Erdoğan Soçi'de aradığını bulamadı: 'Rusya'dan olumlu bir yanıt alınamadı!'
Soçi görüşmesini yorumlayan Prof. Dr. Mitat Çelikpala, “Ankara’yı mutlu eden sonuçlar çıkmadığı anlaşılıyor. İdlib’de Türk askeri kuzeye çekilebilir” dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le Soçi’de yaptığı görüşmeyi değerlendiren Prof. Dr. Mitat Çelikpala, görüşme sonrası Ankara’nın görüşmenin içeriğine ilişkin sessizliğine dikkat çekti. “Görüşme sonrası iki tarafın da basın açıklaması yapmaması, aslında Türkiye’nin görüşmeden istediğini elde edemediğini gösteriyor” diye konuştu.
‘DOĞALGAZDA OLUMLU İŞARET YOK’
Erdoğan ve Putin’in Soçi’de yaptığı görüşmeyi Cumhuriyet’ten Hüseyin Hayatsever'e değerlendiren Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mitat Çelikpala, görüşme öncesi Türkiye açısından Suriye, yeni doğalgaz sözleşmeleri ve Ukrayna başta olmak üzere Türkiye’nin yakın çevresindeki Rusya’dan farklılaşan ilişkileri konularının öne çıktığını kaydetti.
Türkiye’nin Rusya’yla yaptığı doğalgaz sözleşmelerinin yakın zamanda yenilenmesi gerektiğini kaydeden Çelikpala, “Pandeminin ortasına dek enerji fiyatlarında bir düşüş söz konusuydu, 20-25 yıllık sözleşmeler bitince Türkiye’nin de düşük fiyatlardan yeni sözleşmeler yapacağı beklentisi vardı. Fakat son 3 aydır enerji piyasasında bir yükseliş trendi var, bu da Türkiye’nin elini bağlıyor. Rusya, Türkiye’ye eski fiyatlar üzerinden bile gelmeyebilir.
Türkiye daha düşük bir fiyat almaya çalışmıştır muhakkak, fakat Rusya’nın bunu kabul ettiğine dair bir işaret yok, anlaşılan Putin’den doğalgaz fiyatı konusunda olumlu bir yanıt gelmedi. Zaten enerji piyasasında bir bolluk yok, dolayısıyla Rusya, piyasaya verdiği fiyattan bir indirim yapmaz, çünkü kendi ekonomisinin de buna ihtiyacı var. Dolayısıyla burada bir başarı hikâyesi yok” dedi.
‘SURİYE’DE İŞBİRLİĞİ ZEMİNİ DARALDI’
Görüşme sonrası Rus basınında İdlib’deki Türk askerlerinden bir bölümünün stratejik M4 karayolunun gerisine çekilmeye başladığına dair haberler çıktığını da belirten Çelikpala şu görüşünü dile getirdi: “Son 3 ayda Rus uçaklarının kuzeye doğru yoğunlaşan saldırıları var. Son haberlerle birlikte değerlendirildiğinde burada bir pazarlık yapıldıysa statükoyu korumaktan ziyade kuzeye çekilme gibi bir eğilim olduğunu söyleyebiliriz.
Suriye konusunda Türk-Rus ilişkilerindeki işbirliği zemini çok daralmış durumda. Ruslar baskıyı artırıyor, Türkiye’nin de sınırlılıkları var. Putin yakın zamanda ‘yabancı güçler’den söz etti, ki burada kastedilenlerden biri Türkiye. Türkiye’nin oradaki meşruiyetini sağlayan Astana Süreci de atıl durumda. Rusya’yla yüksek düzeyli işbirliği toplantıları da yapılmıyor.
Bu da alanın daraldığına işaret ediyor. Türkiye’nin özellikle İdlib’deki pozisyonunu uzun vadede sürdürmesi zor görünüyor. Orada kalıcı bir şekilde bulunmak, vali-kaymakam atamak, TL kullanmak gibi unsurlar bir süre sonra sürdürülemez hale gelecektir.”
‘SİHA’LAR DENGELERİ DEĞİŞTİRİR’
Görüşme öncesi Putin’in sözcüsü Dmitriy Peskov’un Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı silahlı insansız hava araçları konusunun gündeme geleceği yönündeki açıklamalarını da değerlendiren Çelikpala, “Ukrayna’yla savunma sanayii işbirliği de Rusya açısından başka rahatsız edici bir unsur.
Ukrayna, Türkiye’den aldığı SİHA’ları Rusya’nın örtülü desteklediği ayrılıkçılara karşı Donbass’ta kullandığı takdirde burada dengeler değişir, bu durumda Rusya’nın açık şekilde müdahale etmesi gerekecek, bu da Rusların çok hazzettiği bir şey değil. Dolayısıyla bu konunun Rusya tarafından özellikle gündemde tutulacağını söylemek mümkün” ifadelerini kullandı.
