Pakistan'da hiçbir başbakan 5 yıllık görev süresini tamamlayamadı

Pakistan'da, Temmuz 2018'de yapılan genel seçimde başbakan seçilen ülkenin eski Milli Kriket Takımı kaptanı İmran Han, resmi olarak artık ülkenin başbakanı değil. Ancak Anayasa'nın 224. maddesi uyarınca geçici hükümetin başbakanı atanıncaya kadar 15 gün süreyle bu görevi Han yürütecek.

Hukuk uzmanı İsmet Mehdi'ye göre geçici hükümet başbakanı parlamento tarafından seçiliyor ve ülkeyi seçimlere kadar bu başbakan idare ediyor. Şayet parlamento üyeleri bir isim üzerinde uzlaşamazsa Meclis dağılsa dahi görevine devam eden parlamento komitesi yeni başbakanı seçiyor. Parlamento komitesi de başbakanı belirleyemezse, konu Pakistan Seçim Komisyonu'na intikal ettiriliyor. Tüm bu denemeler başarısız olursa Yüksek Mahkeme, geçici hükümetin başbakanını atıyor.

Meclisin feshedildiği ülkede yeni başbakanın atanmasının nasıl yapılacağına ilişkin bir belirsizlik bulunuyor.

GÜVENSİZLİK OYLAMASI

Başbakan Han, Pakistan'ın 75 yıllık tarihinde güvensizlik oylamasıyla karşı karşıya kalan üçüncü isim oldu.

Ülkenin siyasi tarihinde 1989'da Benazir Butto ve 2006'da Şevket Aziz'e karşı güvensizlik oylaması yapılmış ancak her iki başbakan da bu oylamadan koltuklarını koruyarak çıkmıştı.

Han'ın karşı karşıya kaldığı güvensizlik oylaması Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle reddedilmiş ve ardından Cumhurbaşkanı Arif Alvi, Han'ın çağrısıyla Meclisi feshetmişti.

22 BAŞBAKAN GÖREV ALDI

Pakistan'ın 75 yıllık siyasi tarihinde 22 başbakan görev aldı. Ülke 1958-1971, 1977-1988 ve 1999-2008 yıllarında ordu tarafından yönetildi.

Ülkede seçilen başbakanların hiç biri 5 yıllık görev sürelerini tamamlayamadı. İmran Han da tıpkı selefleri gibi 5 yıllık görev süresini dolduramadı.

Pakistan’ın bağımsızlığından bir gün sonra 15 Ağustos 1947'de Liyakat Ali Han, ülkenin ilk Başbakanı seçildi. Han, 5 yıllık görevini tamamlayamadan 16 Ekim 1951’de suikast sonucu hayatını kaybetti.

Liyakat Ali Han'dan boşalan koltuğa, Havaja Nazimuddin geldi ancak o da 2 yıldan az bir süre Başbakanlık yaparak Genel Vali Malik Gulam tarafından 17 Nisan 1953'te görevinden alındı.

Nazimuddin'in görevden alınmasının ardından aynı gün Başbakanlığa gelen Muhammed Ali Bogra, Genel Vali Vekili İskender Mirza tarafından bölgesel meseleler ve Mecliste yeterince desteğe sahip olmadığı gerekçesiyle 12 Ağustos 1955’te azledildi.

Ülkenin 4. Başbakanı Çaudri Muhammed Ali de Ağustos 1955'te geldiği görevden 12 Eylül 1956'da parti içi çatışmalar ve General Eyüb Han'ın baskısıyla istifa etti.

Hüseyin Şahid Sühreverdi ise Eylül 1956'da devraldığı Başbakanlığı Genel Vali Mirza ile çatışmaları sebebiyle 17 Ekim 1957'de bıraktı.

İbrahim İsmail Çundrigar, 17 Ekim 1957'de geldiği görevden 11 Aralık 1957'de istifa etti.

Feruz Han Nun, Genel Vali İskender Mirza ile General Eyüp Han’ın iş birliği sonucu ilan edilen sıkıyönetim sonucu Aralık 1957'de geldiği görevden 7 Ekim 1958’de alındı.

(AA)