Zimbabve ulusal paraya geri dönüyor, sendikalardan 'grev' uyarısı

Zimbabve Devlet Başkanı Emmerson Mnangagwa, 1980'de kullanılmaya başlanan ama hiperenflasyon nedeniyle değersizleşerek 2009'da tedavülden kalkan Zimbabve dolarını yeniden kullanıma soktu.

Son 10 yıldır yürürlükteki yabancı para birimlerini kullanma uygulamasını kaldıran Mnangagwa, Zimbabve dolarını geri döndürdü. Ve beraberinde hiperenflasyonun da geri döneceği endişelerini tetikledi.

1987 ile 2017 yılları arasında devlet başkanlığı yapan Robert Mugabe, 2009'da enflasyonun yüzde 230 milyona ulaşması üzerine ulusal para birimini bırakıp ABD doları ve Güney Afrika randı gibi yabancı para birimlerine geçmek zorunda kalmıştı. Zimbabve Merkez Bankası, 2015'te para değiş tokuşuna başlarken 250 trilyon Zimbabve dolarına 1 ABD doları değer biçmişti.

Aynı Zimbabve Merkez Bankası 24 Haziran'da sterlin, dolar, Güney Afrika randı, Botswana pulası ve diğer yabancı para birimlerinin artık yasal para birimi olmadığına dair açıklama yaptı. Yerlerini iki paralel yerel para biriminin alacağını belirtti.

Bunlar, ABD dolarına eşit olarak sabitlenmiş olan Zimbabve banknotu-madeni parası ile (Real Time Gross Settlement). Zimbabve banknotu 2014 yılında, elektronik RTGS Şubat 2019'da yürürlüğe girmişti. Hükümetler bunların ABD dolarına eşdeğer olduğu iddiasından vazgeçeli çok oldu, zira piyasada doların çok çok altında işlem görüyorlar.

Hal böyleyken, Mnangagwa hükümetinin para değişikliğiyle ekonomik dengesizlikleri kaldırma yolunda önemli bir adım attıkları savı, halkı ikna etmiş gözükmedi.

Zimbabve banknotu ile elektronik RTGS şeklinde Zimbabve dolarına geri dönüş açıklaması, sendikaların tepkisiyle karşılaştı. En büyük sendika, Mnangagwa hükümetinin kararına karşı kitlesel protesto tehdidinde bulundu.

Zimbabve Sendikalar Kongresi (ZCTU) Başkanı Peter Mutasa, basın toplantısı düzenleyip "Hükümet bu mahvedici politikadan derhal vazgeçmez ve maaş ödemelerinin ABD dolarıyla yapılacağını açıklamazsa, anında işçileri kitlesel eyleme geçireceğiz" diyerek ekledi:

"ZCTU kısa vadeli çözümün dolarizasyonda yattığı konumunu korumaktadır, dolayısıyla maaşların ABD dolarıyla ödenmesi için hem hükümet hem de işverenlerle müzakere forumu yürüteceğiz."

ZCTU ocak ayında akaryakıt fiyatlarına karşı yüzde 150 oranında zamma karşı ülke çapında örgütlediği protestolar ordu ve polis tarafından kanla bastırılırken insan hakları örgütlerine en az 12 kişi ölmüştü.

Zimbabve'de enflasyon şu sıralar yüzde 98 düzeyinde ki, bu, Zimbabve dolarının 2009'daki çöküşü sonrası çıkılan en yüksek oran.