Suriye Milli Ordusu nedir, ne zaman ve neden kuruldu?

Türkiye'nin Suriye'nin kuzey doğusunda, Fırat'ın doğusunda başlattığı "Barış Pınarı Harekâtı" adı verilen askeri operasyonda, Türk Silahlı Kuvvetleri'yle (TSK) birlikte yeni kurulan ve Suriyeli muhaliflerin oluşturduğu "Milli Ordu" da yer alıyor.

Türkiye'nin Suriye'nin kuzey doğusunda, Fırat'ın doğusunda Ceylanpınar'ın karşısındaki Resulayn ilçesinden başlattığı "Barış Pınarı Harekâtı" adı verilen askeri operasyonda, Türk Silahlı Kuvvetleri'yle (TSK) birlikte yeni kurulan ve Suriyeli muhaliflerin oluşturduğu "Milli Ordu" da yer alıyor.

Milli Ordu, Suriye savaşının başladığı 2011'den bu yana Özgür Suriye Ordusu çatısı altında savaşan farklı silahlı grupların bir araya gelmesiyle 4 Ekim'de Akçakale'de oluşturuldu.

Milli Ordu nedir?

Ulusal Kurtuluş Cephesi ve Suriye Milli Ordusu adı altındaki iki grubun birleşerek Suriye Geçici Hükümeti'ne bağlanmasıyla oluşan yeni "Milli Ordu," Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) "Barış Pınarı Operasyonu"nda yer alması için tek bir komuta altında toplamak istediği, İdlib, Afrin ve Fırat Kalkanı bölgesinden gelen, Suriye iç savaşı boyunca Türkiye tarafından para, ve silah yardımı yapılan, eğitim verilen silahlı muhalif birliklerden oluşuyor.

Özgür Suriye Ordusu altındaki dağınık silahlı gruplar, daha önce Cerablus-Çobanbey-El Bab üçgenini kapsayan Fırat Kalkanı Operasyonu ve Afrin operasyonu öncesinde de, TSK ile birlikte hareket edebilecek, tek merkezden komuta edilecek düzenli bir ordu haline getirilmiş; yeni isimler altında bir araya geldiklerini açıklamıştı.

Amaç, farklı gruplar arasındaki ayrışmayı, olası çatışmaları engellemek ve daha profesyonel bir orduya geçiş yapabilmekti. Böylece TSK'nın emir ve komutası altında çalışmaları kolaylaşacaktı.

Aralık 2017'de bu amaçla oluşturulan ve Afrin operasyonunda önemli bir rol oynayan Suriye Milli Ordusu'nun komutanları, geçen hafta Cuma yani 4 Ekim günü, Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde İdlib'deki grupların komutanlarıyla bir araya geldi.

Buradaki silahlı gruplar birleşerek bu kez "Milli Ordu" (Ceyşül Vatani) adını aldı.

Milli Ordu'nun başında, Suriye savaşının ilk yıllarında daha bütünlüklü bir yapısı olan Özgür Suriye Ordusu'nun da komutanı olan ve Ankara ile yakın ilişkileri olan Selim İdris var.

Milli Ordu kaç kişiden oluşuyor?

Afrin ve Fırat Kalkanı bölgesinde operasyonlar sonrasında "polis gücü" olarak görev yapmaya devam eden 3 kolordu bulunuyor.

Bu kolordular toplamda 40 bin savaşçıdan oluşuyor.

İdlib bölgesinde yer alan 4 kolordu da yaklaşık 70 bin kişiden oluşuyor.

Birleşerek Milli Ordu'yu oluşturan gruplar, Afrin ve Fırat Kalkanı bölgesindeki kolorduların tümü ve İdlib'dekilerin bazılarından oluşuyor. Yani sayı, en fazla 110 bin.

Toplam sayıyla ilgili resmi bir bilgi ya da açıklama yok. Kamu yayın kuruluşu TRT, sayıyı 60 bin olarak veriyor.

Ancak BBC Türkçe'ye bilgi veren Milli Ordu komutanlarından biri, 4 Ekim'deki toplantıya katılmayan İdlib'deki grupların da, Milli Ordu çatısı altında bir araya gelmese bile operasyonun çapı genişlediği takdirde Batı'dan destek vereceklerini söylüyor.

Hangi birlikler Milli Ordu'ya katıldı?

Bu grupların öncülüğünü, çoğunluğunu Suriyeli Türkmenlerin oluşturduğu Sultan Murat ve Fatih Sultan Mehmet Tugayları ile CIA'in 2017 yazına kadar desteklemeye devam ettiği, Fırat Kalkanı Operasyonu'nda cephe hattında savaşan Hamza Tugayları ve Muntasır Billah Grubu oluşturuyor.

Türkiye ile ABD'nin birlikte yürüttüğü ancak kısa süren "eğit-donat" projesi kapsamında eğitilen ve silah verilen Hamza Tugayları ile Muntasır Billah savaşçıları, Fırat Kalkanı ve Afrin'de olduğu gibi Fırat'ın doğusunda da ön planda yer alıyor.

Ancak iki grubun da ABD'yle artık bir teknik ya da liderlik anlamında bir bağlantısı kalmadı.

Afrin ve Fırat Kalkanı bölgesinden gelen 1. Kolordu'da önde gelen gruplar arasında Ahrar Şarkiye, Ceyşül Şarkiye, 1. Fırka, Fatih Sultan Mehmet Tugayı ve Muntasır Billah Tugayları var.

Yine aynı bölgeden gelen 2. Kolordu'da ise Sultan Murat ve Hamza Tugayları var.

3. Kolordu'da birden fazla küçük grupla birlikte Cephetül Şamiyye, Ceyşül Nasır ve 9. Tümen yer alıyor.

Suriye hükümeti ile muhalifler arasında varılan uzlaşma gereği Doğu Guta'dan çekilen ve Afrin'de operasyonel olan ve radikal ideolojisiyle bilinen Ceyşül İslam grubu, Milli Ordu'ya katılmadı ancak operasyonun ilerleyen safhalarında destek vermesi öngörülüyor.

Milli Ordu içinde, daha önce kurulan Suriye Milli Ordusu'nda yer alan Kürt savaşçılarla birlikte Fırat'ın doğusunda YPG varlığına tepki göstererek bölgeden kaçan Kürt savaşçıların oluşturduğu bir Kürt silahlı grup da var: Kürt Şahinleri.

Barış Pınarı Harekâtı'nda nasıl yer alacaklar?

Fırat Kalkanı ve Afrin bölgesindeki 1., 2. ve 3. Kolorduların tamamına yakınının "Barış Pınarı Operasyonu"nda da yer alması planlanıyor.

İdlib bölgesinden henüz Milli Ordu'ya dahil olan hiçbir savaşçı bu operasyon için çıkarılmadı. Ancak ilerleyen aşamalarda çıkarılması için hazırlıklar yapıldı.

1. ve 2. Kolordular Tel Abyad'ın karşısındaki Akçakale'den, 3. Kolordu ise Raselayn'ın karşısındaki Ceylanpınar'dan sınırı geçmek üzere hazır bekliyor.

Ancak bu 40 bin savaşçıdan sadece 14 bini şu an için sınır bölgesine sevk edildi.

Çarşamba gece saatlerinde başlayan kara harekâtında muharip güç olarak yer almayan bu 14 bin kişi, arka planda hazır bekletiliyor.

Ancak bazı üst düzey isimler, bölgeyi iyi bildikleri için rehber olarak Türk ordusuna ilk aşamada kara operasyonunda eşlik ediyor.

Operasyonun kapsamının genişlemesi durumunda ve süre uzadığı takdirde, Milli Ordu savaşçıları dönüşümlü olarak operasyona katılacak. Bu sebeple sayının ilerleyen aşamalarda 14 binin üzerine çıkması öngörülüyor.

Operasyon planlamasına sonraki aşamalar için Dırbesiye ve Kamışlı da dahil ediliyor. Bu 40 bin kişinin dağılımı zaman içinde yeniden planlanabilir.

Ceyşül İslam savaşçıları ise Afrin ve kısmen de İdlib'den Menbiç'in batı sınırına çekildi. Grup, olası bir Menbiç operasyonu için hazır bekletiliyor.

Daha önceki operasyonlarda ve sonrasında nasıl bir rol oynadılar?

1, 2 ve 3. Kolordular Ağustos 2016'da ve sonrasında Ocak 2018'de başlayan Fırat Kalkanı ve Afrin operasyonlarında ön saflarda savaştı.

O dönemlerde Gaziantep ve Hatay'a üslenen savaşçılar, operasyonların sonrasında Cerablus'tan başlayan, Azez ve El Bab'dan devam ederek Afrin'den Türkiye sınırına uzanan bölgeye yerleşti ve Türk yetkililerin "iç güvenlik birimi" olarak adlandırdığı "polis gücü"ne katıldı.

Operasyon sonrası dönemde bölgede TSK ile birlikte asayişi sağlamaktan sorumlu olan grupların arasında, zaman zaman küçük çaplı çatışmalar da çıktı.

IŞİD'le savaşılan Fırat Kalkanı Operasyonu sonrasında bölgeye sızan IŞİD'lilerin yakalanarak Cerablus'taki cezaevinde tutulmasından sorumlu oldular.

YPG ile savaşılan Afrin'de ise operasyon sonrası evleri yağmaladıkları, sivillere zarar verdikleri iddia edildi, bunlara yönelik görüntüler paylaşıldı. Ankara'dan, bu görüntülerle ilgili soruşturma başlatıldığı açıklaması geldi.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, bazı savaşçıların komutanlarını dinlemediğini ve "gerekli önlemlerin alınacağını" söyledi.

Afrin'de görev yapan Suriye Ulusal Ordusu'nun Genelkurmay Başkan Yardımcısı Abdülcabbar Akidi, "Operasyonlarla ele geçirilen bölgelerde tahkim gücü oluşturduklarını, güvenliği sağladıklarını ve siyasi çözüme geçildiğinde muhaliflerin güveneceği bir düzenli ordunun kalıcı olarak bu bölgelerde bulunmasını istediklerini" söylüyor.