ABD, Kanada ve İngiltere'den 'zorunlu iniş yaptırılan' yolcu uçağı nedeniyle Belarus'a yaptırım

ABD, Kanada ve İngiltere, ortak bir kararla 23 Mayıs'ta Atina-Vilnius seferini yapan Ryanair yolcu uçağının bomba ihbarı sebep gösterilerek Minsk Havalimanı'na "zorunlu iniş yaptırılması" ve uçakta iki muhalifin gözaltına alınması gerekçesiyle Belarus yönetimine yaptırım uyguladıklarını açıkladı.

Üç ülkenin yaptığı ortak açıklamada, Belarus'ta Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko yönetiminin "insan hakları, temel özürlükler ve uluslararası hukuka aykırı tutumundan" derin endişe duyulduğu ifade edildi.

Açıklamada, "Bugün, iki Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke arasında seyahat etmekte olan Ryanair uçağının, 23 Mayıs'ta zorunlu iniş yaptırılması ve uçaktaki gazeteci Roman Protaseviç ile arkadaşı Sofiya Sapega'nın siyasi nedenlerle gözaltına alınması ve insan haklarına yönelik süren saldırıya yanıt olarak koordineli yaptırım kararı aldık." ifadesi kullanıldı.

Belarus yönetimine uluslararası taahhütleri açıkça göz ardı etmesinin bedelini ödetmek üzere bir araya geldikleri kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Rejimin kendi halkına yönelik baskıcı uygulamalarına son vermesi çağrısında birleştik. Rejimin insan hakları yükümlülüklerinden, demokratik ilkelere bağlılığından ve uluslararası toplumla ilişkilerinden uzaklaşmayı seçmesinden dolayı hayal kırıklığına uğradık. Lukaşenko rejimine 23 Mayıs olaylarına ilişkin uluslararası soruşturmalarda tam işbirliği yapma; tüm siyasi mahkumları derhal serbest bırakma; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Moskova Mekanizması kapsamındaki bağımsız uzman misyonunun tüm tavsiyelerini uygulama ve demokratik muhalefet ile sivil toplum temsilcileri arasında AGİT’in aracılık ettiği kapsamlı ve gerçek bir siyasi diyaloğa girme çağrımız konusunda da birleştik."

16 YETKİLİYE YAPTIRIM

ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan ikinci bir açıklamada, 23 Mayıs’taki uçak olayı dahil ülkedeki insan hakları ihlalleri ile ilişkisi olabilecek 46 kişiye ABD’ye giriş vizesi kısıtlamasının getirildiği bildirildi.

Bu kişilerin, Belarus Cumhurbaşkanlığı, Devlet Güvenlik Komitesi, İçişleri Bakanlığı, Soruşturma Komitesi, Enformasyon Bakanlığı, Spor ve Turizm Bakanlığı, Devlet Sınır Komitesi, Sağlık Bakanlığı, Anaya Mahkemesi, Başsavcılıklar ve Minsk'teki bölge mahkemelerinde önemli pozisyonlarda bulunan kişiler olduğu kaydedilen açıklamada, "Buna ek olarak, ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi, 13405 sayılı Başkanlık Kararnamesi kapsamında 16 kişi ve 5 kuruluşu daha yaptırım listesine aldı." ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, bu kişilerin, bağımsız medyanın engellenmesinde önemli bir rol oynadığı barışçıl protestocular, gazeteciler ve siyasi şahsiyetlerin siyasi güdümlü tutuklamalarına, kovuşturmalarına ve ceza almalarına öncülük ettiği belirtilirken, "Hileli 9 Ağustos 2020 seçiminden bu yana, ABD Dışişleri Bakanlığı 'PP 8015' nolu Başkanlık Kararnamesi' kapsamında 155 Belarus ve Rus vatandaşını yaptırım listesine aldı." ifadelerine yer verildi.

NE OLMUŞTU?

Atina'dan Vilnius'e 23 Mayıs'ta seyahat eden 123 yolcunun bulunduğu Ryanair'e ait uçağı, Belarus hava sahasındayken yapılan bomba ihbarı üzerine Minsk Havaalanı'na acil iniş yapmıştı. Güvenlik nedeniyle Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun talimatıyla uçağa eşlik etmek üzere bir Mig-29 savaş uçağı kaldırılmıştı.

Uçağın havaalanında kontrol edilmesi esnasında Belarus'ta terör olaylarına karıştığı gerekçesiyle aranan bir sosyal medya hesabının kurucusu ve eski genel yayın yönetmeni Belarus vatandaşı Roman Protaseviç gözaltına alınmış, aramalar sonucunda yapılan bomba ihbarının asılsız çıktığı belirtilmişti.