Bilim İnsanları 'Tavuk mu Yumurtadan, Yumurta mı Tavuktan Çıkar' Sorusunu Cevapladı
Bilim insanları, 2017’de keşfedilen fosilleşmiş bir organizmayı inceleyerek yumurtaların ilk hayvanlar evrimleşmeden çok önce ortaya çıktığı sonucuna vardılar. Böylece 'tavuk mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan çıkar' sorusu cevaplanmış oldu.
Hawaii’de keşfedilen tek hücreli bir organizma olan ‘Chromosphaera perkinsii’, ilk kez bir milyar yıl önce ortaya çıktı ve hücre bölünmesi geçirerek ilkel bir yumurtayı andıran bir hücre oluşturdu.
Cenevre Üniversitesinden bilim insanları, bu organizmanın hayvan embriyolarıyla çarpıcı benzerlikler taşıyan çok hücreli yapılar oluşturduğunu tespit etti.
Nature dergisinde yayınlanan çalışmanın başyazarı Omaya Dudin şunları söyledi:
“‘Chromosphaera perkinsii’, tek hücreli bir tür olmasına rağmen gösterdiği davranış biçimi, çok hücreli koordinasyon ve farklılaşma süreçlerinin, ilk hayvanların Dünya’da ortaya çıkmasından çok daha önce zaten mevcut olduğunu gösteriyor.”
Maya veya bazı bakteriler gibi tek hücreli yaşam formları, bir yumurta hücresinden karmaşık canlılara dönüşen çok hücreli organizmalardan (hayvanlar gibi) çok daha önce ortaya çıktı.
Bu embriyo gelişim süreci, hayvan türleri arasında önemli derecede benzerlikler olan belirli aşamaları izliyor. (Chromosphaera perkinsii’nin çok hücreli gelişimi. Görsel: Independent)
Araştırmacılar bu sürecin, hayvanların ortaya çıkmasından çok daha eski bir dönemde geliştiğinden şüpheleniyordu. Ancak tek hücreli türlerden çok hücreli organizmalara geçişin tam olarak nasıl gerçekleştiği büyük ölçüde bilinmiyordu.
Independent‘ın haberine göre bu yeni çalışmada, bilim insanları, bir milyar yıl önce hayvan evrimsel çizgisinden ayrılan ata canlı ‘C. perkinsii’ üzerinde araştırma yaparak çok hücreli yaşam formlarına geçişin arkasında yatan mekanizmalara dair önemli bilgiler ortaya çıkardılar.
‘C. perkinsii’nin maksimum boyutuna ulaştığında daha fazla büyümeden bölünerek hayvan embriyolarının erken evrelerine benzeyen çok hücreli koloniler oluşturduğunu buldular.
En az iki farklı hücre tipinden oluşan koloniler, yaşam döngülerinin yaklaşık üçte biri boyunca varlığını sürdürdü. Araştırmacılar, bu fenomeni bu tür organizmalar için ‘şaşırtıcı’ olarak değerlendirdi.
Bu kolonilerin belirgin bir üç boyutlu yapıyla bölünme şeklinin, hayvanlarda embriyonik gelişimde bulunan erken adımları ‘çarpıcı bir şekilde anımsattığını’ söylediler.
Araştırmacılar bu keşfe dayanarak, ‘tavuğun yumurtadan çıkması’ için gerekli genetik araçların, doğanın bir milyar yıl önce tavukları ortaya çıkarmasından çok önce var olduğunu belirtti.
Ancak yine de çok hücreli gelişimin ardındaki mekanizmaların ‘C. perkinsii’de ayrı şekilde evrimleşmiş olma ihtimali de var. Araştırmacılar organizmanın daha fazla incelenmesinin hangi ihtimalin daha olası olduğunu ortaya çıkaracağını umduklarını da ekledi.
Çalışmanın bir diğer yazarı Marine Olivetta, “Çok yakın zamanda keşfedilen bir tür, bize bir milyar yıldan daha geriye gitme olanağı sağlıyor” dedi.