Aşı dağıtımı 'şimdiye kadarki en büyük nakliye sorununu' yaratacak

Gözler koronavirüse karşı geliştirilecek aşıya çevrilmişken, potansiyel aşının dünya çapındaki dağıtımı ‘şimdiye kadarki en büyük nakliye sorununu’ da beraberinde getirecek. Dağıtım için günde 8 bin uçağa ihtiyaç duyuluyor; ayrıca güvenlik, coğrafya, taşıma koşulları gibi pek çok kriter devreye giriyor.

Koronavirüs aşısı için zamana karşı verilen yarış sürerken, dağıtım konusunda planlamaya başlayan havacılık endüstrisi bunun, ‘şimdiye kadar yaşanan en büyük nakliye sorunu’ olacağını vurguladı.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), dağıtım için bir günde tam 8 bin Boeing 747’ye eşdeğer bir filoya ihtiyaç olduğunu belirtti.

IATA halihazırda havayolu şirketleri, havalimanları, küresel sağlık kuruluşları ve ilaç firmalarıyla küresel bir hava ikmal planı üzerinde çalışıyor.

Aşı dağıtım programı, kişi başına yalnızca bir doz gerektiğini varsayıyor.

IATA Başkanı Alexandre de Juniac, “Koronavirüs aşılarını güvenli bir şekilde sunmak, küresel hava kargo endüstrisi için yüzyılın misyonu olacak. Ancak bu, dikkatli bir şekilde önceden planlama olmadan gerçekleşmez. Bunun zamanı da şimdi” dedi.

‘Askeri bir kesinliğe’ ihtiyaç var

Salgın nedeniyle yolcu uçuşlarında yaşanan ciddi gerileme nedeniyle pek çok havayolu şirketi kargo taşımaya odaklansa da aşı nakliyesinin çok daha karmaşık bir görev olduğu belirtiliyor.

İlaçların taşınması için 2 ile 8 derece arasında bir sıcaklık aralığına ihtiyaç olduğundan, tüm uçaklar aşı teslimatı için uygun olmayacak. Bazı aşılar daha dondurucu derecede taşınabildiğinden bu durum çok daha fazla uçağı seçenek dışı bırakacak.

Ayrıca dağıtım için ‘neredeyse askeri bir kesinliğe’ ihtiyaç duyulacak ve aşının depolanacağı yerlerde soğuk tesislergerekecek.

Güvenliğin de önemli bir unsur olduğunu vurgulayan IATA, “Aşılar oldukça değerli ürünler. Kargoların tahrifat ve hırsızlıktan korunmasını sağlamak için düzenlemeler yapılmalı” diyor.

Afrika’ya şu anda aşı dağıtmak ‘imkansız’

Coğrafi zorluklar ve gereksinimler de dağıtım planını karmaşıklaştırıyor.

IATA Kargo Bölümü Şefi Glyn Hughes, aşı üretim yeteneklerinden yoksun oldukları için Güneydoğu Asya'nın bazı bölgeleri de dahil olmak üzere dünyanın belirli bölgelerine yapılacak uçuşların kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor.

Öte yandan IATA, kargo kapasitesi eksikliği, bölgenin büyüklüğü ve sınır geçişlerinin karmaşıklığı nedeniyle, aşının Afrika genelinde dağıtılmasının şu anda ‘imkansız’ olacağını belirtiyor.

Şu anda dünya çapında 140 kadar aşı erken geliştirme aşamasında bulunuyor ve yaklaşık 20 tanesi insanlar üzerinde klinik test aşamasına geçti.