Laiklik yasasında değişiklik hazırlıkları

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Laiklik Yasasını değiştirmeye hazırlanıyor.

Macron, Fransız Cumhuriyetçileri'nin kutsal saydığı din ve devleti birbirinden ayıran güçlü Laiklik Yasası'nı (1905 Yasası) değiştirerek, dini dernekleri Laiklik yasası altında toplamayı hedefliyor.

Fransa'nın "en kutsal yasası" olarak kabul edilen yasada değişiklik için düğmeye basan Hükümet, böylece derneklere daha çok avantaj verip, daha çok denetim getirmeyi hedefliyor.

Opinion Gazetesi'nde çıkan ve Fransa'da hızla tartışma konusu olan habere göre, Macron bu yasayı İslami köktenciliğe karşı alınacak önlemler kapsamında getiriyor. Hükümet, 1905 Laiklik Yasası'nda değişiklik yapılmasını öngören yeni çalışma ile Müslümanlar’a ait ibadet mekanlarının yöneticilerini sorumlu kılmayı, bu mekanların kötüye kullanılmasını önlemeyi ve yabancı ülkelerin Fransa'daki Müslümanlar üzerindeki nüfuzunu azaltmayı hedefliyor. Bunun için de dini derneklere yeni hak ve ödevlerin verileceği yeni düzenlemelere gidilmesi öngörülüyor.

KALİTE ONAYI...

Hükümetin hazırladığı yeni yasa tasarısıyla, dini dernekler, 1901 Dernekler Yasası kapsamından çıkarılıp, 1905 Laiklik Yasası kapsamına alınıyor. Böylece vergi avantajlarından faydalanabilecek statüye ulaşıyor. Ancak, bunu sağlamak için valiliklerin ilgili birimlerinden "kalite onayı" alması ve bunu her beş yılda bir tekrarlaması gerekiyor.

Derneklere kalite kontrol onayı verecek olan devlet, dini ve mali kurallara uymayan, kamu güvenliğini tehdit eden ya da anayasa ile güvence altına alınan hak ve özgürlüklere aykırı faaliyette bulunan derneklerden bu kalite onayını geri çekebilecek.

Yasa tasarısıyla, ibadet mekanlarının mali özerkliğinin sağlanması için yeni avantajlar getiriliyor. Buna göre yabancı ülkelerden alınan bağışlar önceden beyan edilecek. Tüm dini derneklere şeffaf mali kontrol kuralları uygulanacak, dernekler bağışların nereden geldiğini açıkça beyan edecek.

Özellikle, yurt dışından gelen bağış miktarları en fazla 10 bin Euro ile sınırlandırılacak ve böylece dernekler düşmanca kazanımlara karşı yasal bir kalkanla korunacak.

Enerji tadilat ve yenilemesi için devlet derneklere yardım edebilecek. Yeni düzenlemeyle ayrıca dini mekanlardan sorumlu polislerin güçlerinin artırılması sağlanacak.

Fransa'nın anayasa kadar temel bir yasası olan Laiklik Yasası üzerindeki düzenleme Macron'un Ocak 2019'da açıklaması beklenen "Fransa İslamı"projesinin de ilk etabı olacak. Fransa'da bugün bazı vergi avantajlarına sahip yaklaşık 4 bin dini dernek var. Ancak Opinion'un haberinde, özellikle Müslüman derneklerinin, 1901 genel dernekler yasası çatısı altında kalarak vergi avantajından vazgeçse de, şeffaf mali denetimden de uzak kalmayı tercih ettiği belirtiliyor.

ELYSEE'NİN HEDEFİ NE?

Elysee kaynakları, hükümetin getirmek istediği değişimin merkezinde para ve parasal ilişkilerin şeffaflığa kavuşması olduğunu vurguluyor. Hükümet, derneklere ibadet binalarına sahip olma ya da yönetme yetkisi vermeyi, böylece elde edeceği kira geliri ile daha kaliteli ibadete yatırım yapmasını hedefliyor. Ancak asıl hedefi, bu gelirlerin artık mali denetime dahil edilmesi.

Bir derneğin mali özerkliğini sağlayabilmesi karşılığında paranın nereden geldiğini de açıkça görmek ve denetlemek istiyor. Özetle, reform projesinin ana fikri, dini dernekleri daha çeşitli gelir kaynakları ve avantajlarla güçlendirmek ancak bunun karşılığında daha güçlü bir mali denetim altına sokmak.

Bugün 1905 Laiklik Yasası nedeniyle Fransa'da dini derneklere tek bir kuruş yardım yapılmıyor. Ancak hükümet, derneklerin gelirlerini çeşitlendirerek, yabancı ülkelerden bu derneklere yapılan mali yardımları, dolayısıyla onların Fransız müslümanları üzerindeki nüfuzunu da azaltmayı planlıyor.

DİN TEMSİLCİLERİ NE DİYOR

Tasarıdan henüz Fransa'da bulunan dini grupların temsilcileri haberdar değil. France Inter Radyosu'na konuk olan Adalet Bakanı Nicole Belloubet, yeni çalışmayı, "Cumhurbaşkanı laiklik yasasını yeniden yazmayı değil, İslam'a özel bir rol vermeyi düşünüyor. Evet, 1905 yasasında değişiklik yapılması sözkonusu. Ama bu aşamada yorum yapmak istemiyorum" diyerek doğruladı. İçişleri Bakanı Christophe Castaner de, "Din temsilcileri ile önümüzdeki haftadan itibaren konuyu görüşmeye başlayacağız" dedi.

Ancak bu yeniliğe Fransa'daki üç büyük dinin temsilcileri temkinli yaklaşıyor. Katolik Kilisesi, "kalite kontrol" uygulamasına karşı çıkıyor. Le Figaro'ya konuşan Katolik Kiliseleri Piskoposluğu Genel Sekreteri Piskopos Olivier Ribadeau Dumas, "Fransa'da 1600 yıldır dini yaşamda yer alan Katolik Kilisesi'nin her beş yılda bir dini faaliyetlerini kanıtlama zorunuluğu ile karşı karşıya kalmasını hayal dahi edemiyorum" dedi.

Amerika'nın Sesi'nden Arzu Çakır'a konuşan Fransa İslam Konseyi (CFCM) Başkanı Ahmet Oğraş ise, "Müslüman derneklerinin 1901 Yasası'ndan 1905 Yasası'na geçişe zorlanması yanlış yorumlara açık bir düzenleme. Müslümanlar bunu devletin dinleri üzerinde kapsamlı denetimi olarak algılayacaktır. Bu da radikal islamın gizli ibadet mekanlarına yönelmeleri tehlikesini doğuracaktır"dedi.

Böylesi bir tartışmanın eski korkuları yeniden gündeme getireceğine dikkat çeken Oğraş, "Bana göre, laiklik ilkesine sıkı sıkıya bağlı eski İçişleri Bakanı Gerard Collomb'un bakanlığı esrarengiz biçimde bırakıp gitmesinin nedenlerinden bir tanesi de budur. Bu yasa tasarısı, din savaşlarından çok zarar gören Fransa'da çok sert tartışmalar başlatır. Eski korkular, kavgalar yeniden gündeme gelir" uyarısında bulundu.

CFCM olarak Kasım ayı ortasında "Fransız Müslümanları Kongresi"ni toplayarak, hem bu tasarıya hem de "Fransa İslamı" projesine Müslüman toplumun yanıtını vereceklerini kaydeden Oğraş, "Müslümanların kendileri için yapılacak düzenlemelerde söz sahibi olmak istediğini" de sözlerine ekledi.

Fransa Protestan Federasyonu Başkanı François Clavairoly de, "Radikal İslam ya da Fransa'da İslami kurumların yeniden organizasyonu, diğer dinlere zarar verme pahasına yapılmamalı. İbadet kalitesi kavramı ne demek? Ne tür bir temel üzerine oturtulacak? Zaten 1905 Yasası'na bağlı olarak çalışan derneklerin kontrolü için yeterince mali kısıtlama var. Yenilerini eklememek lazım" görüşünü dile getirdi.