Dünyanın gözü Tayvan'da: Pelosi'nin ziyareti neden gerilime sebep oldu, bölgede neler yaşanıyor?

GERÇEK GÜNDEM - BARIŞ KAYGUSUZ

Şubat ayının sonunda Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlayan ve tüm dünyayı etkisi altına alan jeopolitik gerginlik bugün ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'a yapacağı ziyaretle birlikte yeni bir sınamayla karşı karşıya kalacak.

Daha önce Çin yönetiminden gelen uyarılara karşın Tayvan ziyareti konusunda fikrini değiştirmeyen Pelosi'nin uçağının bugün TSİ 17.30'da Tayvan'a iniş yapması bekleniyor.

Pelosi'nin ziyareti öncesinde bölgedeki tansiyon ise yükselmiş durumda. Reuters'ın haberine göre Çin savaş uçakları bugün erken saatlerde Tayvan Boğazı'nda alçak uçuş yaptı. Çin donanmasına ait savaş gemilerinin ise pazartesi gününden itibaren resmi olmayan sınır bölgesine yakın bir konumda bekledikleri belirtiliyor.

Normal şartlarda her iki tarafın uçakları da bu sınır çizgisini geçmiyorlar.

Öte yandan Çin'in Xiamen kentinde de askeri hareketlilik gözlendiği kaydediliyor. Tayvan adasının tam karşısında bulunan Xiamen geniş askeri üslerin bulunduğu bir kent. Kent sakinleri çok sayıda zırhlı aracın şehirde hareket halinde olduğunu belirtiyor.

Çin'de kullanılan Twitter benzeri sosyal medya sitesi Weibo'da ise Tayvan gerilimi en popüler konu olmayı sürdürüyor. Çinli sosyal medya kullanıcıları hem potansiyel bir çatışma ile ilgili endişelerini hem de Tayvan ile birleşme hedefiyle ilgili coşkularını paylaşıyor.

Pazartesi günü konuyla ilgili bir açıklama yapan Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, ziyaretin Çin'in içişlerine büyük bir müdahale olacağını söyleyerek, "Çin Halk Kurtuluş Ordusu asla boş durmayacak" demişti.

ABD CEPHESİNDE NELER OLUYOR?

Tayvan Boğazı'nda Pelosi'nin ziyaretiyle tansiyon yükselirken Washington'da ise endişe hakim.

CNN'de yer alan habere göre ABD'li yetkililer Çin'in ziyarete askeri bir karşılık verebileceğinden endişe ediyorlar. Daha önce de Amerikan basınında ABD ordusunun ziyarete karşı olduğu yönünde haberler çıkmıştı.

ABD donanmasının Pasifik'teki 7. filosuna bağlı görev yapan Ronald Reagan savaş gemisi, geçen haftanın başında harp filosuyla Singapur'dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde Güney Çin Denizi'ne doğru hareket etti.

Bugün Pelosi'nin Taipei'ye yapacağı ziyarete çok sayıda ABD savaş uçağının da eşlik etmesi bekleniyor.

Konuyla ilgili bir açıklama yapan Beyaz Saray Stratejik İletişim Koordinatörü Kirby ise Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaret etmesinin çok doğal bir mesele olduğunu belirterek, "Sorun nedir, drama bunun neresinde?" ifadelerini kullandı.

TAYVAN NEDEN İKİ ÜLKE ARASINDA GERGİNLİĞE NEDEN OLUYOR?

Tayvan adası, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Pekin yönetimleriyle adadaki hükümetler arasında askeri gerilimlere neden oluyor.

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, 1895'ten o güne kadar Japon işgali altında olan Tayvan, Çin'deki milliyetçi yönetime verildi ancak sonrasında Çin'de bir iç savaş patlak verdi.

Milliyetçiler ile komünistler arasındaki iç savaşı 1949'da Mao önderliğindeki komünistler kazanmış ve iktidar devrinin ardından birçok milliyetçi Tayvan adasına kaçarak burada yeni bir yönetim kurdu ve kendilerini 1912'de kurulan Çin Cumhuriyeti'nin devamı olarak ilan etti.

O günden bu yana Çin, Tayvan'ı kendinin bir parçası olarak görürken, ABD politikaları sonucunda uzun yıllar Tayvan yönetimi BM'de Çin'in temsilcisi olarak tanındı. Ancak 1971'de ABD politikalarının değişmesi sonucu Birleşmiş Milletler, Pekin merkezli Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı aldı.

Taraflar arasındaki çatışma hali ise 1979'a kadar devam etti.

ABD'NİN 'BELİRSİZLİK' POLİTİKASI

Washington yönetimi 1979'da diplomatik olarak Pekin'i Çin'in tek temsilcisi olarak kabul etse de bu tarihten itibaren de Tayvan yönetimiyle yakın gayrı resmi ilişkiler kurmayı sürdürdü.

Bu süreçte Tayvan'a silah yardımı yapmayı sürdüren ABD, adına 'stratejik belirsizlik' dediği bir orta yol politikası izleyerek olası bir işgal durumunda Tayvan'ı koruyup korumayacağı yönündeki tavrını uzun yıllar belirsiz bıraktı.

Ancak Şi başkanlığında daha otoriter bir çizgi izleyen Pekin yönetimi, ABD'yi Çin'in yükselişini engellemek için Tayvan kartını oynamakla suçluyor.