60 yıllık iktidarı devirdi

Malezya'nın eski başbakanı Mahathir Muhammed, seçimlerde tarihi bir zafere imza atarak ülkede 60 yıldan fazladır hüküm süren koalisyon iktidarını devirmeyi başardı.

Mahathir'in lideri olduğu Harapan Rakyat (Halkın Umudu) adlı muhalefet ittifakı, seçimlerde 112 sandalyelik barajı 115 sandalyeyle geçti.

92 yaşındaki muhalefet lideri şimdi, dünyanın seçimle başa gelen en yaşlı lideri olmaya hazırlanıyor.

“Yılmaz siyasetçi” Mahathir hakkında bilinenleri derledik.

HEKİMLİKTEN BAŞBAKANLIĞA

Eski doktor ve emektar siyasetçi Mahathir Muhammed, 1981-2003 yılları arasında Malezya'nın başbakanıydı.

BBC Türkçe’nin haberine göre siyaset hayatı boyunca "savaşçı ruhu" ile öne çıkan Mahathir'in "imkansız" denileni başararak koalisyon hükümetini devirmesi Malezya halkını aslında çok da şaşırtmadı.

Siyasi kariyeri 21 yaşındayken Birleşik Ulusal Malay Örgütü'ne katılmasıyla (UMNO) başladı.

1957 yılından bu yana siyasete egemen olan parti için çalışırken bir yandan da doğduğu eyalet Kedah'taki kendi muayenehanesinde hekimlik görevini sürdürdü.

1964'te Malezya Parlamentosu'na girmesiyle aktif siyaset hayatı başladı.

Dönemin Başbakanı Tunku Abdül Rahman'ı eleştirdiği mektup nedeniyle 1969'da partiden atıldı.

"Malay İkilemi" adını verdiği ve partiyi içeriden eleştirdiği tartışmalı kitabı, partili gençlerin büyük ilgisini çekti. Partiye yeniden davet edildi ve 1974'te Eğitim Bakanı seçildi.

Önce partinin genel başkan yardımcısı oldu sonrasında 1981'de de ülkenin başbakanı.

ASYA KAPLANI

1990'lı yıllarda Malezya'yı "Asya kaplanlarından" birine dönüştürerek bölgenin en büyük ekonomik güçlerinden biri yaptı.

Bunda Petronas İkiz Kuleleri gibi prestijli projelerin etkisi büyüktü.

Otoriter ama pragmatik politikaları seçmenin büyük desteğini alsa da, insan hakları konusunda eleştirilere hedef olmaktan kurtulamadı.

2003'te emekli olarak 22 yıllık iktidarını arkada bıraktı. Daha sonra kararını "hayatının en büyük hatası" diye niteledi.

Siyasi yaşamı, bundan sonra çok farklı bir yön kazandı.

REZAK'IN AKIL HOCASI

Mahathir, iktidardaki Birleşik Ulusal Malay Örgütü'nün lideri Necib Rezak'ın bir dönem de akıl hocasıydı.

Koalisyon ittifakının da güçlü bir ismiydi.

Ancak Mahathir'in yolları giderek hem partiyle hem de parti lideri Rezak'la ayrılmaya başaldı.

YOLSUZLUK SUÇLAMALARI

2013 yılında düzenlenen seçimlerde muhalefet sandıktan beklenmedik bir şekilde güçlenerek çıktı ve halk oylamasında çoğunluğu elde etmesine rağmen hükümet kurmak için yeterli sandalye sayısına ulaşamadı.

Rezak daha sonra kalkınma amaçlı 2009'da kurduğu devlet yatırım fonundan zimmetine 700 milyon dolar geçirmekle suçlandı.

İç Güvenlik Kanunu kapsamında muhalif siyasetçilerin hapse atılması, muhalif dalgayı tetikledi.

2015'te muhalefet lideri Enver İbrahim “eşcinsel ilişki” suçlamasıyla 5 yıl hapis cezasına çarptırılması tepkileri artırdı. İbrahim'in ekonomik ve siyasi reform çağrıları yapan muhalif söylemi buna gerekçe gösterildi.

Mahathir, 2016 yılında koalisyondan ayrıldı ve gerekçesini "yolsuzluğu destekliyor gibi görünen bir partiyle ilişkilendirilmekten duyduğu utanç" olarak niteledi.

Bu arada iktidar giderek halkın desteğini kaybetmeye başladı.

Siyaset arenasında güç kazanan Pakatan Harapan muhalefet ittifakının lideri oldu.

YAHUDİLERİ ÖFKELENDİRDİ

Mahathir başbakanlığı ve sonrasında Batı'yla ilgili yaptığı yorumlarla da dünyada tanınırlık kazandı.

2003 yılında görevi bırakmadan günler önce "bir Yahudi dümeni ülkeyi yönetiyor" iddiasını ortaya atmış, Yahudi grupları ve bazı devletlerin tepkisini çekmişti.

Görevini bıraktıktan sonra ise "kendi ırkını başarılı ve saygın bir ırk yapma" hedefinde istediği noktaya gelemediğini, bu yüzden de "hayal kırıklığı" yaşadığını söyledi.

Emekli oldu olmasına ama Mahathir hiçbir zaman siyaset arenasından elini ayağını çekmedi.

Başbakanlığı kendisinden devralan Abdullah Badawi'ye de sıkı muhalefet etti.

2008 seçimlerinde iktidar koalisyonu muhalefet karşısında başarısızlığa uğradığında baskılar sonucu Abdullah görevden gitti ve Necip Rezak iktidarının yolu açıldı.

MUHALEFETE GEÇİŞ

Malezya'nın eski başbakanı muhalif siyasetçi Mahathir Muhammed ülkede yapılan genel seçimlerde tarihi bir zafere imza attı.

Seçim komisyonu, Mahathir'in Harapan Rakyat (Halkın Umudu) adlı muhalefet ittifakının, hükümet için gerekli 112 sandalyelik barajı geçip mecliste 115 sandalye kazandığını duyurdu. Malezya meclisinde milletvekili sayısı 222.

Emeklilik dönemine son verip seçimlere katılan 92 yaşındaki Mahathir, 60 yıldan uzun süredir iktidar olan Barisan Nasional (BN) koalisyon hükümetini de sandıkta devirmiş oldu.

İktidar koalisyonunun lideri Necib Rezak, Mahathir'in eski yardımcılarından.

Gazetecilere konuşan Mahathir, "İntikam arayışında değiliz, hukukun üstünlüğünü yeniden inşa etmek istiyoruz" dedi.

Dünyanın seçimle başa gelen en yaşlı lideri olan Mahathir, yemin töreninin Perşembe günü düzenlenmesini umduğunu belirtti.

Devlet Başkanlığı sözcüsü ise Reuters'a açıklamasında yeni başbakanın Perşembe günü yemin etmeyeceğini söyledi ve gerekçesine ilişkin ise bir açıklama yapmadı.

Malezya hükümeti sözcüsü Perşembe Cuma gününü resmi tatil ilan etti.