İspanya, Franco dönemiyle 'Demokratik Bellek' yasasıyla yüzleşecek

Bakanlar Kurulunda kabul edilerek meclise sunulan "Demokratik Bellek" adlı yasa tasarısında, Franco dönemine ait mahkeme kararlarının tümünün iptali, diktatörlük dönemini yücelten vakıf ve derneklerin yasaklanması ve toplu mezarlardaki binlerce cesedin kimlik tespitlerinin yapılması maddeleri öne çıkıyor.

İspanya'da 2007'de Jose Luis Rodriguez Zapatero başbakanlığındaki dönemin sol hükümetinin çıkardığı "Tarihi Bellek" yasasının devamı niteliği taşıyan "Demokratik Bellek", İspanyol toplumunun, ülke tarihinin en büyük yaralarından olan Franco dönemiyle hesaplaşmasını içeriyor.

Başbakan Yardımcısı Carmen Calvo, Bakanlar Kurulunda kabul ettikleri yasa tasarısına ilişkin basına yaptığı açıklamada, "Geçmişe ait bir şey olsa da aslında bugünü ve geleceği de ilgilendiriyor. Geçmişle yüzleşmedikçe büyük bir demokrasi olamayız. İspanya bir daha asla özgürlüklerini kaybetmemeli. Bu yasa, İspanyol demokrasisi için önemli." dedi.

Yasanın tamamen uygulanmasının uzun zaman alacağının altını çizen Calvo, yasadaki maddelerin ortaokul ve liselerde ders müfredatına dahil gireceğini söyledi.

Toplam 66 maddeden oluşan "Demokratik Bellek" yasa tasarısı gereği, geçen yıla kadar diktatör Franco'nun da mezarının bulunduğu, Madrid'in 52 kilometre kuzeyindeki Valle de los Caidos'daki (Şehitler Vadisi) Franco dönemi kurbanı 30 binden fazla kişinin gömülü olduğu toplu mezarların açılması, kamu kaynakları ile bu kişilerin kimliklerinin tespit edilmesi ve buranın ulusal miras olarak korunan sivil bir mezarlığa dönüştürülmesi planlanıyor.

Yasa tasarısında ayrıca, Franco dönemi mağdurlarının haklarını korumak için Yüksek Mahkeme bünyesinde özel bir savcılığın kurulması, Franco rejiminde görev alanlara siyasi yollarla geçmişte verilen tüm unvanların ve madalyaların geri alınması, 31 Ekim (aynı zamanda 1978 İspanya Anayasası'nın kabul tarihi) ve 8 Mayıs (aynı zamanda faşizme karşı Avrupa'nın zafer günü) tarihlerinde Franco dönemlerinin mağdurlarının anılması gibi maddeler yer alıyor.

Başbakan Yardımcısı Calvo'ya göre "okullarda, demokratik değerlerin savunulması için kullanılacak" Demokratik Bellek yasasına uymayanlara ise 200 ila 150 bin avro cezaları verilmesi öngörülüyor.

İspanya'da 2007'de kabul edilen Tarihi Bellek yasası ile diktatör Franco dönemine ait ülkedeki tüm sembollerin kaldırılması ve mağdurların tanınması kararı alınırken, son olarak 24 Ekim 2019'da da diktatör Franco'nın kalıntıları Valle de los Caidos bazilikasındaki anıt mezardan çıkartılıp, Madrid'in El Pardo ilçesindeki aile mezarlığına taşınmıştı.

- Francisco Franco Vakfı kapatılabilir

Bu arada yasa tasarısının mecliste kabul edilmesi halinde, mevcut durumda aktif olarak faaliyet gösteren Francisco Franco Vakfı'nın da kapatılması bekleniyor.

Konuya ilişkin açıklama yapan vakfın başkanı Juan Chicharro Ortega, "İfade özgürlüğümüzü savunmak için yasal her yola başvuracağız. Özgürlüğümüzü elimizden alamazlar. Bu zamana kadar savunduklarımızı savunmaya devam edeceğiz. Gerekirse bunun için özgür bir ülkeye gideceğiz." ifadesini kullandı.