AB'den çok sert Türkiye raporu

Güven ÖZALP - HÜRRİYET - Avrupa Komisyonu'nun bugün açıkladığı Türkiye raporu bugüne kadarki en sert rapor oldu. Raporda, 'Türkiye AB'den dev adımlarla uzaklaştı' ifadeleri yer alırken, mülteci krizindeki çabaları takdirle karşılandı.

Avrupa Birliği Komisyonu, eski ismi İlerleme Raporu, yeni ismi ise Türkiye Ülke Raporu olan belgeyi yayımladı. Raporda, "AB Türkiye'den dev adımlarla uzaklaştı" ifadesi yer aldı. ABD, Türkiye'nin mültecilerin konusundaki faaliyetlerini 'olağanüstü' ifadesiyle övdü.

AB Komisyonu’nun geçen yıl hariç 1998’den bu yana her yıl düzenli olarak yayımladığı rapor, şu ana kadar Türkiye hakkında hazırlanmış eleştiri düzeyi en yüksek belge olma özelliğine sahip.

Türkiye’nin, üyelik sürecine yönelik bağlılığını yinelemesine rağmen bunu uygulamalarla desteklememesinden yakınılan belgede, ‘AB’den uzaklaşama ve temel haklar ile hukukun üstünlüğünde gerileme’ mesajları öne çıkıyor. Bu mesajlara rağmen köprüleri atmama yaklaşımını koruyan AB Komisyonu, Türkiye’ye mevcut olumsuz eğilimi tersine çevirme çağrısı yapıyor.

Raporu açıklayan AB Komisyonu’nun Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn, “Türkiye, özellikle hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusunda AB’den dev adımlarla uzaklaşmayı sürdürdü” dedi. Türkiye’nin stratejik bir komşu olduğunu ve ortak çıkar alanlarında birlikte çalışmayı sürdüreceklerini söyledi.

AB Komisyonu’nun FETÖ’yü terör örgütü olarak tanımlayacağına yönelik iddialar yer almıştı. AB Komisyonu raporda terör örgütü olarak ilan etmek bir yana ‘FETÖ’ ifadesini bile kullanmamayı tercih etti. Bir örgütün terör listesine girebilmesi için tüm AB ülkelerinin onayı gerekiyor.

OHAL BEKLENTİSİ

AB’nin Türkiye’den en öncelikli beklentileri arasında olağanüstü hale gecikmeksizin son verilmesi yer alıyor. Darbe girişimi gibi bir tehdit karşısında hızlı ve orantılı adım atmanın Türkiye’nin meşru ihtiyacı olduğunu vurgulayan AB, bununla birlikte darbe girişimi sonrasında alınan önlemlerin geniş ölçeği ve kolektif yapısının ciddi endişeye neden olmayı sürdürdüğü görüşünde.

TEMEL HAKLAR

Başta ifade özgürlüğü olmak üzere insan haklarının tümünde geri gidişin sürdüğü tespitinde bulunan AB Komisyonu, yasal çerçevenin, insan hakları ve temel haklara saygı konusunda genel güvenceler içerdiğine dikkat çekip bunların etkili şekilde uygulanması gerektiğinin altını çiziyor.

YARGI

Türkiye’nin bu alanda AB müktesebatını uygulama ve Avrupa standartları açısından ilk aşamalarda olduğunun belirtildiği raporda, yargının genel kalitesi ve etkililiği üzerinde olumsuz gelişmeler yaşandığı vurgulanıyor. Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı da AB tarafından sorgulanıyor. Alt mahkemelerin Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına uymalarının sağlanması da AB’nin çağrıları arasında yer alıyor.

TERÖRLE MÜCADELE

Terörle mücadelenin hükümetin meşru hakkı olduğu vurgulanarak PKK ve türevlerinin, AB’nin terör örgütleri listesinde olmayı sürdürdüğü hatırlatılıyor. Terörle mücadele önlemlerinin orantılı olması ve AİHM içtihadı ile Avrupa standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

EKONOMİ

Türk ekonomisinin iyi düzeyde ilerlemiş olduğunu ve işleyen bir pazar ekonomisi olarak değerlendirilebileceğini belirten AB, büyümenin 2017’de güçlü şekilde sıçrama yaptığını ancak Türkiye’nin makroekonomik dengesizlikleri gidermemesi halinde bunun sürdürülebilir olmadığı tezini işliyor.

OLUMLU VURGULAR

Komisyon’un bazı üye ülkelerden gelen çağrılara rağmen Türkiye’nin üyelik perspektifini sorgulamaya açmaması, Suriyeli mülteciler konusunda gösterilen çabalar ve gümrük birliği güncelleştirmesi konusundaki önerisinin arkasında durması Ankara açısından belgedeki en olumlu vurguları oluşturuyor.

YUNAN ASKERLER DE GİRDİ

Sınırı geçtikleri için tutuklanan iki Yunan askerin durumu da Yunanistan’ın girişimleri sonrasında metne dahil edildi.