ABD için son 13 gün: İflas mı edecekler?

ABD’de hükümetin borçları için kullanabileceği para miktarının üst sınırını belirleyen ‘borç limiti’ ile ilgili kriz sürüyor.

Kongre’nin ABD hükümetinin borç limitini yükseltmesi veya kaldırılmaması halinde ABD temerrüde düşme riski ile karşı karşıya. ABD’nin temerrüde düşmesi durumda sosyal yardımlar dahil pek çok ödeme durabilir ve ekonomi derinden sarsılabilir.

SÜRE DOLDU

ABD’de borç limiti için belirlenen süre 1 Ağustos’ta doldu. ABD Hazine Bakanlığı, o tarihten itibaren ödemelere devam edebilmek için olağanüstü tedbirleri devreye sokmuştu. Ancak 18 Ekim’e kadar adım atılmazsa önlemler de tükenebilir.

Senato’daki demokratların lideri Chuck Schumer, federal hükümetin yasal borç sınırını Aralık 2022’ye kadar askıya almak için haftaya pazartesi bir oylama daha planlıyor.

CUMHURİYETÇİLER ENGEL OLUYOR

Ancak Schumer’in Cumhuriyetçi mevkidaşı Mitch McConnell, üçüncü kez bu girişimi engelleyeceklerini duyurdu.

McConnell devletin borçlanabileceği azami tutarı belirleyen limit hakkında adım atılmasını istediklerini ancak yükseltilmesi için oy kullanmayacaklarını söylemiş ve sınırın artırılmasını daha önce iki kez engellemişti.

Cumhuriyetçiler Demokratların bütçe mutabakatı olarak bilinen bir hamle ile tek başlarına bu konuda bir adım atmasını isterken Demokratların kıdemli isimleri bu yönteme sıcak bakmıyor.

YELLEN’İN UYARILARI DEVAM EDİYOR

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen daha önce hükümetin tahviller için gerekli karşılığının Ekim ayında tükeneceğini söylemişti. Yellen sonrasında defalarca kongreye mektup yazdı ve parlamenterleri uyarda. Yellen son olarak ülkenin temerrüde düşmesinin “tarihi bir mali krizi” tetikleyebileceğini belirtti.

Yellen, borç tavanının kaldırılmaması halinde Hazine Bakanlığı’nın nakitsiz kalacağı tarihi 18 Ekim olarak duyurdu. Ancak Bloomberg’in aktardığına göre, bazı gözlemciler bu tarihin bir veya iki hafta daha sonra gelebileceğini düşünüyor.

Ayrıca Demokratlar, kalan sürenin yetersiz olması nedeniyle temerrüde düşmek için bu bütçe sürecini kullanamayacak.

Morgan Stanley analistleri, geçen hafta müşteri için yazdıkları bir notta, önümüzdeki haftaya kadar bir karar alınmadığı takdirde Ekim ayı sonunda vadesi dolan Hazine tahvillerinin değerinde “hızlı” bir düşüş olabileceği tahmininde bulundu.

BİDEN CUMHURİYETÇİLERİ SUÇLADI

ABD Başkanı Joe Biden da konu ile ilgili açıklamalarda bulundu. Cumhuriyetçilerin önümüzdeki hafta yapılacak olan oylamada 28,4 trilyon dolarlık borç limitinin yükseltilmesini desteklememesi durumunda ülkenin tarihi bir temerrüt yaşayacağını söyledi.

Beyaz Saray’da düzenlenen basın açıklamasında konuşan Biden, “Borç limitini yükseltmek borçlu olduğumuz meblağı ödemek anlamına gelir… yeni bir şey değil” dedi.

BORÇ LİMİTİ NEDİR?

Ekonomist Mahfi Eğilmez'in anlatımına göre, ABD’de Hazine borç stoku için konulan limite borç tavanı deniyor. Amerikan Anayasası’na göre Hazine’nin borçlanmasına izin verme yetkisi Kongre’ye ait bulunuyor.

1776’dan 1917’ye kadar Hazine’nin yapacağı bütün borçlanmalar için tek tek Kongre’den yasa geçiriliyordu. I. Dünya Savaşı’nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi amacıyla daha esnek bir sistem arayışı sonucu 1917 yılında Kongre borçlanma için bir tavan belirledi ve bu tavana ulaşılıncaya kadar yapılacak borçlanmalar için Kongre, Hazine’ye onay vermiş oldu.

1941 yılında çıkarılan Kamu Borçlanması Yasası gereğince söz konusu tavana ulaşıldıktan sonra bu tavanın artırılması için yeniden Kongre’den yasa geçirilerek izin alınması gerekiyor. Eğer izin alınamazsa ve acil durumlar için ayrılan fonlar da tükenirse bu durumda kamu çalışanlarından acil işlerde çalışanlar dışındakiler işten çıkarılıyor ve ABD’de devlet faaliyetlerinin önemli bir bölümü duruyor.