Kovid-19'da ikinci dalganın görülme ihtimali en yüksek 10 ülke

Koronavirüs tebdirlerinin gevşetilmesi ile bazı ülkelerde artan vaka sayıları endişe yaratıyor.

Bugüne kadar 25.000'den fazla koronavirüs vakası kaydedilen 45 ülkeden 21'i pandemi ile savaş konusunda daha olumlu sonuçlarla karşılaşırken, 10'u artan sayıda vaka bildiriyor.

Guardian’da yer alan habere göre, koronavirüs vakalarında ciddi artışlarla karşılaşan bu on ülke, salgın yönetimi konusunda daha az sıkı tedbirler alan ülkeler arasında yer alıyor.

Oxford Üniversitesi koronavirüs hükümet takip sistemi ile Guardian koronavirüs data analiz sistemi, koronavirüsten en kötü etkilenen 45 ülkeden 10'unun pandemiye karşı daha gevşek tedbirler aldığını ve etkili hükümet halk sağlığı politikalarının ise hafifletici etki yarattığının altını çizdi.

Nisan ayından bu yana koronavirüs vakalarında en büyük artış ABD’de yaşanırken, Almanya ve İsviçre’de virüsün bulaşma katsayını temsil eden R değeri bu hafta yeniden birin üzerine çıktı ve ikinci bir enfeksiyon dalgası beklentisiyle karşı karşıya kalan ülkeler arasında yerini aldı.

Pandeminden kötü etkilenen ve hala katı karantina kuralları uygulayan ülkelerden dokuzu artan sayıda vaka bildirirken, üçü vaka eğrisinin düz seyrettiğini bildirdi.

Uzmanlar, ikinci bir koronavirüs dalgası riski konusunda uyarırken, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Pazar günü küresel koronavirüs vakalarında rekor bir artış olduğunu bildirmişti. Tüm uyarılara rağmen ülkeler, ekonominin zorlanması nedeniyle karantina kurallarının gevşetilip ekonominin yeniden canlanmasını tercih ediyor.

RAHATLAMA İLE ARTAN VAKA SAYILARI

Oxford Üniversitesi takip sistemi son verilerine göre, bir ülke, eğer sıklık endeks puanı 100 üzerinden 70'in altındaysa, “gevşek” olarak sınıflandırılıyor. Takip sistemi, ülkelerin kamuya açık bilgilendirme kampanyalarını, sınırlama önlemlerini ve karantina süreçlerini değerlendirerek onlara sıkılık endeksinde 100 üzerinden bir puan veriyor.

Buna göre, Almanya'nın koronavirüs yayılma oranı, mezbaha salgını sonrasında iki bölgenin tekrar karantinaya girmesi ile neredeyse üçe yükseldi. Almanya’nın sıkılık puanı pandemiye karşı aldığı önlemleri gevşettikten sonra, Mayıs başında 100 üzerinden 73'ten 50'ye düşmüştü.

Almanya'nın vaka artışı bu noktada hala küçük olmakla birlikte, Suudi Arabistan ve İran karantina önlemlerinin gevşetilmesinden sonra belirgin ikinci dalgayı yaşıyorlar.

İran, Mayıs ayında önlemlerinin azaltılması ile virüsün ikinci dalgasını görmeye başladı. Yetkililer oranların daha fazla test yapıldığında düşeceğini belirtse de, pozitif geri dönen testler oranlarının da aynı zamanda arttığı gözlemlendi ve bu da virüsün bir kez daha nüfus arasında yayıldığını gösteriyor.

ABD’de birçok eyalet valisinin karantinaları gevşetmesinden sonra ABD'deki sıkılık indexi Haziran ayında düştü. Bu durum yerel alevlenmelere yol açarken, yeni haftalık vakalar geçen haftaya göre dörtte bir arttı.

Blavatnik Hükümet Okulu'nda kamu politikası profesörü ve Oxford Covid-19 hükümet takip sistemi araştırma sorumlusu Thomas Hale, “Daha önce Asya ve Avrupa'da virüsten etkilenen ve bu vakaları kontrol altına almayı başaran ülkeler çok hızlı karantina sürecinden çıktılar. Ekonomik maliyetler problem haline geldiğinde, örneğin Hindistan gibi, ülkelerin karantinadan hızla çıktıklarını gördük. Karantina kontrol listemizin gösterdiği gibi, birçok ülke şu anda DSÖ'nün önerilen koşullarını yerine getirmeden karantinadan çıkmaktadır”.

İTALYA VE İSPANYA'DA GEVŞEMEYE RAĞMEN VAKA SAYILARI DÜŞÜYOR

Öte yandan, virüse karşı daha gevşek politikalar uygulayan diğer ülkelerdeki vaka sayılarının da hala düşmekte olduğuna dair olumlu işaretler var. Pandemiden en kötü etkilenen 45 ülkenin 11'inin, 100 ortalama üzerinden 70'in altında bir sıkılık puanı var. Bu durum İtalya ve İspanya gibi ilk ilk dalgalardan sonra sert karantina kuralları uygulayan ülkeleri ve Belarus gibi gevşek karantina kuralları uygulayan ülkeleri de içeriyor.

Toplamda yaklaşık yarım milyon vaka ve 62 bin ölüm kaydeden İtalya ve İspanyada, karantina önlemlerini önemli ölçüde gevşetmesine rağmen haftalık olarak yeni vakaların dörtte bir oranında düştüğünü kaydedildi.

Uzmanlar, azalan koronavirüs vakalarına rağmen, bu ülkeleri ihtiyatlı kalmaları gerektiği konusunda uyarıyor. Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'nda Avrupa halk sağlığı profesörü Martin McKee, Guardian'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “ABD Arizona'da oranların sabitlendiği ve hatta küçük düşüşler yaşandığı görüldü. Artan testlerin rolü hakkında tartışmalar sürmesine rağmen, İran ikinci dalgayı yaşıyor gibi görünüyor. Enfeksiyon oranı şu anda İngiltere’de sahip olduğumuzun çok altına düşürülmüşse, kısıtlamaların hafifletilmesi güvenli olabilir. Ayrıca bul, test et, izle, izole et ve yerinde destek ver sistemi uygulanmalı’’ dedi.

BREZİLYA’DA SIKI KURALLARA RAĞMEN VAKA SAYILARI ARTIYOR

Toplamda, 25.000'den fazla koronavirüs vakası kaydeden 45 ülkeden yedisi hâlâ 70 ile 80 arasında bir sıkılık puanı ile karantina kurallarını uygularken vakalar artmaya devam ediyor.

Bu grup arasında, Brezilya ikinci en yüksek koronavirüs vakasını kaydeden ülke olarak yer alıyor. Cumhurbaşkanı Bolsonaro’nun söylemi temkinli olmaktan uzak olsa da, eyalet valileri bazı karantina politikalarını hala uyguladıklarından ülkenin sıkılık endeks puanı hala nispeten yüksek.

Brezilya'daki vaka sayısı haftada yüzde 17,5 oranında artmaya devam etmesine rağmen, valilikler, ülkenin kırılgan ekonomisine öncelik vermek için yerel karantina kurallarını gevşettikten sonra, ülkenin sıkılık puanı geçen ay bir miktar düştü. Bunu da vakalarda bir başka artış izledi.

İHTİYATLI OLMAK OLUMLU SONUÇ VERİYOR

Afganistan, İrlanda, İngiltere, Rusya ve Meksika hala benzer şekilde temkinli ve bu ihtiyatlık politikasının haftalık yeni vaka sayısında olumlu sonuç verdiği görülüyor.

Mayıs başında sıkılık puanı 76 olan İngiltere’de haziran başında sosyal mesafeyi dengeleyen ve uluslararası gelişler için karantina uygulamaları gibi önlemlerin gevşetilmesi ile sıkılık puanı şu anda 100 üzerinden 73. Bu haftanın yeni vakaları bir önceki haftaya göre yüzde 11.4 daha düşük seyrederken, bu gevşemenin henüz ikinci bir dalga belirtisine neden olmadığını gösteriyor.

EKVADOR, KATAR VE PERU BAŞARIYI YAKALADI

Orta Doğu ve Latin Amerika'daki bazı ülkeler hala 100 üzerinden 80 sıkılık puanı koruyor. Ekvador, Katar ve Peru zorunlu karantina uygulamaları ile epidemiyolojik eğrilerinde belirgin bir düzleşme elde ederek başarı yakalıyor.

Peru ve Katar'daki yeni haftalık vakalar dörtte bir oranında azaldı. Her iki ülke de salgınla büyük bir mücadele verirken, bu son olumlu eğilim devam ederse, pandemiye karşı sıkılıklarını azaltmaya başlayabilirler.

ARJANTİNDE VAKA SAYISI DÖRT KATTAN FAZLA ARTTI

Zorunlu karantina uygulamasına rağmen vaka sayılarında endişe verici şekilde artış yaşayan 9 ülke bulunmakta. Bunlardan üçü Mayıs sonunda Dünya Sağlık Örgütü tarafından salgının merkezi olarak belirlenen Güney Amerika ülkesi olan Bolivya, Arjantin ve Kolombiya.

Bu ülkelerin üçü de hala ilk dalga ile mücadele ederken, Arjantin salgının erken dönemlerinde sıkı bir karantina uyguladı ve Mart ve Nisan ayları boyunca vaka sayısında artış yaşamayarak Güney Amerika'nın bir başarı öyküsü yaratmayı başardı. Ancak Nisan ayı sonlarında ve Mayıs başında karantina kurallarını gevşetince, koronavirüs vakaları ülke çapında dört kattan fazla arttı.

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) Müdürü Dr. Andrea Ammon, virüsün özellikleri, düşük nüfus bağışıklığı ve hala yüksek düzeyde virüs dolaşımı konusunda ülkeleri “gerçekçi” olması gerektiği ve kısıtlamaların kaldırılması noktasında uyardı.

Prof. Hale ise yaptığı açıklamada , “Karantina ve kontrol altına alma politikalarının enfeksiyonun yayılma zincirini kırmak ve hastalığın yayılmasını yavaşlatmak için gerekli olduğu kanıtlanmıştır. Hükümetler tarafından yapılan bu maliyetli tedbirleri, test ve izleme politikalarını, artan sağlık kapasitesini ve hastalığı uzun vadede yönetmek için ihtiyaç duyduğumuz diğer politikaları uygulamaya koyma zamanıdır’’ dedi ve ekledi: ‘’Kilit soru şu: Hükümetler büyük masraflara neden olan bu süreci nasıl değerlendirdiler? Hükümetler, koruyucu politikalar uygulamaya koymadan önlemleri çok hızlı bir şekilde geri alırlarsa, bu durum ikinci bir dalgası riski taşıyacaktır”

Kaynak: The Guardian, Çeviren: Birgün - Didem Mercan