Polonya'ya atılan füzeler dünya için ne anlama geliyor?

GERÇEK GÜNDEM - 24 Şubat'ta başlayan Rusya'nın Ukrayna'yı işgal harekatı dokuzuncu ayını geride bırakmak üzereyken, dün gece saatlerinde Polonya'nın Ukrayna sınırına yakın kasabalarından Przewodow'a düşen füzeler savaşın daha geniş alanlara yayılma tehlikesini de yeniden gündeme taşıdı.

Son olarak Ukrayna'nın doğusundaki Herson'dan çekilen Rusya, dün akşam saatlerinde Ukrayna kentleri Kiev, Lviv ve Harkov'u uzun menzilli füzelerle vurmuştu.

Bu saldırıların ardından gece saatlerinde Przewodow'a düşen ve iki kişinin hayatını kaybetmesine neden olan füzeler, bölgeye yönelik bir Rus saldırısı endişesi yaratırken, başta Polonya olmak üzere Estonya, Litvanya ve Letonya gibi Baltık ülkelerini de alarma geçirdi.

Akla ilk gelen ise savaşın genişleyeceği endişesi ve bir NATO müttefikine yönelik saldırıyı tüm müttefiklere yönelik saldırı sayan '5. madde' oldu.

Beyaz Saray ve Kremlin'den gelen açıklamalar tansiyonu düşürse de, Ukrayna'da devam eden savaşın birçoğu NATO üyesi olan bölge ülkeleri Polonya, Estonya, Litvanya, Letonya, Romanya ve Moldova'da yarattığı huzursuzluk yakın gelecekte yaşanabilecek yeni bir bölgesel savaş endişesini de körüklüyor.

POLONYA'YA DÜŞEN FÜZELERLE İLGİLİ NELER BİLİNİYOR?

Polonya'nın Przewodow kasabasına düşen füzelerin Rus yapımı olduğu belirtiliyor ancak Rusya ve ABD'den gelen ilk değerlendirmeler bu füzelerin Rusya toprağından ateşlenmiş olma ihtimalinin zayıf olduğunu gösteriyor.

Moskova'dan gelen ilk açıklamada füzelerin Rusya'ya ait olmadığı belirtilerek, 'kasıtlı provokasyon' değerlendirmesi yapılmıştı. Rusya Savunma Bakanlığı'nın son açıklamasında ise Lviv'e yapılan saldırıların yüksek hassasiyetli füzelerle yapıldığı ve sınır hattına en az 35 kilometre uzaklıkta olduğu belirtildi.

Füzelerin düştüğü bölgenin Polonya'nın 60 kilometre içlerinde olduğu düşünülürse, Moskova'nın 'yanlışlıkla Polonya'yı vurduğu' tezi zayıflıyor.

ABD'den gelen haberler de bu çıkarımı destekleyecek nitelikte. Zira ABD Başkanı Biden konuyla ilgili ilk açıklamasında, "Elimizdeki ilk veriler bu sonucu vermiyor. Soruşturma tamamlanana kadar net bir şey söyleyemem ancak füzenin Rusya'dan fırlatılmış olma ihtimali düşük görünüyor." ifadelerini kullanmıştı.

Reuters haber ajansının servis ettiği bilgiye göre Biden bugün G7 ve NATO ortaklarını bilgilendirerek, Polonya'ya düşen füzelerin Ukrayna hava savunma sisteminden fırlatıldığını belirtti.

SAHTE BAYRAK OPERASYONU OLABİLİR Mİ?

İsmini, savaş sırasında bir ülkenin kendi dışındaki bir bayrağı kullanarak başka bir ülkeyi savaşa çekmeyi amaçladığı eylemlerden alan 'sahte bayrak operasyonu' kavramı Polonya'ya düşen füzeler için de kullanılır hale geldi.

Hem ABD'den hem Rusya'dan gelen açıklamalar, Polonya'ya düşen füzeler için Ukrayna'yı işaret etse de olayın kasıtlı olarak mı, yoksa bir kaza sonucu mu meydana geldiğini tespit etmek bir hayli güç.

Kiev yönetiminden gece saatlerinde yapılan ilk açıklamada, füzelerin Rusya tarafından ateşlendiği iddia edilmişti. Daha sonra Zelenskiy'nin üst düzey danışmanlarından Mihail Podolyak'ın yaptığı açıklamada ise bu iddia tekrarlanmadı ancak oluşan 'tüm risklerden dolayı' Moskova yönetimi sorumlu tutuldu:

"Ukrayna'daki savaştan ve büyük füze saldırılarından yalnızca Rusya sorumludur. Sınır ülkelerine yönelik hızla artan risklerin arkasında da sadece Rusya vardır. Avrupa için 'gökyüzünü kapatma' zamanı. Kendi güvenliğiniz için de..."

VARŞOVA FÜZELERE NASIL TEPKİ VERDİ?

İki kişinin ölümüyle sonuçlanan olayın ardından acil olarak toplanan Polonya hükümeti ilk olarak ordunun savaşa hazırlık seviyesini artırma kararı aldı ve bölgeye yönelik askeri sevkiyatını artırdı.

Polonya Cumhurbaşkanı Duda, "Şu anda bu füzeyi kimin ateşlediğine dair net bir kanıtımız yok" derken, "Herkesten sakin olmasını istiyorum. Polonyalı askerler sahada. Bizim için müttefik desteği var" ifadeleriyle 'savaş paniği' yaşayan Polonya kamuoyuna seslendi.

Polonya hükümetinin bugün gün içerisinde olağanüstü bir toplantı daha gerçekleştirmesi bekleniyor. Ayrıca Varşova'nın NATO'nun 4. maddesine dayanarak müttefikleri toplantıya çağırması bekleniyor. NATO'nun 4. maddesi, müttefik ülkelerin 'tehdit' hissetmesi durumunda kullanılıyor ve 5. maddeye giden yollardan biri olarak görülüyor.

Uzun süredir ABD ile yakın müttefiklik ilişkilerine sahip olan Polonya, savaş boyunca Ukrayna'ya en net desteği sunan Avrupa ülkelerinin başında gelmişti.

Sınır hattına düşen füzelerin ardından Polonya'nın bölgedeki askeri birliklerini güçlendirmesi bekleniyor. Bu da Polonya-Ukrayna sınır hattının daha fazla askerileşmesi ve yeni riskler anlamına geliyor.

Ayrıca bu füze saldırısı hem Polonya hem de bölgedeki diğer ülkeler için ABD'den kısa menzilli hava savunma sistemleri almak için yeni bir kaldıraç görevi görebilir.

NATO MÜDAHALE EDEBİLİR Mİ?

Rusya tarafından ateşlenmediği düşünülen iki füzenin Polonya'nın bir sınır kasabasına düşmesi ile NATO'nun Ukrayna'daki savaşa çekilmesi beklenmiyor.

Ancak bölgedeki askerileşmeyi ve silahlanmayı kaçınılmaz olarak artıracak bu gelişme, yakın gelecekte yaşanabilecek başka gerilimlere kapı açabilir. Bu da bölgedeki tüm ülkeler için NATO'nun 5. maddesinin bir ihtimal olarak masada tutulması anlamına geliyor.

Daha önce sadece 11 Eylül saldırılarının ardından işletilen 5. maddenin kullanılması savaşın çok daha geniş topraklara yayılması ve küresel bir kimlik kazanması riskini taşıyor.

Özetle NATO'nun bu aşamada olaya müdahil olması beklenmese de, bölgede yaşanan her tırmanma ve bölge ülkelerinin savaş endişeleri, savaşın genişlemesi ve kontrolden çıkması gibi tehlikeleri de beraberinde getiriyor. Ve tabi ki bölgedeki her gerilim, 'yeni bir dünya savaşı' söylemini sandıktan çıkarıp yeniden üretiyor.

Kaynak: Haber Merkezi