Aydın halkı nefes alamıyor! Ne denetleyen var, ne yasalara uyan!

Adeta bir jeotermal çöplüğe dönen, nefes almanın bile zorlaştığı, tarımın büyük oranda zarar gördüğü Aydın’da 110 yeni jeotermal ruhsatının ihaleye çıkmış olması tepkiye sebep oluyor.

TMMOB Yönetim Kurulu, Aydın’da jeotermallerin etkileriyle ilgili olarak yaptığı keşif ve gözlemlerin ardından gelişkin bir rapor hazırlamaya hazırlanırken, yeni ihalelerin gündeme gelmesiyle beraber, hem bir ön rapor hazırladı hem de ihalelere karşı hukuki süreç başlattı.

Birgün gazetesinden Burcu Cansu'nun haberine göre TMMOB, Anayasa’nın “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir” ilkesi gereği, temel insan haklarından olan sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının ihlal edilmemesi adına, yöre halkının haklı muhalefetinin yanında olduklarını duyurdu.

7 adet jeotermal kaynaklı işletme ruhsat sahası, 64 adet jeotermal kaynaklı ruhsat sahası ve 39 adet doğal mineralli su ruhsat sahası ihalesine dair açıklama yapan TMMOB, “İhaleler iptal edilmeli, jeotermal enerji santrallarınn (JES) çevreye verdiği olumsuz etkiler giderilmelidir” dedi. TMMOB’nin hazırladığı ön raporda ise jeotermalların bölgeye verdiği zararlar, kanuna aykırı uygulamalar ve denetimsizlik dikkat çekti.

“Yaşanan çevresel sorunların giderilmesi, mevzuat karmaşasının giderilmesi, Bakanlıklar ve ilgili idarelerin arasındaki etkili eşgüdümün sağlanması konusunda, yeni yasal düzenleme yapması için TBMM’yi göreve davet ediyoruz” diyen TMMOB’nin ön raporunda dikkat çeken başlıklar şöyle:

Mevcut jeotermal santral, kuyu ve iletim hatlarının yer seçimi sorunludur. JES’lerin, arama kuyuları ve nakil hatlarının çoğunluğunun, kanuna aykırı bir şekilde koruma alanlarına yapılmış durumda.

Mevcut jeotermal santral, kuyu ve iletim hatlarının çevresel etkileri önemsenmeden, akışkanlar ve gazlar yeterince ölçülmeden ve denetimlerle yanlışlar önlenmeden doğaya salınmasına yönelik uygulamalar, toprak, su ve bitkisel ürün kirliliği açısından sorunludur. Jeotermal atık sular yüksek miktarda tuz, bor, tarımsal üretim için zararlı madde, arsenik gibi fiziksel zehirli maddeler ve su kirliliği yapan maddeler içerdiği için, jeotermal akışkanların kontrolsüz olarak yüzey üstü su kaynaklarına boşaltılması durumunda yüzey ve yeraltı suları kirlenmektedir.

JES’lerin izinlendirilmesi aşamasında uygulanan ÇED süreçleri sorunludur.

Yeraltından çekilen akışkanla birlikte gelen ve yoğunlaşmayan gazların atmosfere salınmaması ile akışkanın bir damlasının dahi yerüstüne deşarj edilmemesi ilkelerine uyulmamaktadır. Bu konuda mevcut yasalar çerçevesinde gerekli ölçüm, inceleme ve denetimler yeterince yapılmamakta, yapıldığı söylenen ölçüm ve analiz sonuçları ise kamuoyuyla paylaşılmamaktadır.

Aydın ilinde JES’lerin yaşam alanlarından uzağa kurulması ilkesine uyulmamakta, jeotermal atıkların insan ve canlı sağlığına etkileri önemsenmemekte ve yeterince araştırılmamaktadır.

Jeotermal tesislere arama ve işletme ruhsatı ve lisans verme konusu sorunludur. Jeotermal, plansız kullanıldığında tükenen bir kaynaktır. Sahaların kapasitesini aşan tesis ve kuyu izinleri nedeniyle kullanıma alınan tüm sahalarda rezervuar basınçları düşmekte, suyun soğuması hızlanmakta ve kaynaklar tükenmektedir.

Jeotermal kaynakların kullanımına yönelik yasal ve kurumsal mevzuat karışık ve sorunludur.