Bakanlık Göz Yummuştu: Mahkemeden İliç’teki Maden İçin Bir İptal Daha

İliç’te 9 işçinin toprak altında kaldığı Çöpler Altın Madeni'ne ilişkin ÇED kararının iptalinin ardından yargıdan bir karar daha geldi. Mahkeme, canlı ve çevre sağlığı için büyük riskler içeren siyanür ve ağır metallerin yer aldığı toprağın yanlış depolanmasına ilişkin Bakanlığa dava açan TMMOB’u haklı bularak yürütmeyi durdurma kararı verdi.

13 Şubat 2024’te Erzincan İliç’te Anagold Madenciliğe ait Çöpler Altın Madeni’nde heyelan meydana gelmiş, 9 işçi toprak altında kalarak yaşamını yitirmişti. Aynı maden sahasında 21 Haziran 2022’de siyanür solüsyonu borusunun patlaması sonucunda tonlarca kimyasal çevreye yayılmıştı. Bu nedenle maden şirketine para cezası kesilmiş, faaliyetleri geçici olarak durdurulmuştu.

Heyelan faciası sonrası canlı ve çevre sağlığı açısında zararlı siyanür ve çok sayıda ağır metalin yer aldığı toprak mevzuata aykırı şekilde, geçirimsizlik tabakası olmaksızın depolanmaya başlandı. TMMOB, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüne başvurarak uygunsuz depolanmasının derhal durdurulmasını talep etti. Bakanlık ise başvuruyu reddetti.

'TELAFİSİ İMKANSIZ YIKIMLARA UĞRATTI'

Söz konusu ret kararını yargıya taşıyan TMMOB, Erzincan İdare Mahkemesi’ne başvurarak taşıma faaliyetinin yürütmesinin durdurulmasını talep etti.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından şirket menfaatlerinin kamu menfaatlerinin önünde tutulduğuna vurgu yapılan dava dilekçesinde; siyanürlü çözelti ve ağır metallerle kayan yüklü liç malzemesinin geçirimsizliği bulunmayan bir alana taşınmasının, yıllardır sürdürülen madencilik faaliyeti ve yaşanan kazalar ile yoğun tahribata uğrayan doğal çevreyi ve canlı yaşamını, ekolojik dengeyi telafisi imkansız yıkımlara, geri dönüşü olmayacak hasarlara uğrattığı ifade edildi.

Yine dava dilekçesinde kayan malzemenin depolandığı alanın tabanında ve yan yüzeylerinde uygun kil grubu minerallerinin ve geçirimsizlik oluşturulmuş bir alan olması gerektiği, aksi takdirde kullanılan kimyasal ile ağır metal vb. içeriklerin toprak ve sulara sızmasını engellemenin mümkün olmadığı vurgulandı.

MAHKEME: HUKUKA AYKIRILIĞI AÇIK

Mahkemenin değerlendirmesinde, geçici depolama alanlarına yığın liçinden kayan malzemenin depolanması faaliyeti sırasında mevzuat hükümlerine uyulmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” ifadelerine yer verildi.
Kararda ise, “hukuka aykırılığı açık olan ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğurabileceği” belirtilerek yürütmenin durdurulmasına hükmedildi.

ÇED KARARI İPTAL EDİLMİŞTİ

Çöpler Altın Madeni’nde inşaat çalışmaları 2009 yılında başlamış ve işletmeye geçtiği 2010 yılından bugüne kadar 4 kez kapasite artırımına gidilmişti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un dönemi olan 07.10.2021 tarihinde ‘Çöpler Kompleks Madeni 2. Kapasite Artışı ve Flotasyon Tesisi’ projesi hakkında 'ÇED Olumlu', 16.08.2023 tarihinde ise ‘Çöpler Kompleks Açık Ocak Genişleme’ projesi için 'ÇED Gerekli Değildir' kararları verilmişti.

Erzincan İdare Mahkemesi, facianın ardından Anagold Madencilik’in işlettiği Çöpler Altın Madeni’ne 2021 yılında dönemin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un verdiği 'ÇED Olumlu' raporunu ve ruhsatını iptal etmişti.