, giderek daha dikkatli avlanarak evrimsel silahlanma yarışından dolayı, daha yuvarlak kafatası geliştirdi ve parietal korteksleri daha da büyüdü (Beynin görsel görüntü ve motor koordinasyonunu bütünleştiren bölgesi.)
Erken insanlar 50.000 yıldan daha uzun bir süre sahra altı Afrika’da mızrak atarak avlandılar. Bu da, daha iyi kaçma veya mücadele stratejileri geliştirmeye yönelik daha dikkatli olmalarını sağladı.
Bazı antropologlar, mızrakları güvenli bir mesafeden atmanın büyük avları daha az tehlikeli yaptığını söylüyor. Ancak şimdiye kadar “Suaygırıları ve bufalolar gibi büyük hayvanların insanlar için neden bu kadar tehlikeli olduğu konusunda hiçbir açıklama yapılmadı. Bu hayvanların yakınında yiyecek arayan diğer tehdit unsuru olmayan türler, insanlar gibi uyaran veya agresif davranışları tetiklemezler.”
Coss’un araştırması, insan yerleşim bölgelerinde yaşayan zebraların, yürüyen bir insanın gördüğünde yakından takip edilemeyeceği üzerine 2015 yılında yapılan bir araştırmadan ortaya çıkıyordu. Afrika avcıları tarafından en az 24.000 yıldır kullanılan zehirli okların etkin aralığının hemen dışında kalıyorlardı.
Neandertallerin ataları, modern insan atalarından önce Afrika’yı terk ederek Avrasya’ya gittiler. Ani saldırı mızraklarını, atları, ren geyiklerini, bizonları ve insanın karşı doğuştan savunma mekanizması geliştirmemiş diğer büyük avları öldürmek için kullandılar.
Avlanmak ve çizim arasındaki ilişki
Coss, “Neandertaller daha önce görülen hayvanları çalışma belleğinden zihinsel olarak görselleştirebilirlerdi, ancak bu zihinsel imgeleri, çizim için gerekli eşgüdümlü el hareket modellerine etkili bir şekilde çeviremediler.” diyor.
Akademik kariyerinin başlarında resim dersi veren ve daha önceki araştırmalarında sanat ve insanın evrimi üzerine yoğunlaşan Coss, 28.000 ila 32.000 yıl önce Chauvet Mağarası’nda insan sanatçıların yaptığı kömür çizimleri ve gravürlerin incelenmesi için fotoğraf ve filmler kullandı.
Resimde kullanılan görsel imgeler, kol hareketlerini, avcıların mızraklarıyla hayvan hedeflerini vurmak için yapması gereken kavisi görselleştirdiği gibi düzenliyor.
Bu çizimler, öğretim araçları gibi kullanılabilirdi. “Çizim hareketi gözlem becerilerini geliştirdiğinden, belki de bu çizimler avların kavramsallaştırılması, avların tutumunun değerlendirilmesi, korunmasız vücut alanlarının hedef olarak seçilmesi ve manevi törenler yoluyla topluluk bütünlüğünün güçlendirilmesi için kullanışlıydı.”
Sonuç olarak, çizimlerin ortaya çıkışı kültürel değişimler için bir aşamaya denk gelmiş olabilir. “Zihinsel imgeleri grup üyeleri ile paylaşma kabiliyeti çok büyük sosyal etki içeriyor.”(arkeofili)
