'Cami yıkmıyoruz, 100'e yakın tarihi cami de restore ediliyor'
Çin Halk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Cui Wei, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde cami ve türbe yıktığı iddiaları ile ilgili konuştu.
İngiliz medyasında konuyla ilgili çıkan haberleri asılsız olarak nitelendiren Wei, "Bu yanlış haberler nereden çıkıyor bilmiyoruz. Son yıllarda Sincan’da uzak ve kırsal bölgelerde iyi olmayan camileri tamir etmek için büyük paralar yatırdık. 100'e yakın tarihi cami devlet tarafından koruma altına alındı ve özel sermaye ile restore ediliyor" dedi.
İngiliz The Guardian gazetesinin internet sitesi ve Bellingcat sitesi, kanıt olarak uydu görüntülerini gösterdikleri haberlerinde, 2016 yılında "sağlam" görülen 91 cami ve türbenin 33'ü için, "2019’da izleri kalmadı" dediler.
İngiliz haber sitelerinin Çin’in son üç yılda Uygur özerk bölgesinde onlarca cami ve türbe yıktığı iddiaları, Çin İstanbul Başkonsolosu Cui Wei'ye de soruldu.
Başkonolos Wei, katıldığı bir etkinlikte gazetecilerin konuyla ilgili sorularını, "Batı medyalarında Sincan hakkında bilgiler bildiriliyor. Şu ana kadar benim bildiğim kadar da somut bir haber de çıkarmadılar. O söylentilerin nereden geldiğini bilmiyorum. Örneğin 'birkaç milyon kişi ölmüş ve tutuklanmış, onlarca cami yıkıldı' haberleri asılsız bir şey. Bu yanlış haberlerin nereden çıktığını bilmiyoruz. Bu haberler doğru değil. Çin’de inanç serbestliği var. İnanç serbestliği bir tarafta diğer tarafta devlet olarak dine inanan insanların yasal bir şekilde korumaktadır" diye yanıtladı.
"100'e yakın tarihi cami restore ediliyor"
Çin İstanbul Başkonsolosu Cui Wei, "Cami yıkıldığı haberleri çıkıyor ama bir örnek vereyim son yıllarda Sincan’da uzak ve kırsal bölgelerde iyi olmayan camileri tamir etmek için büyük paralar yatırdık" dedi ve ekledi:
"Bölgede yaklaşık 25 bin cami bulunuyor. Kaşgar'daki Etigar Camii gibi 100'e yakın tarihi cami devlet tarafından koruma altına alındı ve özel sermaye ile restore ediliyor. Camilerle ilgili bir standart yaptırdık. İstanbul’da yapılan camiler mermerden yapılmış, sağlam iyi camilerdir ama Sincan’da uzak ve fakir bölgelerde bazı camiler topraktan yapılan camilerdir. Bunları yeni hale getirmek için bir standart verdik. Her camiye taş üzeri kaplaması, camiye su getirmek, her camiye elektrik sağlanması gibi temel ihtiyaçlarına karşılamak için kampanya yapıldı."
"Toplama kampı denilmesini kabul etmiyoruz"
Çin İstanbul Başkonsolosu Cui Wei, Sincan Özerk bölgesinde uluslararası kamuoyunda "toplama kampları" olarak adlandırılan yerlerin "mesleki eğitim merkezi" olduğunu, buralarda, "radikalizmden etkilenen kişileri topluma kazandırmanın" hedeflendiği iddiasında bulundu.
Birleşmiş Milletler'e göre, 1 milyon Uygur Türkü ve diğer Müslüman azınlık mensubunun burada tutulduğu yönündeki raporlara katılmadığını dile getiren Başkonsolos Cui Wei, "Sincan büyük bir bölgedir ve burada sadece Uygur yaşamıyor. Onlarca etnik grup yaşıyor. Orada sadece Müslüman yaşamıyor. Farklı dini inançları olanlar da var. Burada mesleki yetenek eğitim merkezleri kurduk. Buraya toplama kampı denilmesini kesinlikle kabul etmiyoruz. Radikalizmden etkilenen kişileri iyileştirmek için o okulları kurduk. Buraya giden üç şey öğreniyor. Çince, yasaları öğrenmek ve bir meslek öğrenmek. Buradan mezun olanlar normal yaşama dönüyor. Burayı aynı yataklı okul gibi düşünebilirsiniz" diye konuştu.
